Με πληθυσμό λίγο κάτω από 3,5 εκατομμύρια, η Ουρουγουάη παράγει περίπου 550.000 τόνους βοδινού κρέατος ετησίως και έχει μια ένδοξη ποδοσφαιρική παράδοση, με δύο Παγκόσμια Κύπελλα στο ενεργητικό της. Είναι η χώρα του συγγραφέα Μάριο Μπενεδέτι και του ποδοσφαιριστή Λουίς Σουάρες. Η Ουρουγουάη πέτυχε αυτό που πολλές χώρες υπόσχονται εδώ και δεκαετίες: το 98% του ενεργειακού της δικτύου βασίζεται σε πράσινη ενέργεια.
Πριν 50 χρόνια οι διακοπές ρεύματος στη χώρα ήταν συνηθισμένες, λόγω των μεγάλων προβλημάτων στην παραγωγή ενέργειας. Τότε η ηλεκτρική ενέργεια προερχόταν από δύο μικρά υδροηλεκτρικά φράγματα και από μία θερμοηλεκτρική μονάδα. Αν υπήρχε ξηρασία στη λεκάνη του ποταμού Νέγκρο, όπου βρίσκονται τα φράγματα, υπήρχαν ήδη περικοπές και κάποιες φορές περιορισμοί στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας.
Πριν από μόλις 17 χρόνια, το ένα τρίτο της ενέργειας στην Ουρουγουάη προερχόταν από ορυκτά καύσιμα. Σήμερα, μόνο το 2% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται σε αυτές τις πηγές, ενώ οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί λειτουργούν σπάνια, κυρίως όταν οι φυσικοί πόροι δεν επαρκούν.
Η ενεργειακή επανάσταση
Το 2008, η Ουρουγουάη αντιμετώπιζε ένα πρόβλημα που συναντούν πολλές αναπτυσσόμενες χώρες: η οικονομία αναπτυσσόταν, αλλά η ηλεκτρική ενέργεια δεν επαρκούσε για να υποστηρίξει αυτή την ανάπτυξη. Έτσι, επιβλήθηκε δελτίο ενέργειας και οι λογαριασμοί ρεύματος αυξήθηκαν.
Η κρίση έγινε ευκαιρία. Το 2008, ο πρόεδρος Ταμπαρέ Βάσκες διόρισε τον καθηγητή Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μοντεβιδέο, Μέντεζ Γκαλέιν, εθνικό διευθυντή ενέργειας. Βασικός του στόχος ήταν η ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας. Ο φυσικός ανέπτυξε ένα λεπτομερές σχέδιο για τη μετάβαση της Ουρουγουάης σχεδόν αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το σχέδιο βασιζόταν σε δύο απλές πραγματικότητες: η χώρα δεν διέθετε ορυκτά καύσιμα, αλλά είχε άφθονο άνεμο και μεγάλες εκτάσεις γεωργικής γης. Η λύση ήταν η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε αυτές τις περιοχές.
Πώς χρηματοδοτήθηκε η μετάβαση
Ο Μέντεζ Γκαλέιν, νικητής του Βραβείου Carnot το 2023, πρότεινε μια πρωτοποριακή λύση: η κατασκευή και συντήρηση των ανεμογεννητριών ανατέθηκε σε ιδιωτικές εταιρείες, ενώ το Δημόσιο διατήρησε τον έλεγχο της διανομής ενέργειας. Το κράτος συμφώνησε να αγοράζει όλη την παραγόμενη ενέργεια για 20 χρόνια σε προκαθορισμένη τιμή.
Αυτό το μοντέλο έδωσε τη δυνατότητα στην Ουρουγουάη να μειώσει τα κόστη και να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές. Μέσω δημοπρασιών, η χώρα κατάφερε να εξασφαλίσει χαμηλές τιμές για ανανεώσιμη ενέργεια.
Ορατά αποτελέσματα
Σήμερα, περισσότερες από 700 ανεμογεννήτριες λειτουργούν στην Ουρουγουάη, καλύπτοντας το 38% της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι λογαριασμοί ρεύματος έχουν μειωθεί αισθητά, ενώ οι διακοπές ρεύματος είναι πλέον σπάνιες.
Η ενεργειακή μετάβαση δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας, εκπαιδευτικές ευκαιρίες και ενίσχυσε την οικονομία της χώρας. Παράλληλα, η εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα μειώθηκε, προσφέροντας ενεργειακή αυτονομία.
Η Ουρουγουάη αποδεικνύει ότι η πράσινη μετάβαση είναι εφικτή, εφόσον υπάρχει πολιτική βούληση και συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Πληροφορίες άρθρου: Yale Climate Connections
Φωτογραφία: Image by bearfotos at freepik.com
