Πριν από την απόκτηση του περιουσιακού στοιχείου πρέπει να συναφθούν το δάνειο ή η άτυπη δωρεά ή η γονική παροχή και μάλιστα η ημερομηνία θα πρέπει να αποδεικνύεται με τα προβλεπόμενα επίσημα έγγραφα.
Τις επισημάνσεις αυτές περιέχουν πολλές αποφάσεις της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ, μετά την εκδίκαση προσφυγών φορολογουμένων, οι οποίοι την «πάτησαν» με τις ημερομηνίες και τους επιβλήθηκαν φόροι και πρόστιμα, ενώ οι δωρητές ή οι δανειστές έμπλεξαν και με το πόθεν έσχες.
Αυτή την περίοδο, τελευταίες ημέρες του έτους (και κάθε έτους) χιλιάδες φορολογούμενοι προκειμένου να καλύψουν την τεκμαρτή δαπάνη που τους βαρύνει και δεν καλύπτεται από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους, προβαίνουν σε δάνεια, άτυπες δωρεές ή γονικές παροχές.
Ωστόσο θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών επισημαίνει το πλαίσιο που ισχύει, προκειμένου οι ανωτέρω κινήσεις να είναι εντός των πλαισίων της φορολογικής νομοθεσίας.
Πότε τα δάνεια είναι νόμιμα
Στο πλαίσιο αυτό η ΔΕΔ, επισημαίνει ότι, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ένα δάνειο με τη μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού για κάλυψη τεκμηρίων θα πρέπει να συντρέχουν, και μάλιστα αθροιστικά, οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Το δάνειο να είναι πραγματικό.
- Ο σκοπός του δανείου να έχει άμεση σχέση με το προς κάλυψη τεκμήριο.
- Το έγγραφο να φέρει βέβαιη χρονολογία θεωρημένη από αρμόδια αρχή και
- Το δάνειο να έχει ληφθεί πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
Επίσης, ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων για τα ποσά αυτά που περιορίζουν τη διαφορά μεταξύ συνολικού εισοδήματος και τεκμαρτού εισοδήματος.
Ακόμη η ΔΕΔ σημειώνει ότι καταρχήν αναγνωρίζεται το δάνειο μεταξύ ιδιωτών ως μέσο χρηματοδότησης των δαπανών τους (προσωπικών ή επαγγελματικών). Όμως, κρίσιμο στοιχείο για τη φορολογική του αναγνώριση είναι η μη εικονικότητά του, γεγονός που αποτελεί θέμα πραγματικό. Για την απόδειξη της μη εικονικότητάς του αξιολογούνται από τον έλεγχο ενδεικτικά τα ακόλουθα στοιχεία:
- η σχετική σύμβαση να φέρει βέβαιη ημερομηνία,
- να υπάρχει η δυνατότητα του δανειστή για την παροχή του ποσού του δανείου (φορολογικό απόθεμα),
- να αναφέρεται ρητά στη σύμβαση ο σκοπός του δανείου,
- να αποδεικνύεται η μεταβίβαση του αντικειμένου του δανείου (χρήματα ή άλλη παροχή) από το δανειστή στο δανειζόμενο,
- να έχουν τηρηθεί τα βασικά στοιχεία του δανεισμού κατά τη συνήθη επιχειρηματική πρακτική, όπως ο τόκος, οι περιοδικές καταβολές προς επιστροφή του κεφαλαίου.
Ως προς την επιβεβαίωση της χρονολογίας του δανείου, η ΔΕΔ τονίζει ότι η χρονολογία των ιδιωτικών εγγράφων καθίσταται βέβαιη για τους τρίτους μόνον όταν αυτά θεωρηθούν από συμβολαιογράφο ή από άλλο αρμόδιο κατά τον νόμο δημόσιο υπάλληλο.
Αλλιώς, ως βέβαιη χρονολογία ιδιωτικού εγγράφου θεωρείται εκείνη του θανάτου ενός από αυτούς που το έχει υπογράψει ή η χρονολογία του δημόσιου εγγράφου στο οποίο τυχόν το ιδιωτικό έγγραφο μνημονεύεται κατά τα ουσιώδη μέρη το περιεχόμενό του ή εκείνη της επέλευσης γεγονότος που καθιστά κατά ανάλογο τρόπο αναμφισβήτητη τη χρονολογία του.