Οι μεταναστευτικές ροές προς την Ε.Ε. αυξάνονται διαρκώς, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός λειτουργικού συστήματος ασύλου.
Ένα από τα βασικά ζητήματα είναι η διαχείριση και η επιστροφή των μεταναστών, στους οποίους δεν χορηγήθηκε άσυλο, πίσω στις χώρες από τις οποίες ταξίδεψαν. Αυτό αποτελεί και την «αχίλλειο πτέρνα του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», όπως σχολιάζει στη Welt, η Αγγελική Δημητριάδη, επικεφαλής του Προγράμματος Μετανάστευσης στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
Οι προσπάθειες της Ε.Ε. για σύναψη συμφωνιών με τρίτα κράτη, «όπως η συμφωνία με την Τουρκία ή με την Τυνησία,αποτυγχάνουν στην πράξη», σχολιάζει το γερμανικό μέσο, προσθέτοντας επιπλέον πως ακόμη «δεν είναι σαφές το ποια θα είναι η διαδικασία διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.»
Η Welt σημειώνει ιδίως τα όσα συμβαίνουν στην περίπτωση της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια: «στην Ελλάδα έχουν διαμορφωθεί κλειστά κέντρα με ελεγχόμενη πρόσβαση, ορισμένα από τα οποία μοιάζουν με εγκαταστάσεις υψηλής ασφαλείας με συρματοπλέγματα, απαγόρευση κυκλοφορίας και βιομετρική αναγνώριση προσώπου. Πρόκειται για συνθήκες που έχουν επικριθεί έντονα από ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και τώρα η προτεινόμενη μεταρρύθμιση για το άσυλο προβλέπει και αυτή συνθήκες κράτησης για τους μετανάστες». Συνθήκες όπως αυτές, αλλά και οι αντικειμενικές δυσκολίες «καθιστούν ευάλωτο το μοντέλο της διεκπεραίωσης των διαδικασιών χορήγησης ασύλου αποκλειστικά στα εξωτερικά σύνορα και ιδίως σε περιόδους κρίσης οι αδυναμίες του γίνονται εμφανείς».
Η Δημητριάδη, πάντως, εκτιμά πως «η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση αποτελεί κατ’ αρχήν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση». Ωστόσο, «οι Βρυξέλλες ενδέχεται να μην μπορούν να εξαναγκάσουν ορισμένα κράτη-μέλη να δεχθούν μετανάστες στο πλαίσιο του Μηχανισμού Αλληλεγγύης, ελέω και των εσωτερικών πολιτικών πιέσεων σε περιόδους κρίσης». Εν ολίγοις «δεν αρκεί η ύπαρξη μίας νομοθεσίας», όπως λέει η ειδικός, αλλά αυτή «πρέπει και να επιβληθεί».