Το «μπαλάκι» της διαπραγμάτευσης βρίσκεται πλέον στο ελληνικό γήπεδο, καθώς οι δανειστές συμφώνησαν στη φόρμουλα των πρόσθετων μέτρων «εν αναμονή», που δίνει τη δυνατότητα στο ΔΝΤ να παραμείνει στο πρόγραμμα τηρώντας τα προσχήματα και στους Ευρωπαίους να μεταθέσουν χρονικά τη συζήτηση για ελάφρυνση χρέους. Η κυβέρνηση βρίσκεται τώρα μπροστά σε μία δύσκολη και κρίσιμη επιλογή: Να δεχθεί το γερμανικής εμπνεύσεως σχέδιο για να κλείσει γρήγορα η αξιολόγηση, αναλαμβάνοντας όμως δεσμεύσεις που θα επικρέμανται μελλοντικά ως «δαμόκλειος σπάθη»; Ή να επιμείνει στην συμφωνία του περυσινού Ιουλίου με τους δανειστές και να απορρίψει τις απαιτήσεις πρόσθετων μέτρων, επικαλούμενη τα συμφωνηθέντα περί ελάφρυνσης χρέους;
Η επιθυμία για ταχύτατη ολοκλήρωση της αξιολόγησης – που θα άλλαζε το οικονομικό κλίμα - είναι δεδομένη, αλλά ένα νέο «μνημόνιο εν αναμονή» μπορεί να έχει δυσβάστακτο πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Επιδιώκει λοιπόν έναν συνδυασμό των δύο επιλογών: Μια συμφωνία με βάση τα μέτρα που θεωρούν αναγκαία οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί – και αποδέχεται η ελληνική πλευρά - η οποία όμως θα συνοδεύεται από τους «αστερίσκους» του ΔΝΤ, θα περιλαμβάνει τα μέτρα που θα ληφθούν μετά το 2018 αν δεν πιάσουμε τον στόχο του πλεονάσματος και επιπλέον θα περιέχει κάποιες δεσμεύσεις των δανειστών για ελάφρυνση-αναδιάρθρωση του χρέους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και οι επιτελείς του είναι αποφασισμένοι να παίξουν δυνατά το «χαρτί» του χρέους, ελπίζοντας ότι αν δεν αποσπάσουν ουσιαστικές δεσμεύσεις για ελάφρυνση του, θα επιτύχουν τουλάχιστον κάποιον «συμψηφισμό» με τις απαιτήσεις των δανειστών και θα μπορέσουν να κρατήσουν τις κόκκινες γραμμές στα συνταξιοδοτικά, στο φορολογικό και την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Στη γραμμή αυτή υπερθεματίζει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, τις απόψεις του οποίου απηχεί το κείμενο της εσωκομματικής τάσης του ΣΥΡΙΖΑ «Πρωτοβουλία 53+», όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Είμαστε στην κυβέρνηση όχι πάση θυσία, αλλά όσο θεωρούμε ότι μέσα σε αυτές τις ασφυκτικές συνθήκες και τους ποικίλους εκβιασμούς μπορούμε με αριστερή οπτική να ασκήσουμε πολιτική προς όφελος των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων (…). Αν συνεχιστούν οι εκβιασμοί και τα πραξικοπήματα από τους «δανειστές», προτιμάμε να πέσουμε (...) από εσωτερική ή εξωτερική τρόικα και όχι ταπεινωτικά από την ίδια την κοινωνία».
Τις απόψεις αυτές συμμερίζεται ο Αλέξης Τσίπρας – ή τουλάχιστον αυτό διαμηνύει όχι μόνον προς τους συντρόφους του στο κόμμα, αλλά και προς τους Ευρωπαίους ομολόγους του με τους οποίους συνομιλεί τις τελευταίες εβδομάδες. Οσον αφορά τη διαπραγμάτευση έχει τονίσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί «τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο» από την συμφωνία της 13ης Ιουλίου 2015 και ότι αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα
Το δέλεαρ και η παγίδα
Το δέλεαρ για την κυβέρνηση είναι ότι αν αποδεχθεί το σχέδιο, η συμφωνία και η αξιολόγηση μπορούν να κλείσουν τώρα με τα μέτρα που αντιστοιχούν στις δημοσιονομικές εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών Θεσμών και των ελληνικών αρχών – και όχι στις προβλέψεις του ΔΝΤ.
Στο Μαξίμου φοβούνται μήπως από την «πρεμούρα» τους για συμφωνία και ολοκλήρωση της αξιολόγησης, πέσουν σε παγίδα του Σόιμπλε: Χωρίς να αποσπάσουν κάτι ουσιαστικό για το χρέος, συμφωνήσουν τώρα σε μέτρα που θα είναι μια διαρκής επικρεμάμενη απειλή τα επόμενα χρόνια και τελικά δεν θα αποφευχθούν.
Τα επιπλέον μέτρα που ζητά το Ταμείο – και παρασκηνιακά «σιγοντάρει» ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε - θα αποφασιστούν μεν από τώρα, αλλά θα εφαρμοστούν μόνον εάν δεν καλυφθεί ο στόχος πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Σ’ αυτή την περίπτωση θα είναι ανάλογα με την απόκλιση από το στόχο: Εάν υπάρξει απόκλιση 0,3% (δηλαδή εάν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% αντί 3,5%), θα ληφθούν μέτρα που θα καλύψουν μόνο τη διαφορά του 0,3% (περίπου 500 εκατ. ευρώ).
Οσον αφορά το μείγμα και την απόδοση των «εν αναμονή» μέτρων που θα αποφασισθούν αν η ελληνική πλευρά αποδεχθεί το προτεινόμενο σχέδιο, πρόκριμα μπορεί να αποτελέσουν τα στοιχεία που θα ανακοινώσει την Πέμπτη η Eurostat για τα οικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη της Ελλάδας.
