Το τελευταίο διάστημα επιχειρείται με δηλώσεις από κυβερνητικά στελέχη του Υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων να οικειοποιηθούν μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες που υλοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και που αφορούσαν την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, την ηλεκτρονικοποίηση των διαδικασιών έναρξης και λειτουργίας των επιχειρήσεων και την εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων.
Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΚΡΥΚΩΣΤΑ*
Οι δηλώσεις αυτές απορρέουν ως ένα βαθμό και από τις αρχικές εξαγγελίες του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων για θέματα Βιομηχανίας, Εμπορίου και Καταναλωτή που με βάση το περιεχόμενο τους διαφάνηκαν οι προθέσεις της Κυβέρνησης της ΝΔ, που μεταξύ άλλων αφορούν στην εκχώρηση νευραλγικών τομέων της δημόσιας διοίκησης σε ιδιωτικούς φορείς, όπως η εποπτεία και ο έλεγχος των οικονομικών δραστηριοτήτων.
Χαρακτηριστικά σε πολλές τοποθετήσεις στελέχη της ΝΔ ανακοινώνουν ότι είναι έτοιμοι να προωθήσουν τολμηρές μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην απλοποίηση της αδειοδότησης, στην αποτελεσματικότερη εποπτεία της αγοράς και στην μείωση των διοικητικών βαρών για όλες τις επιχειρήσεις. Ενώ όσον αφορά την βιομηχανία η λειτουργία των επιχειρήσεων θα επικεντρώνεται στη σχεδόν απόλυτη μετατόπιση, του εκ των προτέρων ελέγχου για την αδειοδότηση στον εκ των υστέρων έλεγχο και αυτό πάντα με βάση την εκτίμηση κινδύνου και την ενεργοποίηση νέων διοικητικών εργαλείων και τεχνολογιών.
Οι έχοντες γνώση των σχετικών διαδικασιών αδειοδότησης και εποπτείας των οικονομικών δραστηριοτήτων δεν ακούν απολύτως τίποτα καινούργιο σε σχέση με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο που από το Δεκέμβριο του 2016 έχει ψηφιστεί και εφαρμόζεται, οι νόμοι δηλαδή 4442/2016 και 4512/2018 που αφορούν στο νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση και την εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων.
Ειδικότερα, τα αποτελέσματα του Ν. 4442/2016 (για την αδειοδότηση – άσκηση οικονομικής δραστηριότητας) είναι πλέον πολύ ορατά αφού μέχρι το τέλος του Ιουνίου περίπου 77.500 επιχειρήσεις ήδη είχαν υπαχθεί στο νέο διοικητικό το εργαλείο της ‘’γνωστοποίησης’’ μέσω του ενδιάμεσου πληροφοριακού συστήματος notifybusiness.gov.gr για την εγκατάσταση και λειτουργία τους, ενώ συνολικά το 80% των οικονομικών δραστηριοτήτων έχει εξεταστεί και υπαχθεί στο νέο απλουστευμένο αδειοδοτικό πλαίσιο του νόμου.
Όσον αφορά την εποπτεία της αγοράς στο πλαίσιο του ν. 4512/2018 έχει διαμορφωθεί ήδη ένα νέο καθεστώς ελέγχων, το οποίο βασίζεται στην αξιολόγηση της επικινδυνότητας των δραστηριοτήτων όπου με συγκεκριμένη μεθοδολογία και την υποστήριξη του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος αδειοδότησης και ελέγχων (ΟΠΣ-ΑΔΕ) - η ανάθεση του όποιου προχωράει - θα πραγματοποιούνται οι έλεγχοι.
Το πλαίσιο που εισάγεται με τους ν. 4442/2016 και 4512/2018 συνιστά ένα σύγχρονο και διαφανές πλαίσιο άσκησης των οικονομικών δραστηριοτήτων που η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης διαμόρφωσε προκειμένου να εισαχθεί μια νέα κουλτούρα στην επιχειρηματικότητα της χώρας, αυτή του υπεύθυνου επιχειρηματία και μιας φιλικής και υπεύθυνης δημόσιας διοίκησης όπου το πλαίσιο ελέγχου θα βασίζεται σε κανόνες συμμόρφωσης και όχι σε τιμωρητικές πρακτικές.
Το ‘’υφιστάμενο’’ πλαίσιο για την λειτουργία των επιχειρήσεων όπως παρουσιάστηκε παραπάνω θα αποτελέσει το ‘’νέο μεταρρυθμιστικό σχέδιο’’ της Κυβέρνησης της ΝΔ σύμφωνα με τις δηλώσεις της ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και θα βασίζεται στους παρακάτω 8 πυλώνες.
Ας δούμε όμως τι αφορούν οι παρακάτω πυλώνες και αν πράγματι εισάγουν ή προσθέτουν κάτι καινούργιο.
1ος Πυλώνας: Αφορά την απλούστευση και την ρύθμιση με συνεκτικό τρόπο των διαδικασιών αδειοδότησης για το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα όπως πχ: Εναλλακτική αδειοδότηση βάσει προτύπων αυτά του ν. 4262/2014, επιτάχυνση αδειοδότησης των Logistics, αδειοδότηση από ιδιωτικούς φορείς.
- Είναι γνωστό ότι το 80% των οικονομικών δραστηριοτήτων έχει εξεταστεί και υπαχθεί στο νέο απλουστευμένο αδειοδοτικό πλαίσιο του ν.4442/2016, ο οποίος έχει αντικαταστήσει το ν. 4262/2014 ο οποίος κρίθηκε μη λειτουργικός και με πολλές ασάφειες ενώ από άποψη περιεχομένου υπήρχε αδυναμία να αναδείξει την σημασία που έχουν η προστασία της δημόσιας υγείας, η ασφάλεια εγκαταστάσεων και εργαζομένων, η προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ..
- Όσον αφορά της επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης των επιχειρήσεων Logistics, έχει ήδη απλοποιηθεί και αποτελεί μέρος του νέου αδειοδοτικού πλαισίου του ν. 4442/2016 (άρθρα 48στ έως 48ΙΒ)
- Ενώ η πρόταση για αδειοδότηση των οικονομικών δραστηριοτήτων από ιδιωτικούς φορείς ξεπερνάει ακόμη και τις προσδοκίες του ΣΕΒ, και δίνει νόημα στις προεκλογικές εξαγγελίες της Νέας Δημοκρατίας για λιγότερο κράτος, παραδίδοντας νευραλγικούς τομείς για την προστασία του Δημόσιου συμφέροντος στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
2ος Πυλώνας: Αφορά στην προώθηση και εφαρμογή ενός θεσμικού πλαισίου για την εποπτεία και τον έλεγχο των οικονομικών δραστηριοτήτων και την αγορά προϊόντων
Το θεσμικό πλαίσιο για την εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων υπάρχει ήδη στο ν. 4512/2018, εμπίπτουν 8 πεδία τα οποία συνδέονται με κρίσιμες πτυχές του δημόσιου συμφέροντος όπως η ασφάλεια και συμμόρφωση προϊόντων, η ασφάλεια τροφίμων, η προστασία του καταναλωτή, η ασφάλεια υποδομών, η δημόσια υγεία η προστασία του περιβάλλοντος, η ασφάλεια των εργαζομένων και η προστασία των δημοσίων εσόδων. Τα 2 πρώτα πεδία που έχουν χαρτογραφηθεί εδώ και 1 χρόνο και εξετάζονται στο πλαίσιο του 4512/2018, είναι η ασφάλεια τροφίμων και η προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία θα αποτελέσουν οδηγό για τις διαδικασίες ελέγχου και για τους υπόλοιπούς τομείς.
3ος Πυλώνας: Αφορά στην ανάπτυξη του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για την αδειοδότηση και τους ελέγχους (ΟΠΣ-ΑΔΕ)
Τι απίστευτη ανακρίβεια!!! το σύστημα σχεδιάστηκε το 2017 με την υποστήριξη της παγκόσμιας τράπεζας, και προκηρύχθηκε το Ιούνιο του 2018, σήμερα βρισκόμαστε στη φάση ανοίγματος των οικονομικών προσφορών αφού έχει ολοκληρωθεί και η τεχνική αξιολόγηση
4ος Πυλώνας: Αφορά στην επανεξέταση και την κατηγοριοποίηση σε βαθμούς όχλησης των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων.
Η αναθεώρηση των οχλήσεων για την κατάταξη των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων προβλέπεται στο πλαίσιο του ν.4549/2018 άρθρο 77. Με βάση το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί και αποτυπώνεται και στην σχετική διάταξη θα πρέπει μέχρι το μέσα του 2020 να έχει επιτευχθεί ο εκσυγχρονισμός του συστήματος των οχλήσεων, η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου προχώρησε στην σύσταση 2 ομάδων εργασίας, μία υψηλού επιπέδου με την συμμετοχή των αρμόδιων Γενικών Γραμματέων και των Γενικών Δ/ντων των εμπλεκόμενων Υπουργείων (Οικονομίας και Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος και Ενέργειας) και η άλλη με συμμετοχή εξειδικευμένων στελεχών ων Υπουργείων και εμπειρογνωμόνων καθώς και με την συμμετοχή παραγωγικών φορέων όπως ο ΣΕΒ, ΣΕΒΕ, ΣΒΑΠ κλπ. Η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας έχει αναλάβει την επίσπευση των διαδικασιών ολοκλήρωσης της αναθεώρησης των οχλήσεων λαμβάνοντας υπόψη σημαντικά ζητήματα όπως την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τον χωροταξικό σχεδιασμό.
5ος Πυλώνας: Αφορά στην αναθεώρηση των διατάξεων του ν. 3325/2005 ως προς το καθεστώς ίδρυσης, εγκατάστασης, λειτουργίας, επέκτασης και εκσυγχρονισμού για την βιομηχανία στην Αττική. Η αναθεώρηση πιθανότατα θα αφορά την εγκατάσταση επιχειρήσεων στην Αττική που κατατάσσονται στην υψηλή όχληση, αφού είναι γνωστό σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ότι η υψηλή όχληση σύμφωνα με το ν. 3325/2005 δεν επιτρέπεται στην Αττική. Συμπεραίνουμε ότι αυτό που υποκρύπτεται από την πρωτοβουλία αναθεώρησης των διατάξεων του ν. 3325/2005 είναι να προχωρήσουν στην κατάργηση των περιορισμών για την υψηλή όχληση έτσι ώστε να μπορούν να αδειοδοτούνται στην Αττική μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις συμπεριλαμβανομένης και της COSCO. Μη ξεχνάμε ότι τον Ιούνιο του 2018 η Διεύθυνση Βιομηχανίας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων (τμήμα Ενέργειας και Φυσικών Πόρων) της Περιφέρειας Αττικής απέρριψε αίτημα της COSCO για την έκδοση άδειας εγκατάστασης ναυπηγείου υψηλής όχλησης στο Πέραμα, τον Αύγουστο το 2018 εξετάστηκε η ενδικοφανή προσφυγή της COSCO επί της απορριπτικής απόφασης, η επιτροπή που εξέτασε την ένσταση την απέρριψε με ψήφους 7-1, ο εκπρόσωπος του ΣΕΒ ήταν αυτός που μειοψήφησε, τυχαίο δε νομίζουμε!!!).
Με την απόφαση αυτή αντιμετωπίσθηκε η απόκτηση δεσπόζουσας θέσης της COSCO – έναντι των ΜΜΕ επιχειρήσεων του κλάδου – από την ίδρυση ναυπηγείου υψηλής όχλησης σε χώρο ήδη που αναπτύσσονται ναυπηγοεπισκευαστικές δραστηριότητες από μεγάλο αριθμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
6ος Πυλώνας: Αφορά στην μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου για την ίδρυση, την οργάνωση και την λειτουργία των Επιχειρηματικών Πάρκων. Είναι ήδη γνωστό ότι το προηγούμενο διάστημα ψηφίστηκαν σημαντικά κίνητρα για την απλοποίηση ίδρυσης Επιχειρηματικών Πάρκων και εγκατάστασης σε αυτά επιχειρήσεων στο πλαίσιο των ν. 4605/2019 και 4610/2019 ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Δεν υπάρχει πλέον ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο κατά την αίτηση ίδρυσης ΕΠ.
- Δίνεται η δυνατότητα αίτησης ανάπτυξης ΕΠ και σε εταιρείες υπό σύσταση.
- Δεν υπάρχει πια αριθμητικός περιορισμός για τους ΟΤΑ στη συμμετοχή τους ως μέτοχοι στις Εταιρείες Ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων (ΕΑΝΕΠ). δ) Μειώνονται οι χώροι στάθμευσης με κριτήρια, ακόμα και για τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις, όταν ο αναγκαίος αριθμός καλύπτεται και από τις κοινόχρηστες θέσεις.
- Διευρύνεται η δυνατότητα των έργων υποδομής σε δύο φάσεις και για τα Πάρκα της ΕΤΒΑ και του ν.2545/1997. Επίσης δεν υπάρχει πια κανένας περιορισμός αναφορικά με την απαιτούμενη έκταση του πάρκου (αίρεται η προϋπόθεση η έκταση του πάρκου να υπερβαίνει τα 1.000 στρέμματα).
- Απαλλάσσονται από άδεια εγκατάστασης και επεκτείνονται τα οικονομικά κίνητρα του ν.3982/2011 και στις επιχειρήσεις εφοδιαστικής που εγκαθίστανται εντός ΕΠ.
- Απλοποιείται το σύστημα είσπραξης και απόδοσης της εισφοράς σε χρήμα για τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις εντός Επιχειρηματικών Πάρκων.
- Παρατείνονται οι προθεσμίες ολοκλήρωσης των έργων υποδομής (δρόμοι, φωτισμός, βιολογικός καθαρισμός κλπ), προκειμένου να αντιμετωπιστούν σημαντικές καθυστερήσεις που οφείλονται στο σύνθετο χαρακτήρα τους.
- Δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων εντός Πάρκων να μεταφέρουν υπόλοιπα συντελεστή δόμησης από ένα ακίνητο τους σε ένα άλλο. ι) Ορίζεται σαφώς το όριο κάλυψης (70%) για τις επιχειρήσεις εντός Πάρκων, και αίρεται η σύγκρουση με το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό που προβλέπει εφεξής ποσοστό 60%.
- Δόθηκε λύση στο θέμα της διπλής χρέωσης τελών από το Δήμο και από την ΕΑΝΕΠ. Προβλέπεται καταρχήν η δυνατότητα συμβατικής λύσης μεταξύ Δήμου και ΕΑΝΕΠ.
7ος Πυλώνας: Αφορά στην βελτίωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τα τεχνικά επαγγέλματα καθότι οι υφιστάμενες ρυθμίσεις είναι ανακόλουθες με τις τρέχουσες εξελίξεις.
Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα τεχνικά επαγγέλματα έχει ήδη βελτιωθεί σε σημαντικές πτυχές του. Όπως είναι γνωστό με το ν.3982/2011 (Α`143) ρυθμίστηκε η άσκηση των τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Κατ’ εξουσιοδότηση των διατάξεων του ν.3982/11, εκδόθηκαν προεδρικά διατάγματα που ρύθμιζαν τις προϋποθέσεις άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων της κατασκευής, συντήρησης, επισκευής, επιτήρησης των εγκαταστάσεων από φυσικά πρόσωπα για 6 κατηγορίες εγκαταστάσεων και για τις επαγγελματικές βαθμίδες από αυτή του τεχνίτη ως εκείνη του εγκαταστάτη ή του εργοδηγού, τα ΠΔ εκδόθηκαν το 2013. Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου διαπιστώθηκαν μια σειρά δυσλειτουργιών αναφορικά με την αναγνώριση των απαιτούμενων τίτλων σπουδών για την πρόσβαση στην άσκηση των επιμέρους τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων, έτσι στο πλαίσιο του ν. 4605 που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2019 προβλεφθήκαν μια σειρά ρυθμίσεων που στόχο είχαν να συμπεριληφθεί σε όλα τα προεδρικά διατάγματα η αναφορά σε τίτλους σπουδών σχολών οι οποίες, καθίστανται ισότιμες και αντίστοιχες, των σχολών που ήδη αναφέρονται σε αυτά.
8ος Πυλώνας: Αφορά στην σύσταση του Εθνικού Συμβουλίου για την Βιομηχανία
Εδώ θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2016 με απόφαση της τότε Υφυπουργού Οικονομίας & Ανάπτυξης δημιουργήθηκε το Φόρουμ Βιομηχανίας με σημαντικά αποτελέσματα. Στο Φόρουμ λειτούργησαν 6 τομεακές ομάδες εργασίας από όλους τους φορείς της οικονομίας και ασχολήθηκαν με την έρευνα και την καινοτομία, τις ΜΜΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας, τα χρηματοδοτικά εργαλεία και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του Φόρουμ εγκρίθηκαν στις 13.4.2016 από το ΚΥΣΟΙΠ ως «Δράσεις για την ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο του Αναπτυξιακού Σχεδίου για την επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας» (Μια ανάγνωση δεν κάνει κακό για πρωτοβουλίες με εμβληματικό χαρακτήρα)
Από όλα τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι επαναλαμβάνονται ίσως με τον πιο προκλητικό τρόπο όλες οι παρεμβάσεις που έγιναν την προηγούμενη τριετία από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ενώ δεν διατυπώνεται τίποτα νέο κυρίως για το πως μπορούν να οργανωθούν οι απαιτούμενες δράσεις για την επαναβιομηχάνιση της Ελλάδας σε συνθήκες 4ης βιομηχανικής επανάστασης, αφού είναι γνωστό ότι αυτή την περίοδο διεξάγονται στην Ευρώπη δύο πολύ κρίσιμες συζητήσεις οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τις προκλήσεις που θέτει η 4η βιομηχανική επανάσταση. Η πρώτη, αφορά τη νέα βιομηχανική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η δεύτερη συζήτηση αφορά τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 2020.
* πρώην Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας
