Απώλειες δεκάδων δισ. ευρώ καταγράφουν οι καταθέσεις των νοικοκυριών τα τελευταία 12 χρόνια, καθώς το ύψος τους, παρά την αύξηση που σημείωσαν μέσα στην πανδημία, υπολείπεται αισθητά του ποσού στο οποίο είχαν ανέλθει το έτος 2009, πριν η χώρα μπει στη μακρόχρονη περιπέτεια των μνημονίων.
Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών αυξήθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας, κατά 35,6 δισ. ευρώ, από τον Φεβρουάριο του 2020 έως και τον Ιανουάριο του 2022, εντούτοις σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2009 είναι μειωμένες κατά 59,7 δισ. ευρώ.
Κατά τη σύγκριση της 12ετίας, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων είναι αυξημένες, λόγω των επιστρεπτέων προκαταβολών και άλλων ενισχύσεων που έλαβαν, ενώ οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών μετρούν απώλειες άνω των 62 δισ. ευρώ.
Η μείωση των καταθέσεων των νοικοκυριών, σε σχέση με το ρεκόρ αποταμιεύσεων που είχε καταγραφεί τον Δεκέμβριο του 2009, προκύπτει ακόμη και μετά την σταδιακή αύξηση που καταγράφουν τα υπόλοιπα των καταθέσεων από το 2016 και μετά.
Οι καταθέσεις της πανδημίας
Μέσα στην πανδημία, από τον Φεβρουάριο έως τον Ιανουάριο του 2022, οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 35,58 δισ. ευρώ, λόγω της μείωσης της κατανάλωσης και των κρατικών ενισχύσεων που καταβλήθηκαν.
Οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 18,44 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 17,14 δις. ευρώ.
Τον Δεκέμβριο του 2009 το ύψος των καταθέσεων επιχειρήσεων και νοικοκυριών είχε διαμορφωθεί σε 237,53 δισ. ευρώ, που ήταν και το υψηλότερο διαχρονικά.
Τον ίδιο μήνα, οι καταθέσεις των νοικοκυριών ήταν 196,86 δισ. ευρώ και των επιχειρήσεων 40.67 δισ. ευρώ.
Τον Ιανουάριο του 2022, οι συνολικές καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών ανήλθαν σε 177,82 δισ. ευρώ, των νοικοκυριών σε 134,72 δισ. ευρώ και των επιχειρήσεων σε 43,1 δισ. ευρώ.
Από τη σύγκριση του Ιανουαρίου 2022 και το Δεκεμβρίου 2009, προκύπτει πως οι συνολικές καταθέσεις είναι μειωμένες κατά 59,71 δισ. ευρώ, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων είναι αυξημένες κατά 2,43 δισ. ευρώ και οι καταθέσεις των νοικοκυρών είναι μειωμένες κατά 62,14 δισ. ευρώ.
Γιατί μειώθηκε η «στάθμη» των καταθέσεων
Η μείωση των καταθέσεων των νοικοκυριών στη 12ετία κατά 31,6% ή κατά 62,14 δισ. ευρώ, είναι εξηγήσιμη από τους κατωτέρω παράγοντες:
- Οι μισθοί και οι συντάξεις σήμερα είναι μειωμένοι κατά 30 – 40%, σε μέσα επίπεδα, σε σχέση με την προ μνημονίων περίοδο και συνεπώς έχει περιοριστεί το διαθέσιμο εισόδημα προς αποταμίευση. Σήμερα το 30% των εργαζόμενων λαμβάνει τον κατώτατο μισθό των 613 ευρώ.
- Έχουν αυξηθεί οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, που σημαίνει ότι οι αμοιβές είναι ελάχιστες και δεν υφίστανται περιθώρια αποταμίευσης.
- Η φορολογία έχει αυξηθεί δραματικά σε σχέση με το 2009.
- Η ανεργία είναι αισθητά αυξημένη σε σύγκριση με το 2009.
Παράλληλα, στο διάστημα που μεσολάβησε, έχουν αυξηθεί οι έλεγχοι των καταθέσεων από την εφορία με σκοπό των εντοπισμό αδήλωτων εισοδημάτων και φοροδιαφυγής και ταυτόχρονα έχουν αυξηθεί οι κατασχέσεις καταθέσεων για τα εκατομμύρια των φορολογουμένων που χρωστούν στην Εφορία, στον ΕΦΚΑ ή στις τράπεζες. Το γεγονός αυτό «αναγκάζει» πολλούς να κρατούν σε στρώματα ή σε θυρίδες τα χρήματα που δεν μπορούν να δικαιολογήσουν στην εφορία ή θέλουν να αποφύγουν τις κατασχέσεις.