Ενώ η ελληνοκυπριακή κοινότητα και η διεθνής διπλωματία αναμένουν με ενδιαφέρον την αποψινή ομιλία Μητσοτάκη στην κυπριακή πρωτεύουσα, στις εκδηλώσεις για τη μαύρη επέτειο του «Αττίλα», στην Αθήνα και στη Λευκωσία ανησυχίες προκαλεί η παρατηρούμενη βαθμιαία αλλαγή στάσης της Αγκυρας, η οποία τίποτε καλό δεν προμηνύει όσον αφορά την πορεία επίλυσης του κυπριακού και την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ξένοι διπλωμάτες στη Αθήνα επισημαίνουν ότι χωρίς να αλλάξει τη ρητορική της και χωρίς να ανεβάσει τους τόνους, η Αγκυρα προσπαθεί τώρα να καθορίσει ένα νέο πλαίσιο διαλόγου, που θέτει εκ προοιμίου εκτός συζήτησης τις βασικές θέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου για επανένωση της Μεγαλονήσου σε μία δικοινοτική ομοσπονδία.
Μέσα από δημόσιες τοποθετήσεις τους ο πρόεδρος Ερντογάν, υπουργοί και στενοί συνεργάτες του προσδιορίζουν ως αφετηρία διαλόγου τις απαιτήσεις της Αγκυρας, που βασίζονται στην αποδοχή των “τετελεσμένων” και οδηγούν αυτομάτως στη διχοτόμηση του νησιού, με την αναγνώριση δύο ξεχωριστών κυρίαρχων κρατών
Η Αγκυρα εμφανίζεται επισήμως ως υπέρμαχος του διαλόγου για την ειρηνική επίλυση του Κυπριακού. Ταυτόχρονα όμως τον αποκλείει εν τοις πράγμασι, θέτοντας όρους και στόχους που δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτοί από την ελληνική και την κυπριακή πλευρά ούτε ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Από τη μία πλευρά προσπαθεί να δείξει “καλές προθέσεις” και διάθεση συνεννόησης, ενώ από την άλλη ορθώνει “τοίχο” όπου θα σκοντάψει οποιαδήποτε πρωτοβουλία καλής θέλησης της Αθήνας.
Ερντογάν: Ομοσπονδιακή λύση δεν είναι δυνατή
Μιλώντας πριν από την έναρξη της στρατιωτικής παρέλασης στην τουρκοκρατούμενη Λευκωσία, ο Ερντογάν επέμεινε στη λύση των δύο κρατών, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Η αγνόηση της πραγματικότητας στο νησί δεν οδηγεί πουθενά. Μια ομοσπονδιακή λύση δεν είναι δυνατή στην Κύπρο (...) Δεν ωφελεί κανέναν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις από το σημείο που έμειναν στην Ελβετία....».
Διπλωματικοί σχολιαστές εκφράζουν την άποψη ότι ο Ερντογάν και η Αγκυρα θα συνεχίσουν αυτή την τακτική, ελπίζοντας ότι η διαιώνιση του προβλήματος και η έλλειψη προόδου στις συνομιλίες, μπορεί να προκαλέσουν “ρήγματα” στην ελληνική και την κυπριακή πολιτική ηγεσία.
Αυτόν τον στόχο υπηρετούν και οι επιθέσεις κατά του υπουργού Αμυνας Νίκου Δένδια, τον οποίο η Αγκυρα προσπαθεί να παρουσιάσει ότι ακολουθεί προσωπική γραμμή στο Κυπριακό, διαφοροποιούμενος από την πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τη γενικότερη στάση της ελληνικής κυβέρνησης.
Η ελληνική απάντηση
Στις δηλώσεις Ερντογάν και σε σχετικές ανακοινώσεις των τουρκικών υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας απάντησε εμμέσως το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Διπλωματικές πηγές να ανέφεραν ότι:
«Οι ελληνικές θέσεις για το Κυπριακό είναι σαφώς διατυπωμένες και πάγιες εδώ και δεκαετίες. Εκφράζονται δε ενιαία από τον Έλληνα πρωθυπουργό και την ελληνική κυβέρνηση. Η Ελλάδα, σε σύμπνοια με την Κυπριακή Δημοκρατία, παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην λύση της επανένωσης της Κύπρου, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, και αυτό θα συνεχίσει να πράττει. Δεν τίθεται, ούτε θα μπορούσε να τεθεί, ζήτημα παρέκκλισης από τη σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο θέση αυτή».
Ταυτόχρονα ο ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτης σε συνέντευξή του υπογράμμιζε ότι «η διαιώνιση του σημερινού status quo, όπως επίσης και η δημιουργία δύο κρατών στην Κύπρο, δεν αποτελούν αποδεκτές λύσεις του Κυπριακού, ούτε για την Ελλάδα ούτε για την Ευρώπη».
Στήριξη από ΕΕ
Προς υποστήριξη των ελληνικών θέσεων προσέτρεξε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας:
«Το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε σταθερά την Κύπρο στις προσπάθειες για επανένωση του τελευταίου διαιρεμένου κράτους μέλους της ΕΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ»