Η Ακρόπολη της Αθήνας συνεχίζει να αποκαλύπτει ακόμα μυστικά, παρ’ ότι έχει μελετηθεί εκτενώς ως αρχαιολογικός χώρος. Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην Αμερικανική Επιθεώρηση Αρχαιολογίας από τον Merle Langdon (Πανεπιστήμιο του Τενεσί) και τον Janric van Rookhuijzen, φωτίζει την πιθανότητα ύπαρξης ενός χαμένου ναού κάτω από την εμβληματική δομή.
Η μελέτη βασίζεται σε ένα νέο στοιχείο, μία αρχαία χαραγμένη ζωγραφιά που ανακαλύφθηκε μακριά από την ίδια την Ακρόπολη, σε έναν μαρμάρινο βράχο στη Βάρη, περίπου 20 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Αθήνας.
Αυτή η επιφάνεια βράχου διατηρεί ένα μικρό έργο τέχνης – μία ζωγραφιά που δημιουργήθηκε πιθανότατα από έναν βοσκό τον 6ο αιώνα π.Χ. Το έργο είναι μέρος μιας μεγαλύτερης συλλογής πάνω από 2.000 τέτοιων εικόνων που έχει καταγράψει ο Langdon τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι επιγραφές απεικονίζουν διάφορα θέματα, όπως πλοία, άλογα και ερωτικές σκηνές, μαζί με γραπτό κείμενο.
Το νεοανακαλυφθέν έργο ξεχωρίζει για την απεικόνιση ενός κτηρίου. Ενώ οι λεπτομέρειες είναι αχνές, η παρουσία κιόνων και σκαλιών επιτρέπει την ταυτοποίησή του ως ναού. Μια επιγραφή στα αρχαία Ελληνικά περικλείει τη δομή: "Το Εκατόμπεδον" και την υπογραφή "Μίκων". Οι ερευνητές ερμηνεύουν την επιγραφή ως "Το εκατόποδο κτίριο...του Μίκωνος". Ενώ ο Μίκων παραμένει άγνωστος, ίσως ήταν ο βοσκός που χάραξε την εικόνα, ενώ έβοσκε το κοπάδι του. Το συγκεκριμένο αλφάβητο που χρησιμοποιήθηκε για την επιγραφή επιβεβαιώνει την προέλευση του έργου στον 6ο αιώνα π.Χ.
Η Σημασία του "Εκατόμπεδον"
Η επιγραφή έχει ιδιαίτερη αρχαιολογική σημασία λόγω της παρουσίας της λέξης "Εκατόμπεδον," που σημαίνει "εκατόποδος". Αυτός ο όρος αναγνωρίζεται ιστορικά ως η επίσημη αρχαία ονομασία για τον γνωστό ναό αφιερωμένο στην Αθηνά, που αργότερα έγινε γνωστός ως Παρθενώνας.
Δεδομένης της χρονολόγησης της επιγραφής, είναι πιθανό ότι ο Μίκων είχε σκοπό να απεικονίσει ένα κτίριο στην Ακρόπολη των Αθηνών. Η ζωγραφιά προηγείται του Παρθενώνα τουλάχιστον κατά 50 χρόνια, καθώς η κατασκευή του Παρθενώνα ξεκίνησε γύρω στο 450 π.Χ.
Δείχνει έναν χαμένο ναό;
Ενώ ο Παρθενώνας είναι αρχαίο κτίριο, ίσως δεν ήταν ο πρώτος που κοσμούσε την Ακρόπολη. Οι αρχαιολόγοι υποψιάζονται εδώ και καιρό την ύπαρξη ακόμη παλαιότερων ναών στον χώρο, αν και οι ακριβείς ημερομηνίες, εμφανίσεις και τοποθεσίες τους είναι θέμα έντονης συζήτησης.
Η κατανόηση αυτής της ιστορίας περιπλέκεται περαιτέρω από ένα ιστορικό γεγονός – την καταστροφή όλων των κτιρίων της Ακρόπολης των Αθηνών το 480 π.Χ. από τον περσικό στρατό κατά τη διάρκεια των Ελληνοπερσικών Πολέμων.
Ένας ναός για την αποθήκευση θησαυρών
Ένα ακόμη σημαντικό κομμάτι του παζλ είναι ένα αρχαίο αθηναϊκό δημοκρατικό διάταγμα που χρονολογείται πριν από την περσική επίθεση και την κατασκευή του Παρθενώνα. Αυτό το διάταγμα αναφέρει ένα "Εκατόμπεδον" στην Ακρόπολη που χρησιμοποιήθηκε για τον αρκετά ασαφή σκοπό της "αποθήκευσης θησαυρών." Το διάταγμα είναι γνωστό εδώ και καιρό, αλλά οι αρχαιολόγοι συζητούν τη φύση αυτού του αναφερόμενου Εκατομπέδου.
Ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι το Εκατόμπεδον στο διάταγμα ήταν ένας ναός, λαμβάνοντας υπόψη τον τυπικό ρόλο των ελληνικών ναών ως αποθετηρίων για θησαυρούς που προσφέρονται στους θεούς. Ωστόσο, άλλοι υποστηρίζουν ότι ο όρος "Εκατόμπεδον" δεν μπορούσε να αναφέρεται σε ναό και έπρεπε να ορίζει μια ανοιχτή αυλή στην Ακρόπολη.
Το νεοανακαλυφθέν έργο του βοσκού ρίχνει σημαντικό φως σε αυτή τη συζήτηση. Αν ο "Μίκων" χαρακτηρίζει τον σχεδιασμένο του ναό ως "Εκατόμπεδον," τότε είναι πιθανό ο όρος να είχε την ίδια έννοια και στο διάταγμα – αναφερόμενος επίσης σε ναό. Άλλωστε, ο ίδιος ο Παρθενώνας που κοσμεί την Ακρόπολη σήμερα κάποτε ονομαζόταν Εκατόμπεδον.
Τί άλλο αποκαλύπτει το έργο
Η επιγραφή έχει επίσης σημασία για αυτά που φανερώνει σχετικά με την εγγραμματοσύνη των βοσκών εκείνης της εποχής. Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση, φαίνεται ότι οι βοσκοί κατείχαν ικανότητες ανάγνωσης και γραφής ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής της πρώιμης περιόδου, όταν η εγγραμματοσύνη διαδίδεται ακόμη στον ελληνικό κόσμο.
Οι λόγοι πίσω από τη δημιουργία αυτών των εκτεταμένων εικόνων από τους βοσκούς παραμένουν ασαφείς – ίσως λειτουργούσαν ως μορφή ψυχαγωγίας κατά τη διάρκεια των μακρών περιόδων της εργασίας τους.
Όπως και να 'χει, η ζωγραφιά του Μίκωνος εξυπηρετεί ως μια ισχυρή υπενθύμιση του πώς μια φαινομενικά ασήμαντη επιγραφή μπορεί να κρατά το κλειδί για την αποκάλυψη ιστορικών αινιγμάτων, που περιβάλλουν έναν από τους πιο εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους του κόσμου.
