Την έκπληξη μέσα σε μία πόλη που νομίζουμε ότι ξέρουμε, μας καλεί να ανακαλύψουμε το «5ο Onassis Fast Forward Festival» (FFF) το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 2 έως τις 16 Μαΐου παρουσιάζοντας δεκατρείς δράσεις σε εννέα αθηναϊκά τοπόσημα.
Από το Μουσείο της Ακρόπολης έως το Εθνικό Θέατρο, από τη Διπλάρειο Σχολή έως την Ίριδα, από το Αναγνωστήριο του Βαλλιάνειου κτιρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος έως μία παλιά κατοικία στη Δεριγνύ και από το Παλαιό Χημείο της Νομικής Σχολής έως το Πεδίον του 'Αρεως και τους χώρους της Στέγης, το 5ο FFF μέσα από αναθέσεις, διεθνείς συμπαραγωγές, παγκόσμιες πρεμιέρες και επιτόπιες καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, ανιχνεύει τις ρωγμές του χρόνου στα όρια του μύθου και της μαρτυρίας, της εμπειρίας και της φαντασίας.
«Το Fast Forward Festival αποτελεί τη σημαία της Στέγης και συμπυκνώνει το πως βλέπει το Ίδρυμα Ωνάση την πόλη της Αθήνας, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα της ύπαρξης του» τόνισε η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Πεδίον του 'Αρεως για την παρουσίαση του φετινού προγράμματος.
«Επιστρέφουμε στο αθηναϊκό κέντρο γιατί μας αρέσει να εστιάζουμε στις δύσκολες γειτονιές όχι για να κάνουμε αφ' υψηλού παρατήρηση στο πώς βιώνει την σκληρή καθημερινότητα ο κάτοικος μιας, λιγότερο προνομιούχας, περιοχής αλλά για να πάψουμε να βρισκόμαστε σε άρνηση ως προς το τι συμβαίνει γύρω μας, τι συμβαίνει μέσα μας. Σαφώς και η Αθήνα είναι μια πόλη ανήσυχη, με σοβαρά ζητήματα καθώς δεν διαθέτει ολοκληρωμένο αφήγημα, αλλά την ίδια ώρα δίνει περιθώρια για τη δημιουργία πολλών αφηγήσεων και αναζητήσεων κάτι που δεν συμβαίνει στις "πόλεις - θεματικά πάρκα"».
Σύμφωνα με την κ. Παναγιωτάκου, το 5ο FFF είναι ένα φεστιβάλ τοπικό, γι' αυτό και παγκόσμιο, εντοπισμένο και οικουμενικό. «Ένα φεστιβάλ που θέλει να συνομιλήσει όχι μόνο με τον χώρο, αλλά κυρίως με την κατάσταση, συμπυκνώνοντας τον χρόνο και τον τόπο, βασισμένο στα ίδια τα υλικά της πόλης, που δεν είναι άλλα από τα διανύσματα της ζωής των ανθρώπων της».
H καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Κάτια Αρφαρά ανέφερε πως «σε μια χρονική περίοδο πολιτιστικού ιμπεριαλισμού και νεοαποικιακής ρητορικής, το 5ο FFF διερευνά το πεδίο μιας διευρυμένης αρχαιολογίας, που αμφισβητεί επιστημονικές βεβαιότητες και ιστορικές γραμμικότητες». «Μέσα από επιτόπια και αρχειακή έρευνα, επιστημονική μεθοδολογία, επαναδράσεις και επανοικειοποιήσεις του αρχαίου και πρόσφατου παρελθόντος της Αθήνας, οι καλλιτέχνες του φεστιβάλ αρθρώνουν έναν κριτικό στοχασμό πάνω στα μνημεία, τα τέχνεργα και τα κατάλοιπα. Με την εκταφή λανθανουσών αφηγήσεων, το φετινό φεστιβάλ μεταμορφώνεται σε παλίμψηστο, αποκαλύπτοντας τις χρονικές και χωρικές διαστάσεις των υλικών τεκμηρίων και τις πολλαπλές "αλήθειες" τους» πρόσθεσε.
Με ένα δεκαπενθήμερο πρόγραμμα εγκαταστάσεων, περφόρμανς, εκθέσεων, προβολών, εργαστηρίων και δημόσιων διαλόγων, καλλιτέχνες και ερευνητές από την Ευρώπη, την Ασία, τη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική διερευνούν τον καθοριστικό ρόλο της αρχαιολογίας στην κατασκευή των εθνικών αφηγήσεων και της συλλογικής μνήμης, αλλά και τη διαλεκτική σχέση της με την πολιτιστική κληρονομιά.
Κεντρικοί σταθμοί στον φετινό προγραμματισμό είναι το Πεδίον του Άρεως και το Μουσείο της Ακρόπολης. Χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη ίχνη ιστορίας και μνήμης, αποσπάσματα ταυτοτήτων και βιωμάτων, η διεθνούς εμβέλειας ρωσική κολεκτίβα Chto Delat, σε συνεργασία με τον εικαστικό και μουσικό 'Αντον Κατς, παρουσιάζουν στο Πεδίον του 'Αρεως, το «Park Fables», με δράσεις που συνομιλούν με την πολιτιστική κληρονομιά του πάρκου. Μια θεατρική παράσταση και ένας ραδιοφωνικός σταθμός αποτελούν τον πυρήνα του έργου, που έχει για «ξεναγό» μιαν αδέσποτη σκυλίτσα του πάρκου και πλαισιώνεται από προσωρινές εικαστικές εγκαταστάσεις και παράλληλες δράσεις.
Στο Μουσείο της Ακρόπολης καταφθάνει το διεθνώς διακεκριμένο δίδυμο από τον Λίβανο, Τζοάνα Χατζηθωμά και Χαλίλ Ζορέζ, αυτή τη φορά για να παρουσιάσει, αμέσως μετά το Centre Pompidou και τη βράβευσή του με το Prix Marcel Duchamp (2017), το «Unconformities» (Ασυμφωνίες). Μια mixed-media εικαστική εγκατάσταση συγκροτημένη από τα χώματα και τα πετρώματα, τις ιστορίες και τα μυστικά τριών ιστορικών πόλεων, της Αθήνας, της Βηρυτού και του Παρισιού.
Την ίδια ώρα, στα δωμάτια μιας παλιάς αθηναϊκής κατοικίας της Πλατείας Βικτωρίας φιλοξενείται ένα ιδιότυπο «Μουσείο της Φύσης». Εκεί, επί της οδού Δεριγνύ 15, ο πολυβραβευμένος εικαστικός από τη Σιγκαπούρη, ο Ρόμπερτ Ζάο Ρινουϊ σε συνεργασία με Έλληνες ειδικούς, στήνει μια περιπετειώδη εικαστική εγκατάσταση για την άγνωστη χλωρίδα και πανίδα της Αθήνας - από τα ποτάμια που εξαφανίστηκαν μέχρι την άγρια ζωή που υποτάχθηκε στο άρμα της ανεξέλεγκτης αστικοποίησης.
Ο Ιάπωνας εικαστικός Χικάρου Φουτζίι επανέρχεται στο FFF και, ύστερα από εκτεταμένη έρευνα, σε συνεργασία με τη χορογράφο Πατρίσια Απέργη, εστιάζει το βλέμμα του στην εντυπωσιακή ανακάλυψη του αρχαιοελληνικού ομαδικού τάφου που αποκαλύφθηκε προ διετίας στο Παλαιό Φάληρο ρίχνοντας φως στη «σκοτεινή», πριν από τον χρυσό αιώνα, Αθήνα του 7ου αιώνα π.Χ. Η οπτικοακουστική εγκατάσταση (με τίτλο «The Primary Fact») που στήνει σε ένα κτίριο-ορόσημο της πανεπιστημιακής κοινότητας, το πρώην Χημείο και νυν Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής, περιλαμβάνει συνεντεύξεις με τους επικεφαλής της ανασκαφής -από αρχαιολόγους μέχρι οδοντιάτρους-, αλλά και την αναβίωση της εκτέλεσης και της ταφής από έναν χορό 80 νέων Αθηναίων.
Η χορογράφος Μέντη Μέγα και μοναδική παρουσία από την Ελλάδα στο φετινό FFF, μας ταξιδεύει μέσα από το «Trapped» στην Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα, όπου η Αμερικανίδα πρωτοπόρος του μοντέρνου χορού, Ισιδώρα Ντάνκαν, βρίσκεται στο επίκεντρο ιστορικών γεγονότων που σημάδεψαν την ελληνική ιστορία, με φανατικές συγκρούσεις στις οποίες χάθηκαν ανθρώπινες ζωές. Πρόκειται για την πρώτη συμπαραγωγή μεταξύ Εθνικού Θεάτρου και Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Στην οδό Πανεπιστημίου, στην -άδεια πλέον από βιβλία- Εθνική Βιβλιοθήκη, έντεκα Αθηναίες, ερασιτέχνες ηθοποιοί από τα εκπαιδευτικά εργαστήρια της Στέγης για ενήλικες άνω των 65 ετών, σχηματίζουν μια ανορθόδοξη μπάντα και βουτούν στο έργο του Σοφοκλή, δημιουργώντας μια σειρά σκοτεινών και ατμοσφαιρικών περφόρμανς με τίτλο «All that may bleed», υπό την καθοδήγηση του διακεκριμένου Σουηδού σκηνοθέτη και εικαστικού Μάρκους Ορν.
Στην «Ίριδα», το ιστορικό κινηματοθέατρο της Ιπποκράτους, θα προβληθεί το πρώτο μέρος της κινηματογραφικής τριλογίας του Γαλλοαλγερινού εικαστικού και κινηματογραφιστή Καντέρ Ατιά «Οι κληρονομιές του σώματος» που αφηγείται την ιστορία των κλεμμένων εκθεμάτων που πέρασαν προοδευτικά στην κατοχή μεγάλων ευρωπαϊκών μουσείων, ενώ στη Διπλάρειο Σχολή, ο Χο Τζου Νιέν από τη Σιγκαπούρη θα μεταφέρει την πολυμεσική εγκατάσταση του με τίτλο «One or several tigers» η οποία αφηγείται την ιστορία της πατρίδας του μέσα από το στίγμα του αποικιοκρατισμού.
Εντός Στέγης θα φιλοξενηθούν, μεταξύ άλλων, το υβριδικό θέαμα του Ουαλίντ Ράαντ «Les Louvres and/or Kicking the dead» πάνω στα φαινόμενα πολιτιστικού ιμπεριαλισμού μεταξύ Δύσης και Μέσης Ανατολής, η περφόρμανς «Baling» από τον Μαλαισιανό σκηνοθέτη Μαρκ Τεχ με θέμα ένα ιστορικό συμβάν-σταθμό για την ανεξαρτησία της πατρίδας του, και το πολυ-φεστιβάλ «Sacrifice» από την Iceland Dance Company, με τη συμμετοχή διεθνούς κύρους εικαστικών.
