Απογοήτευση στις αγορές και αμηχανία στο κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο η "ετυμηγορία" της Moody's για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Σε αντίθεση με όλους τους άλλους αναγνωρισμένους οίκους αξιολόγησης, η Moody's διατηρεί αμετάβλητη την αξιολόγηση σε Ba1, κρατώντας την Ελλάδα ένα «σκαλοπάτι» χαμηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα.
Aμετάβλητες διατηρεί και τις προοπτικές της οικονομίας (stable outlook), στέλνοντας παράλληλα "μήνυμα" ότι .πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και ότι υπάρχει κίνδυνος να επιστρέψουν οι "δύσκολες μέρες" για την ελληνική οικονομία.
Σημειώνεται ότι η Moody's παραμένει ο μοναδικός οίκος αξιολόγησης που διατηρεί την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας σε μη επενδυτική βαθμίδα
Η στάση της αναπόφευκτα θα επηρεάσει -τουλάχιστον πρόσκαιρα- τις απόψεις τις διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την τρέχουσα κατάσταση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομία.
Σημαντικότερη θα είναι η επίδραση στο χρηματιστήριο, καθώς απομακρύνεται πλέον η προοπτική αναβάθμισης του σε "ανεπτυγμένη αγορά". Στην προοπτική αυτή έχουν επενδύσει πολλά διεθνή funds, που ενδέχεται να διαφοροποιήσουν τώρα τη στάση τους, ή να περιοριστούν σε διατήρηση θέσεων.
Οι εκτιμήσεις και τα στοιχεία
Οπως αναφέρει η Moody's στην έκθεση της, η αξιολόγηση Βa1 και το σταθερό outlook υποστηρίζονται από το ιστορικό μεταρρυθμίσεων που έχει οδηγήσει σε ορατή βελτίωση στους θεσμούς και τη διακυβέρνηση, ισχυρότερες επενδύσεις και υγιέστερο τραπεζικό κλάδο.
Παρά την αναμενόμενη μεγάλη μείωση, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα παραμείνει υπερβολικά υψηλός. Ωστόσο, η ευνοϊκή δομή του χρέους και το μεγάλο κεφαλαιακό μαξιλάρι μετριάζουν την κατάσταση.
Η ελληνική οικονομία έχει αντέξει στην ενεργειακή κρίση και τα κεφάλαια της Ε.Ε. καθώς και ιδιωτικές επενδύσεις αναμένεται να στηρίξουν την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια. Σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις, θα μπορέσουν να ενισχυθούν οι αναπτυξιακές προοπτικές, αντισταθμίζοντας σε κάποιο βαθμό την αρνητική επίπτωση από το δημογραφικό.
Η ανάπτυξη στην Ελλάδα επιβραδύνθηκε στο 2% το 2023 από 5,6% το 2022, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και η νομισματική σύσφιξη επιβάρυναν την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Τα έσοδα από τον τουρισμό ωστόσο ανήλθαν σε νέα επίπεδα ρεκόρ. Η Moody's προβλέπει ανάπτυξη 2,4% το 2024 και 2,3% το 2025, με στήριξη από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές, ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει γύρω στο 2%.
Οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας και οι ισχυρότερες εξαγωγές υπηρεσιών έχουν βοηθήσει στη μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών στο 6,4% του ΑΕΠ το 2023, από 10,3% το 2022.
Το έλλειμμα και το σενάριο αναβάθμισης
Το ελληνικό έλλειμμα γενικής κυβέρνησης βελτιώθηκε σημαντικά σε λιγότερο του 1% του ΑΕΠ το 2023, από 2,4% το 2022, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του οίκου. Τα στοιχεία δείχνουν ισχυρή αύξηση των εσόδων κατά 4,9%, ξεπερνώντας κατά πολύ την αύξηση κατά μόλις 0,9% των δαπανών. Η Moody's αναμένει σταθεροποίηση του ελλείμματος στο 0,9% του ΑΕΠ το 2024 και το 2025 και πρωτογενή πλεονάσματα περίπου 2% του ΑΕΠ.
Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι έχει υποχωρήσει στο 161% του ΑΕΠ στα τέλη του 2023 από 172,6% το 2022 και ο οίκος προβλέπει περαιτέρω υποχώρηση στο 148% στα τέλη του 2025.
Η συναίνεση γύρω από τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας και προϊόντων στην Ελλάδα και αποφέρουν πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα μπορεί να προσφέρει θετικά αποτελέσματα μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα.
Προκλήσεις και κίνδυνοι
Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν το μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι επιρρεπής σε εξωτερικούς κραδασμούς και περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης θα απαιτήσουν χρόνο.
Ανοδική πίεση θα μπορούσε να προκύψει σε ένα σενάριο συνέχισης των οικονομικών πολιτικών και δέσμευσης για δημοσιονομική εξυγίανση, σε συνδυασμό με επιτυχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απομένουν, ιδίως στο δικαστικό σύστημα. Αυτό θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε εξωτερικούς κραδασμούς, ταχύτερη από την αναμενόμενη βελτίωση της δημοσιονομικής ισχύος και η αντιμετώπιση των NPLs θα υποστήριζε υψηλότερη βαθμολογία.
Επιπλέον, μια πιο γρήγορη αλλαγή στην οικονομική δομή της Ελλάδας που συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας θα ήταν πιστωτική θετική. Περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα, μειώνοντας τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας και φέρνοντας τους δείκτες ποιότητας και κεφαλαιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων πιο κοντά στον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, θα ήταν επίσης πιστωτικά θετικές.
Πτωτικές πιέσεις θα μπορούσαν να προκύψουν εάν καταγραφεί μια αντιστροφή της πορείας πολιτικής που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια. Αρνητικό αντίκτυπο θα είχαν ακόμη και οι ενδείξεις ότι οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις δεν δίνουν την ώθηση στην ανάπτυξη και τους δημοσιονομικούς λογαριασμούς που αναμένεται επί του παρόντος, επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις. Μια κλιμάκωση της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη με τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ πιθανότατα θα οδηγήσει σε καθοδική πίεση στην αξιολόγηση.
.
