Η κρίση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να δώσει θετική ώθηση στον ελληνοτουρκικό διάλογο, εκτίμησε η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου μιλώντας στο Συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, καθώς, όπως επεσήμανε και οι δυο χώρες έχουν κάθε συμφέρον να μην επεκταθεί αυτή η κρίση.
«Διαβάζω πολλές αναλύσεις στις εφημερίδες, ότι η κρίση στη Μέση Ανατολή θα επηρεάσει αρνητικά τον ελληνοτουρκικό διάλογο, εγώ είμαι της αντίθετης άποψης ότι θα τον επηρεάσει θετικά», σημείωσε η κα Παπαδοπούλου και πρόσθεσε:
«Διότι και η Τουρκία και η Ελλάδα ανεξάρτητα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις, τους διαφορετικούς στόχους, τις διαφορετικές κοσμοθεωρίες που μπορεί να έχουν, έχουν ένα κοινό συμφέρον: δε μπορούν να ζουν σε μια περιοχή η οποία εκρήγνυται. Και η έκρηξη αυτή τη στιγμή στη Μέση Ανατολή αφορά και τους δύο μας. 'Αρα και οι δυο μας έχουμε κάθε συμφέρον να μην επεκταθεί αυτή η κρίση».
Με αυτή την έννοια, σημείωσε χαρακτηριστικά, «είναι υποβοηθητικό των προσπαθειών των δυο κυβερνήσεων να πλεύσουν οι σχέσεις σε ήρεμα νερά».
Όπως επεσήμανε, ο ελληνοτουρκικός διάλογος είναι μια διαδικασία, η οποία δε φτάνει σε αποτελέσματα μέσα σε μια μέρα και μόνο ότι θα πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας «είναι ένα θετικό γεγονός και μόνο ότι θα καθίσουν οι δυο κυβερνήσεις μαζί και θα συζητήσουν θέματα κοινού ενδιαφέροντος, κοινές προκλήσεις όπως είναι το μεταναστευτικό».
Τόνισε πως το μεταναστευτικό είναι μια κοινή πρόκληση. «Μπορεί εμείς να βλέπουμε όλο αυτό το κύμα που έρχεται από τα τουρκικά παράλια και από τον Έβρο, αλλά και η Τουρκία έχει μεταναστευτικό πρόβλημα με άλλη μορφή. Οι συνθήκες στη Μ Ανατολή δημιουργούν κινδύνους για έκρηξη του μεταναστευτικού προβλήματος που αφορά όλη τη λεκάνη της Μεσογείου».
Ακόμη πρόσθεσε πως οι φυσικές καταστροφές, η κλιματική αλλαγή, είναι μεταξύ των οριζόντιων θεμάτων που αφορούν την περιοχή και πρέπει να αντιμετωπιστούν από κοινού.
«Δεν πρέπει κανείς να θεωρεί ότι οι δύο χώρες θα ξυπνήσουν αύριο το πρωί και θα έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα. Οι συναντήσεις Ελλήνων και Τούρκων δε θα έπρεπε να είναι είδηση», συμπλήρωσε.
Αναφορικά με το ενδεχόμενο νέων μεταναστευτικών ροών λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή, επεσήμανε πως «είναι ένας φόβος που τον έχουν όλες οι χώρες της Μεσογείου και περισσότερο από όλους η Ελλάδα που είναι δίπλα».
«Βλέπουμε τις φοβερές εικόνες από τη Γάζα, τις εξίσου φοβερές εικόνες από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, πλην όμως όλη αυτή η κρίση επηρεάζει και τις αραβικές κυβερνήσεις μετριοπαθών χωρών, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, όπου η εσωτερική και η οικονομική κατάσταση ήταν εύθραυστη πολύ πριν από τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου», εξήγησε η υφυπουργός Εξωτερικών.
Επεσήμανε πως όλοι έχουμε μια αγωνία μήπως η κατάσταση ξεφύγει και έχουμε μεταναστευτικά ρεύματα και η Ελλάδα είναι δίπλα, αλλά και οι χώρες των μετόπισθεν έχουν αυτή την αγωνία.
Ερωτηθείσα για τον πολιτικό διάλογο που πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας τον Οκτώβριο στην Αθήνα επεσήμανε πως «ήταν μια πάρα πολύ θετική συνάντηση. Οι Τούρκοι συνομιλητές προσήλθαν ακριβώς με την ίδια καλή διάθεση και συνειδητοποίηση ότι πρέπει οι σχέσεις να μπουν σε ήρεμα νερά, όπως είχαμε και εμείς».
«Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στην προσπάθεια να φτάσει αυτή η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα»
«Από την πρώτη στιγμή, η Ελλάδα είπε ότι δε μπορούμε να αγνοήσουμε τις ανθρωπιστικές ανάγκες δυόμισι εκατομμυρίων Παλαιστινίων που ζουν στη Γάζα και ανεξαρτήτως των πολεμικών επιχειρήσεων υπάρχει το ανθρωπιστικό δίκαιο που πρέπει να σέβεται κάποιος», τόνισε η κα Παπαδοπούλου.
Ανέφερε ότι φυσικά το Ισραήλ έχει δικαίωμα στην αυτοάμυνα, βεβαίως και καταδικάζουμε τη Χαμάς και την τρομοκρατία, αλλά δε μπορεί να αγνοηθούν και οι ανάγκες δυόμισι εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν δικαίωμα να ζήσουν,
«Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στην προσπάθεια να φτάσει αυτή η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα», σημείωσε και πρόσθεσε πως αυτή τη στιγμή η βοήθεια πάει μέχρι διαδρόμων χερσαίων. «Αλλά ότι χρειαστεί να γίνει, η Ελλάδα θα είναι πάντα πρωταγωνιστής».
Όσον αφορά τη συνεργασία στον τομέα ενέργειας στην περιοχή, επεσήμανε πως όσο διαρκούν οι εχθροπραξίες μάλλον αυτό δεν είναι εφικτό.
«Το Ισραήλ ήδη όλες τις εξαγωγές ενεργειακών πόρων τις έχει σταματήσει και τις χρησιμοποιεί μόνο για τον εαυτό του. Όλα τα μεγαλεπήβολα και χρήσιμα σχέδια για εμπορικούς διαδρόμους από την Ινδία, μέσω του Κόλπου, Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδος, έχουν μπει στο ψυγείο», σημείωσε και πρόσθεσε:
«Μάλλον υπάρχει μια αναστάτωση και δεν ευνοεί την ομαλή ροή των πραγμάτων, τουλάχιστον μέχρι να σταματήσουν οι εχθροπραξίες».
«Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς ήταν το φυτίλι σε μια δύσκολη περίοδο σε μια δύσκολη γειτονιά»
Η υφυπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε πως «ζούμε μια πολύ ιδιαίτερη παγκόσμια συγκυρία, μια μεταβατική ιστορική περίοδο στην οποία γίνονται πολλές ανακατατάξεις στον κόσμο μας και δεν ξέρουμε ποια θα είναι η μορφή της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφαλείας σε 5-10 χρόνια από σήμερα».
Σημείωσε δε πως, ανεξάρτητα από το πόσο σκληρή, αιματηρή και τραυματική ήταν η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή για πάρα πολλά χρόνια έβραζε.
«Αυτό δε δικαιολογεί με κανένα τρόπο αυτό που συνέβη στις 7 Οκτωβρίου, αλλά την κατάσταση στη Μέση Ανατολή πρέπει να τη δούμε μέσα από το πλαίσιο εξελίξεων, ονείρων και επιδιώξεων που δεν πραγματοποιήθηκαν ή φόβων που αποδείχτηκαν αληθινοί όσο και αν ορισμένοι παίκτες εκτός της περιοχής τους θεωρούσαν υπερβολικούς».
Οι συμφωνίες του Αβραάμ, επεσήμανε, «σαφέστατα άνοιξαν δρόμους στην περιοχή αλλά έφεραν και μια προσέγγιση ότι όλα τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής θα λυθούν με την προσέγγιση Ισραήλ και σημαντικών αραβικών χωρών».
«Φυσικά και τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής περνάνε μέσα από αυτή την προσέγγιση, αλλά το Παλαιστινιακό ζήτημα είναι στη βάση της μεγάλης ανασφάλειας και των κινδύνων που υπάρχουν σ αυτή την περιοχή και κάποια στιγμή ήρθε πάλι στην επιφάνεια».
Τόνισε δε πως «πρέπει να δούμε και κάποια ελλείματα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική», καθώς και στο τέλος της προεδρίας Τραμπ, αλλά και η προεδρία Μπάιντεν «η administration στην Αμερική- ανεξαρτήτως κόμματος-θεωρεί το πρώτο, το απόλυτο και το πιο σημαντικό θέμα της τη διαχείριση της Κίνας».
«Είχε την τάση όλα τα άλλα ζητήματα να τα βάζει σε πιο δεύτερη μοίρα. Με αυτή την έννοια έδωσε την εντύπωση -σωστή λάθος δεν έχει σημασία- ότι αποσύρεται σταδιακά από τη Μέση Ανατολή, αφήνοντας πολλές δυνάμεις, αρνητικές και ανατρεπτικές να δημιουργήσουν μια αφόρητη κατάσταση, τα αποτελέσματα της οποίας τα βλέπουμε σήμερα».
«Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς ήταν το φυτίλι σε μια δύσκολη περίοδο σε μια δύσκολη γειτονιά και τις επιπτώσεις της τις βλέπουμε, τις νιώθουμε και θα τις δούμε για πολύ καιρό ακόμα», ανέφερε.
Όπως πρόσθεσε, «δε νομίζω ότι οι Αμερικανοί δεν είχαν επίγνωση των κινδύνων, απλώς κάνουν μια αξιολόγηση των προτεραιοτήτων της εξωτερικής τους πολιτικής, έχουν κι αυτοί σημαντικά εσωτερικά προβλήματα και έχουν καταλήξει σε μια θεώρηση ότι δε μπορούν να είναι ταυτόχρονα οι χωροφύλακες παντού. Γι' αυτούς η Κίνα είναι το πιο σημαντικό και όλα τα άλλα ήρθαν σε δεύτερη μοίρα».
Ανέφερε δε πως γι αυτούς δεν ήταν η Μέση Ανατολή το ξύπνημα, αλλά η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ερωτηθείσα σχετικά με το ενδεχόμενο νέας προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, επεσήμανε πως «ανεξάρτητα από την άποψή μας για τον Τραμπ και την πολιτική του, τις δικαστικές του περιπέτειες, θα πρέπει να δούμε πίσω από το πρόσωπο και το τι εκφράζει ο Τραμπ. Το 2016 εξέφρασε κάτι, το οποίο είναι ακόμη πολύ ζωντανό και αρκετά διαφορετικό από ότι ήταν το 2016».
«Μέσα στην Αμερική υπάρχει μια κινητικότητα δημογραφική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική, οικονομική και όλες αυτές οι τεκτονικές κινήσεις που συμβαίνουν σε μια τεράστια χώρα όπως είναι οι ΗΠΑ έχουν επιπτώσεις στο εκλογικό αποτέλεσμα», σημείωσε και πρόσθεσε: «Αυτή την πραγματικότητα δε μπορεί κανείς να τις αγνοήσει».
«Βλέποντας το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, είναι ο Τραμπ με τα δικαστικά προβλήματα που έχει, αλλά βεβαίως υπάρχει και ο πρόεδρος Μπάιντεν που η εικόνα του από άποψη φυσικής παρουσίας δημιουργεί ορισμένες ανησυχίες στο εκλογικό σώμα και στο δημοκρατικό κόμμα», ανέφερε.
«Η Αμερική είναι μια μεγάλη δημοκρατία και έχει δυνάμεις και αποθέματα δυνάμεων που θα βρει το δρόμο της, δεν υπάρχει αμφιβολία», σημείωσε, αλλά τόνισε πως θα πρέπει «να δώσουμε σημασία σε αυτό που γίνεται, ανεξάρτητα από άτομα και είναι πολύ βαθύ. Το βαθύτερο πρόβλημα είναι των κοινωνικών ανισοτήτων».
Ευκαιρία για την Ευρώπη «να αναπληρώσει το χαμένο χρόνο»
Ερωτηθείσα σχετικά με τη θέση της Ευρώπης στο σκηνικό πολλαπλών κρίσεων, η κα Παπαδοπούλου επεσήμανε πως «η ενηλικίωση της Ευρώπης είναι το όνειρο όλης της γενιάς μου που διαδηλώναμε στους δρόμους της Αθήνας υπέρ της ευρωπαϊκής ιδέας και ενοποίησης. Το ευρωπαϊκό όνειρο δεν προχώρησε τόσο γρήγορα όσο η γενιά μου θα ήθελε, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν προχώρησε».
«Η γοητεία της Ευρώπης είναι ότι προσαρμόζεται και εξελίσσεται γι' αυτό και έχει επιβιώσει παρόλο που έχει περάσει πολλές κρίσεις», ανέφερε και παρέθεσε την
Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο, τα Βαλκάνια, την αλλαγή στον τρόπο εργασίας, στα παραγωγικά μοντέλα, τις εσωτερικές κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των κρίσεων που η Ευρώπη πρέπει να διαχειριστεί.
«Αν έχει πρόβλημα η Αμερική να τις διαχειριστεί που είναι μια ενιαία χώρα με κεντρικό σύστημα, είναι πολύ πιο δύσκολο να συμβεί στην Ευρώπη».
«Εμένα ποτέ δε θα με ακούσετε με αυτό ότι η Ευρώπη δε θα τα καταφέρει, όμως αυτό δε σημαίνει ότι είμαι τυφλή και δεν βλέπω τις δυσκολίες και τις προκλήσεις».
Ανέφερε πως ο πρόεδρος Μακρόν έχει μιλήσει για αμυντική ενηλικίωση, το οποίο, όμως, έχει πολλά προβλήματα. «Ας αρχίσουμε από πιο απλά που είναι η Ευρώπη να μπορεί να σταθεί στα πόδια της όσον αφορά πλουτοπαραγωγικούς χώρους, πρώτες ύλες, να μπορεί να είναι αυτάρκης και να είναι από μόνη της να είναι ένας παράγοντας».
«Η Ευρώπη ποτέ μέχρι τώρα δεν κατάφερε η μεγάλη της οικονομική δύναμη και η ακτινοβολία σε θέματα αξιών, πολιτισμού, πνεύματος, να γίνει πραγματική δύναμη επί του εδάφους. Ίσως επειδή δε το θέλαμε, δε το θεωρήσαμε ποτέ αναγκαίο, ίσως επειδή θεωρήσαμε ότι αυτή η πολιτική έχει τελειώσει και το soft power είναι αρκετό. Η εποχή που ζούμε αποδεικνύει ότι μάλλον κάναμε λάθος σε αυτό και ίσως είναι η ευκαιρία μας να αναπληρώσουμε τον χαμένο καιρό».
«Ανεξάρτητα από το όσες διαφωνίες υπάρχουν μέσα στους κόλπους της ΕΕ, όλοι συμφωνούν ότι αν επιβιώσουμε θα επιβιώσουμε όλοι μαζί», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση των Βαλκανίων κόκκινη γραμμή» για την Ελλάδα
Ερωτηθείσα για τα Βαλκάνια τόνισε πως για την Ελλάδα «η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση των Βαλκανίων είναι κόκκινη γραμμή».
«Σαφέστατα στηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική και της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Αλλά όχι εις βάτος των Δυτικών Βαλκανίων».
Μπορεί, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «να μην έχουν φτάσει το επιθυμητό επίπεδο ενσωμάτωσης, αλλά παρόλα αυτά προσπαθούν 20 χρόνια».
Επεσήμανε δε πως σαφέστατα η διεύρυνση είναι θέμα του τι έχει κάνει ο καθένας και κρίνεται με τις επιδόσεις τους, αλλά η «Ελλάδα δε μπορεί να δεχτεί ότι αυτές οι χώρες θα μείνουν πίσω, δεν μπορεί η Ευρώπη να έχει μια μαύρη τρύπα και δε μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια μας σε αυτό».
