Άλλος ένα διεθνής οικονομικός οργανισμός, η Παγκόσμια Τράπεζα, ετοιμάζεται για πολυετή εμπλοκήστην περιπέτεια της ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας, μετά την αίτηση για παροχή τεχνικής και οικονομικής υποστήριξης, που υπέβαλε η κυβέρνηση.
Εκπρόσωπος της Παγκόσμιας Τράπεζας, που είναι ο ένας από τους δύο «αδελφούς» θεσμούς του Μπρέτον Γουντς, μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, δήλωσε στην ενημερωτική ιστοσελίδα “Politico”:
- «Η κυβέρνηση της Ελλάδας έχει ζητήσει από την Παγκόσμια Τράπεζα να παράσχει τεχνική και οικονομική υποστήριξη για να αντιμετωπισθούν πιεστικές προκλήσεις, όπως: η μακροχρόνια ανεργία, η οικονομική ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη, καθώς και η κοινωνική προστασία».
Από την πλευρά της κυβέρνησης, δεν διαψεύδεται η προσφυγή στην Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά τονίζεται ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. «Προκαταρκτικές συνομιλίες έχουν πράγματι λάβει χώρα με την Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι υποβλήθηκε επίσημη αίτηση», ανέφερε ελληνική κυβερνητική πηγή στο “Politico”.
Η δημοσιοποίηση των πληροφοριών για τις συζητήσεις με την Παγκόσμια Τράπεζα συμπίπτει με τις διαπραγματεύσεις της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας, Ράνιας Αντωνοπούλου, με τους Θεσμούς για ένα τριετές πρόγραμμα που θα δημιουργήσει τουλάχιστον 300.000 θέσεις εργασίας, με κόστος της τάξεως των 3 δισ. ευρώ, στο οποίο φημολογείται ότι θα εμπλακεί η Παγκόσμια Τράπεζα, σε ρόλο τεχνικού συμβούλου ή/και χρηματοδότη.
Πρώτη προσέγγιση από τον Παπαδημητρίου
Εξάλλου, οι προπαρασκευαστικές ενέργειες για την προσέγγιση με την Παγκόσμια Τράπεζα έχουν γίνει από τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. Ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης επισκέφθηκε, τον Δεκέμβριο, την Ουάσιγκτον και έλαβε τη δέσμευση της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Οργανισμού Χρηματοδότησης (IFC), ότι θα βοηθήσουν τη χώρα μας στις προσπάθειες που καταβάλει ώστε να επιστρέψει σε τροχιά ανάπτυξης, όπως είχε ανακοινωθεί από το υπουργείο.
Οι επαφές του κ. Παπαδημητρίου είχαν γίνει σε ανώτατο επίπεδο, με τον Αμερικανό (κορεατικής καταγωγής) πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, Τζιμ Γιονγκ Κιμ και το διευθυντή Παγκόσμιας Ανάπτυξης του IFC, Μάρκος Μπρούχις. Σε εκείνη τη συνάντηση, όπως είχε ανακοινώσει το υπουργείο, συζητήθηκαν εκτενώς οι μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και η δυνατότητα μεταφοράς τεχνογνωσίας από τους δύο οργανισμούς προς την Ελλάδα αναφορικά με τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν στο επόμενο διάστημα.
Τι θέλουν οι Ευρωπαίοι
Ο χρηματοδοτικός ρόλος της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ελλάδα αμφισβητείται από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης, που θα ήθελαν να αποφύγουν την παροχή δανείων σημαντικού ύψους από ένα διεθνή οργανισμό με προνομιακή θέση, ισότιμη με αυτή του ΔΝΤ, καθώς αυτό θα αύξανε, πιθανότητα, τις ανάγκες για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους από την πλευρά τους.
Αντίθετα, σε ό,τι αφορά την παροχή τεχνογνωσίας για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας και των ασθενών θεσμών της χώρας, οι Ευρωπαίοι δανειστές θεωρούν πλέον ότι είναι αναγκαία η συνδρομή της Παγκόσμιας Τράπεζας, που ειδικεύεται στην παροχή βοήθειας σε χώρες με πολύ χαμηλό εισόδημα, ή αναπτυσσόμενες, στο πλαίσιο πολυετών προγραμμάτων, σε αντίθεση με το ΔΝΤ, το οποίο αντιμετωπίζει βραχυχρόνιες κρίσεις.
Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκτιμούν ότι η συνδρομή της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ελλάδα, όσο και αν είναι υποτιμητική για χώρα-μέλος μιας από τις πιο ανεπτυγμένες οικονομικές ζώνες στον κόσμο, αποτελεί ίσως την τελευταία ευκαιρία για να εφαρμοσθούν διαρθρωτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν περιληφθεί, με μικρές παραλλαγές, και στα τρία μνημόνια, χωρίς να εφαρμοσθούν, ή τουλάχιστον χωρίς να εφαρμοσθούν επιτυχώς από τις ελληνικές αρχές.
Η «προφητεία» του Παπακωνσταντίνου
Αυτή ακριβώς την άποψη εξέφρασε ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, μιλώντας πριν από λίγες ημέρες στο London School of Economics: «Γνωρίζω ότι δεν είναι πολιτικά ορθό αυτό που θα πω, αλλά η Ελλάδα ήταν μια περίπτωση που εμπίπτει περισσότερο στις αρμοδιότητες της Παγκόσμιας Τράπεζας, παρά του ΔΝΤ. Χρειαζόταν σοβαρή υποστήριξη για θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Όχι μόνο την task force (σ.σ.: της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) που ήλθε να μας βοηθήσει, όχι μόνο την πολύ καλή τεχνική υποστήριξη από το ΔΝΤ, αλλά πολύ πιο μακροπρόθεσμες θεσμικές μεταρρυθμίσεις ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε το οικονομικό πρόγραμμα».
«Πήρε πολύ χρόνο στην τρόικα για να αντιληφθεί την έλλειψη δυνατότητας εφαρμογής μεταρρυθμίσεων σε μια χώρα όπως η Ελλάδα», πρόσθεσε ο Γ. Παπακωνσταντίνου. «Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως συγκρότηση θεσμών, που εκτείνεται από το δικαστικό σώμα ως τη δημόσια διοίκηση, τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των πολιτών. Έχουμε εξαιρετικά ασθενείς θεσμούς και συνεπώς πολύ χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και πολιτών», τόνισε.
Το προφίλ της Παγκόσμιας Τράπεζας
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι δυνατότητες της Παγκόσμιας Τράπεζας να λειτουργήσει ως ένας εκ των βασικών πιστωτών της Ελλάδας είναι πολύ περιορισμένες. Η Τράπεζα διαχειρίζεται συνολικά 12.789 προγράμματα σε 173 χώρες, αλλά τα ποσά που δανείζει είναι μικρά για τα δεδομένα της Ελλάδας. Το 2016, για παράδειγμα, το σύνολο των χρηματοδοτήσεων που πρόσφερε παγκοσμίως ο όμιλος της Παγκόσμιας Τράπεζας ήταν 61 δισ. ευρώ.
Όμως, η Παγκόσμια Τράπεζα, που είχε ως βασική αποστολή μετά την ίδρυσή της την υποστήριξη της ανασυγκρότησης της Ευρώπης μετά τον πόλεμο, και ακολούθως έδωσε έμφαση στην υποστήριξη αναπτυσσόμενων χωρών, έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες, εμπειρία και τεχνογνωσία στις θεσμικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις από το ΔΝΤ ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μπορεί να εφαρμόζει προγράμματα μεγάλης χρονικής διάρκειας.
Eπικριτές της Παγκόσμιας Τράπεζας, πάντως, υποστηρίζουν ότι, αντί να διευκολύνει την ουσιαστική αύξηση του βιοτικού επιπέδου των φτωχότερων χωρών, λειτουργεί στην πραγματικότητα σαν μηχανισμός μεταφοράς πλούτου από τις φτωχές στις ανεπτυγμένες χώρες. Στο παρελθόν, η Παγκόσμια Τράπεζα κατηγορήθηκε, επίσης, ότι με την επιθετική πιστωτική πολιτική της συνέβαλε στις κρίσεις χρέους πολλών αναπτυσσόμενων οικονομιών.