Σε μια λατινική νομική φράση-κλειδί που ειπώθηκε από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ, συμπυκνώνεται η ουσία της εν εξελίξει υπόγειας αντιπαράθεσης για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους: «Pacta sunt servanda” («οι συμφωνίες/συμβάσεις πρέπει να τηρούνται») είπε ο κ. Τσίπρας, αναφερόμενος στη συμφωνία σταδιακής ελάφρυνσης του χρέους που επιτεύχθηκε τον Μάιο στο Eurogroup και στη μετέπειτα στάση της γερμανικής κυβέρνησης.
Του Νώντα Χαλδούπη
Δεν είναι μια φράση που μνημονεύθηκε για να «στολίσει» ο πρωθυπουργός τον πολιτικό λόγο του. Είναι αυτή που συνηθίζει να επαναλαμβάνει ως έσχατο και καταλυτικό επιχείρημα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για να κατατροπώσει όποιους ζητούν χαλάρωση στην εφαρμογή μέτρων σκληρής λιτότητας και δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Με αυτό τον τρόπο έχει υπενθυμίσει κατ’ επανάληψη όχι μόνο στους Έλληνες συνομιλητές του αλλά ακόμη και στον Γάλλο πρόεδρο Ολάντ -όταν είχε ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση του συμφώνου σταθερότητας - ότι καλές είναι οι συζητήσεις, αλλά... «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται».
Στο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης είναι πεπεισμένοι ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έχει στήσει μια πολιτική «παγίδα», προκειμένου να ακυρώσει πρακτικά όσα συμφωνήθηκαν τον Μάιο στη βάση σχετικής απαίτησης του ΔΝΤ- δηλαδή ότι ως το τέλος του χρόνου θα ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση και θα έχουν συμφωνηθεί τα πρώτα (βραχυπρόθεσμα) μέτρα για το χρέος.
Αυστηρή τεχνοκρατική αξιολόγηση
Η εκτίμηση αυτή ενισχύθηκε μετά την πρόσφατη συνεδρίαση του EuroWorking Group, όπου ο εκπρόσωπος του κ. Σόιμπλε «έβαλε πάγο» στις συζητήσεις για το χρέος, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρέπει να αναβληθούν ως τις γερμανικές εκλογές του Οκτωβρίου 2017.
Είναι πλέον σαφές ότι η κυβέρνηση Μέρκελ, μετά και την επικίνδυνη ενίσχυση του ακροδεξιού AfD, επιδιώκει να κάνει πίσω ως προς τη συμφωνία του Eurogroup. Για να προκαλέσει αναβολή στις συζητήσεις, εκτιμάται ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών θα ακολουθήσει μια γνωστή και από το παρελθόν τακτική: Θα ευνοήσει μια πολύ αυστηρή, απολύτως τεχνοκρατική αξιολόγηση από τους Θεσμούς -τόσο για τα τελευταία προαπαιτούμενα της πρώτης δόσης, όσο και για τις μεταρρυθμίσεις για τη δεύτερη δόση του δανείου- περιμένοντας να «σκοντάψει» η ελληνική πλευρά.
Δεδομένου ότι ήδη η ελληνική κυβέρνηση «χωλαίνει» στην εφαρμογή των προαπαιτούμενων για το τελευταίο τμήμα της πρώτης δόσης, ενώ στη διαπραγμάτευση της δεύτερης αξιολόγησης υπάρχουν «εκρηκτικά» θέματα μείζονος πολιτικής σημασίας για την κυβέρνηση -όπως τα εργασιακά, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών ελπίζει ή/και επιδιώκει να φθάσει το τέλος του έτους χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί αυτές οι διαδικασίες. Τότε θα επιχειρήσει να αλλάξει τα χρονοδιαγράμματα για την ελάφρυνση του χρέους, ρίχνοντας την ευθύνη για την αναβολή στην ελληνική κυβέρνηση.
Το μόνο όπλο
Μπροστά σε αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι τακτικής, η ελληνική κυβέρνηση έχει μόνο μία δυνατότητα για... ντρίπλα: Να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς. Ήδη δόθηκε εντολή από το Μαξίμου να κλείσουν τάχιστα τα 15 τελευταία προαπαιτούμενα για το τελευταίο μέρος της πρώτης δόσης, ώστε να αποφασισθεί η εκταμίευση στο επόμενο Eurogroup, τον Οκτώβριο.
Για τα θέματα της δεύτερης αξιολόγησης, σημαντικότερο των οποίων είναι βεβαίως τα εργασιακά, όπως διαφάνηκε και από τη σχετική δήλωση Τσίπρα στην Θεσσαλονίκη, η «γραμμή άμυνας» θα είναι το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δηλαδή ότι δεν μπορούν να γίνουν δεκτές ακραίες αγγλοσαξονικές/νεοφιλελεύθερες προτάσεις του ΔΝΤ.
Ως προς αυτό το θέμα, η ελληνική πλευρά περιμένει υποστήριξη από φιλικές κυβερνήσεις, όπως της Γαλλίας και της Ιταλίας, που είναι σαφές ότι έχουν αποφασίσει να αποκλίνουν από τη γραμμή του Βερολίνου και αυτό επισημοποιήθηκε στη σύνοδο κορυφής των μεσογειακών χωρών.
Στον κανόνα του Σόιμπλε
Όμως ακόμη κι αν η διαπραγμάτευση για τα εργασιακά δεν έχει την επιθυμητή κατάληξη, η κυβέρνηση δεν προτίθεται να αφήσει τη δεύτερη αξιολόγηση να «συρθεί» πέραν του ορίου του τέλους του έτους, που τέθηκε με τη συμφωνία του Μαΐου. Θα επιδιώξει πάση θυσία να ολοκληρωθεί, ώστε να μπορέσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να πει στον Β. Σόιμπλε «pacta sunt servanda», αξιώνοντας τήρηση των συμπεφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων για το χρέος.
Τις κυβερνητικές προθέσεις αποσαφήνισε ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ: «Το ΔΝΤ έχει δώσει χρονοδιάγραμμα μέχρι το τέλος του χρόνου. Αυτό είναι το deadline της διαπραγμάτευσης. Δεν μπορεί να περιμένει άλλο μια χώρα. Η Ελλάδα δικαιούται δίκαιη ρύθμιση του χρέους, που δεν μπορεί να είναι συνάρτηση εκλογικών αναμετρήσεων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες», τόνισε χαρακτηριστικά ο Αλ. Τσίπρας.