Η Δημοκρατία της Τσεχίας θα αναλάβει αύριο Παρασκευή την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ για το επόμενο εξάμηνο με όλα τα βλέμματα να είναι στραμμένα στην Ουκρανία, η οποία από τις 24 Φεβρουαρίου μάχεται εναντίον των ρωσικών δυνάμεων στο έδαφός της.
Σηματοδοτώντας την ανάληψη της προεδρίας, η κυβέρνηση της Τσεχίας θα έχει συνομιλίες σε ένα κάστρο με Ευρωπαίους επιτρόπους και θα ακολουθήσει συναυλία.
Οι Τσέχοι αναλαμβάνουν την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ από τη Γαλλία και, σύμφωνα με αναλυτές, η περίοδος αυτή κατά την οποία θα προεδρεύουν αναμένεται να είναι δύσκολη δεδομένου ότι ήδη έχουν περάσει τέσσερις μήνες πολέμου στην Ουκρανία.
«Η Τσεχία δεν προετοιμάζεται για μια καλή περίοδο, αλλά για κακές εποχές», λέει στο AFP ο Πάβελ Χάβλιτσεκ της Ένωσης για τις Διεθνείς Σχέσεις που εδρεύει στην Πράγα.
Η χώρα αυτή της Κεντρικής Ευρώπης με τους 10,5 εκατομμύρια κατοίκους, η οποία είναι μέλος της ΕΕ από το 2004, έχει δεσμευτεί ότι θα επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό στη χορήγηση βοήθειας στην Ουκρανία και στις επιπτώσεις του πολέμου.
Θέλει να βοηθήσει να περιοριστεί η προσφυγική κρίση, να ξεκινήσει μια προσπάθεια μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια στην ΕΕ, οι αμυντικές ικανότητες και η οικονομική ανθεκτικότητα και να βελτιωθεί η ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών.
«Όλες οι προτεραιότητες είναι πολύ καλά επιλεγμένες και αν καταφέρουμε να θέσουμε έστω κάποιες από αυτές στο τραπέζι, να ξεκινήσουμε συνομιλίες με τους εταίρους και να καταλήξουμε έστω σε κάποιες αποφάσεις, θα έλεγα ότι δεν θα έχουμε χάσει χρόνο», σημειώνει ο Χάβλιτσεκ.
Υπέρ των κυρώσεων
Οι Τσέχοι έχουν κερδίσει τον σεβασμό στο εξωτερικό κάνοντας αυτό που τους αναλογεί αναφορικά με την Ουκρανία, εξηγεί ο ίδιος.
Από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου η Δημοκρατία της Τσεχίας έχει δεχτεί σχεδόν 400.000 ουκρανούς πρόσφυγες και έχει παράσχει σημαντική οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο.
Στο πλαίσιο της ΕΕ είναι επίσης ένθερμος υποστηρικτής της επιβολής κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας.
Ο δεξιός πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα, ένας πρώην πολιτικός αναλυτής ο οποίος συνυπογράφει ένα βιβλίο 992 σελίδων για την ΕΕ, δήλωσε πρόσφατα ότι θα επιχειρήσει να διοργανώσει μια σύνοδο κορυφής με τον ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Στην διοργάνωση θα συμμετάσχουν και χώρες των δυτικών Βαλκανίων των οποίων το αίτημα για ένταξη στην ΕΕ—υποστηριζόμενο από την Δημοκρατία της Τσεχίας και από άλλες χώρες στην περιοχή—πάγωσε πρόσφατα.
Αλλά η σύνοδος αυτή, η οποία θα πρόσφερε στην Ουκρανία ένα Σχέδιο Μάρσαλ (όπως η αμερικανική πρωτοβουλία για βοήθεια ανοικοδόμησης της δυτικής Ευρώπης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) θα πραγματοποιηθεί μόνο αν έχει τελειώσει μέχρι τότε (δηλαδή μέχρι την λήξη της τσεχικής προεδρίας) ο πόλεμος.
Αλλά ο πολιτικός αναλυτής Γιζί Πέχε εξηγεί ότι αυτή η προϋπόθεση καθιστά το σχέδιο μη ρεαλιστικό.
«Ο πόλεμος είναι σχεδόν απίθανο να έχει τελειώσει μέχρι την λήξη της τσεχικής προεδρίας», λέει στο AFP.
«Νομίζω ότι οι Τσέχοι απλώς θα προσπαθήσουν να διοργανώσουν μια σύνοδο για την Ουκρανία και…να πείσουν άλλες χώρες να συνεχίσουν να βοηθάνε την χώρα», λέει.
Ευρωσκεπτικιστές
Οι Τσέχοι είναι ακατάλληλοι για να ηγηθούν ενός διαλόγου για οικονομική ανάκαμψη ή ενεργειακή ασφάλεια, τονίζει ο Πέχε.
Η χώρα αντιμετωπίζει υψηλό πληθωρισμό, δεν είναι ακόμη μέλος της ευρωζώνης και βασίζεται στην πυρηνική ενέργεια, από την οποία αποδεσμεύτηκαν κάποιες χώρες μέλη της ΕΕ, ανάμεσά τους και η Γερμανία, πρόσθεσε.
«Υπό αυτή την έννοια δύσκολα μπορεί να προτείνει να ηγηθεί και νομίζω ότι μάλλον θα διαμεσολαβήσει για την διοργάνωση συνόδου κορυφής ή για συνομιλίες γι’ αυτά τα ζητήματα και άλλες χώρες θα αναλάβουν αυτό τον ρόλο».
Οι Τσέχοι τείνουν να είναι ευρωσκεπτικιστές. Μια δημοσκόπηση τον Μάρτιο από την υπηρεσία STEM που διενεργήθηκε με παραγγελία της κυβέρνησης έδειξε ότι μόλις το 36% των πολιτών είναι ευχαριστημένο με την ΕΕ.
Η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Φιάλα είναι λιγότερο ευρωσκεπτικιστική σε σχέση με προηγούμενες κυβερνήσεις, αλλά οι αναλυτές έχουν αμφισβητήσει την ικανότητά της να αποστασιοποιηθεί από τους ταραξίες της ΕΕ, την Ουγγαρία και την Πολωνία.
Η Πράγα έχει στενούς δεσμούς με αμφότερες τις χώρες—και με την Σλοβακία—στο πλαίσιο της αποκαλούμενης Ομάδας Βίζεγραντ.
Τόσο η Ουγγαρία όσο και η Πολωνία έχουν πέσει σε δυσμένεια στις Βρυξέλλες σχετικά με την θέση τους ως προς το κράτος δικαίου.
Η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Βέρα Γιούροβα, η οποία είναι Τσέχα, έκανε πρόσφατα έκκληση στην κυβέρνηση της Τσεχίας να υιοθετήσει μια ξεκάθαρη στάση για την Ουγγαρία και την Πολωνία εφόσον θα προεδρεύει του 27μελούς μπλοκ.
Όμως ο Πέχε παραμένει επιφυλακτικός: «Δεν βλέπω καμία πιθανότητα να υιοθετεί μια πιο επικριτική στάση από την Δημοκρατία της Τσεχίας».