Για περισσότερα από 40 χρόνια "είναι εκεί". Εκεί που μόνο ένα ...Διαστημοδρόμιο δεν θα περίμενε να δει κάποιος. Κι όμως, σαν σκηνικό από την περιπέτεια του 007 στο ''Μoonraker'', το Guiana Space Center (CSG) βρίσκεται σε μια άγνωστη γωνιά της Νότιας Αμερικής, λίγες μοίρες μακριά από τον Ισημερινό, στη Γαλλική Γουιάνα, μέσα στην πυκνή βλάστηση του Αμαζονίου, που θεωρείται πως αποτελεί "τους πνεύμονες της Γης"... Στο συγκεκριμένο σημείο του χάρτη, η γραμμική ταχύτητα της Γης είναι τέτοια, που διευκολύνει την εκτόξευση δορυφόρων, καθώς επιτρέπει στον εκτοξευτήρα τους, τον "Ariane 5", να "ξεφύγει" ευκολότερα από τη βαρύτητα του πλανήτη μας, για να τους ...παραδώσει στο Διάστημα. Αν το Διαστημοδρόμιο της Ευρώπης δεν βρισκόταν σε αυτό το σημείο της Γης, οι χώρες, όσες σχεδιάζουν και αποκτούν ή κατασκευάζουν δορυφόρους, θα έχαναν ένα 10% με 15% της δυνατότητας μεταφοράς φορτίου στο Διάστημα.
Το Διαστημοδρόμιο της Γαλλικής Γουιάνας, μια ιδέα που ξεκίνησε στη μακρινή δεκαετία του '60, μοιάζει με "παραφωνία", σε σχέση με τους ρυθμούς και τις υποδομές, όχι μόνο της πρωτεύουσας Καγιέν της χώρας, αλλά και όλης της έκτασης του κράτους. Ο επισκέπτης που διασχίζει το τροπικό δάσος μέσα σε ένα όχημα αντιλαμβάνεται ότι αυτή δεν είναι μια συνηθισμένη περιοχή της Λατινικής Αμερικής, όταν μέσα σε μια απέραντη πράσινη χώρα, που σφύζει από ζωή, με κάθε είδους εξωτικά είδη χλωρίδας και πανίδας, βλέπει απρόσμενα να ξεπροβάλει μπροστά του "από το πουθενά" ένα ομοίωμα του εκτοξευτήρα δορυφόρων "Ariane 5".
Κι έπεται συνέχεια... ΄Ενας πύραυλος ανάμεσα σε μεγάλα κτίρια και πολλές πινακίδες με αναφορές στη γαλλική γλώσσα, ενημερώνουν τον επισκέπτη πως έχει εισέλθει σε μια περιοχή με πλήρη υποδομή υπερυψηλής τεχνολογίας. Δίπλα στον δρόμο, οι γιγαντοαφίσες στη διαδρομή μέχρι το Διαστημοδρόμιο επιβεβαιώνουν ήδη πριν από την άφιξη του επισκέπτη ότι προσεγγίζει ένα από τα λίγα σημεία του πλανήτη, όπου ο Άνθρωπος πετυχαίνει αυτό που μερικές γενιές πριν ήταν το Αδύνατο: να εκτοξεύσει δορυφόρους για όλους εμάς, για όλη την ανθρωπότητα.
Η "Λεγεώνα των Ξένων" και ο ήπιος ρυθμός ζωής των ντόπιων
Ενώ μέσα στις εγκαταστάσεις του Διαστημοδρόμιου τεχνικοί από όλο τον κόσμο καταφθάνουν για να "ενορχηστρώσουν" εκτοξεύσεις δορυφόρων, έξω εκτυλίσσεται η ήρεμη ζωή των ντόπιων, με ρυθμούς που δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί -και ίσως να δεχτεί- με την πρώτη ματιά ένας Ευρωπαίος. Δεν υπάρχει βιασύνη, υπάρχει όμως δραστηριότητα, δεν υπάρχει χλιδή με κατοικίες ή κτίρια εντυπωσιακά αλλά ούτε και εικόνα φτώχειας... Τα επιβατικά αυτοκίνητα, αλλά και τα δημόσια οχήματα είναι μέσου επιπέδου, 80% γαλλικής προέλευσης, η καθαριότητα εξαιρετική αλλά όχι υπερβολική, ο επισκέπτης αντικρίζει την εικόνα μιας χώρας "φροντισμένης" και ενός λαού που ζει με ρυθμούς ανθρώπινους, δίχως να αγωνίζεται να γεμίσει την ημέρα του με δραστηριότητες επαγγελματικές στο σημείο που αυτό θα του στερεί τη γαλήνη.
Στα ξενοδοχεία αλλά και τους χώρους εστίασης, ο επισκέπτης θα συναντήσει αυτό που προσομοιάζει με μια ιδιαίτερη "Λεγεώνα των Ξένων". Οι γλώσσες πολλές: θα ακούσει τη ρωσική -αφού από το Διαστημοδρόμιο γίνονται και εκτοξεύσεις ρωσικών εκτοξευτήρων Soyuz που έρχονται με πλοίο από τη Ρωσία- πολλές αραβικές διαλέκτους, ινδικά και γαλλικά σε κάθε τους εκδοχή. Δίπλα δε στο Διαστημοδρόμιο βρίσκονται άρτια εξοπλισμένες μονάδες των Γαλλικών Ειδικών Δυνάμεων σε μεγάλο αριθμό, καθώς η προστασία της περιοχής και για λόγους απορρήτου, αλλά και για λόγους ασφαλείας, επιβάλλεται να είναι η μέγιστη.
Ήδη από τις 5 Φεβρουαρίου και την έναρξη των διαδικασιών για την εκτόξευση του ελληνικού δορυφόρου "Hellas Sat 4", οχήματα και στρατιωτικό προσωπικό είχαν ξεκινήσει την κινητοποίησή τους, για να λάβουν θέσεις για τη μεταφορά στη ζώνη εκτόξευσης. Είναι πάντα σε συναγερμό μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Έτσι στις 23:01' ώρα Ελλάδος/Κύπρου, ο εκτοξευτήρας "Ariane 5", με τις σημαίες της Ελλάδας και της Κύπρου στη κορυφή του, θα βρίσκεται στο launch pad ώστε να εκτοξεύσει από το Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας, τον νέο δορυφόρο Hellas Sat 4 της Hellas Sat με τις σημαίες της Ελλάδας και της Κύπρου.
Εκεί όπου γεννιούνται πύραυλοι
Στις εγκαταστάσεις του Διαστημοδρομίου θα συναντήσει κάποιος τμήματα όπως το τεχνικό κέντρο CNES/CSG, που διαθέτει ποικιλία από υποδομές και εξοπλισμό που είναι απαραίτητος, όπως ραντάρ, σταθμό τηλεπικοινωνιών, σημεία που λαμβάνουν την τηλεμετρία του εκτοξευτήρα και, το πιο σημαντικό, έναν υπερπλήρη μετεωρολογικό σταθμό, από τον οποίο οι επιστήμονες δίνουν το τελικό "οκέι", για να γίνει η εκτόξευση. Είναι το κοντινότερο τμήμα των εγκαταστάσεων στο σημείο εκτόξευσης και εκείνο που δίνει το τελικό πράσινο φως. Εκεί, κλεισμένοι μέσα σε έναν χώρο με μέγιστη υποδομή ασφάλειας αφού πέντε μέτρα οπλισμένο σκυρόδεμα χωρίς το προσωπικό από την επιφάνεια, οι επιστήμονες της μετεωρολογίας οφείλουν πρώτα από όλα να εξασφαλίσουν πως όλα είναι ασφαλή. Και να δώσουν το τελικό πράσινο φως για εκτόξευση.
Πέρα όμως από την υποδομή που εξασφαλίζει τις εκτοξεύσεις, είναι λίγοι εκείνοι που μπορούν να αντιληφθούν πως σε αυτές τις εγκαταστάσεις γίνεται κάτι ακόμη, πολύ ιδιαίτερο: είναι εδώ που κατασκευάζονται οι εκτοξευτήρες, συναρμολογείται ο ''πύραυλος'' που θα στείλει στο διάστημα ένα δορυφόρο. Ένας εκτοξευτήρας αλλά και ο δορυφόρος - ή οι δύο δορυφόροι που θα μεταφέρει όπως συμβαίνει και με την εκτόξευση του Hellas Sat 4- ετοιμάζονται σε ένα άλλο τμήμα των εγκαταστάσεων, το τμήμα των Payload processing facilities (ECPU). Εκεί υπάρχουν συγκροτήματα για τους πυραύλους Ariane, τους ρωσικούς Soyuz και τους Vega. Είναι ξεχωριστά συμπλέγματα και ζώνες -launch zones- με τα δικά τους τμήματα ενσωμάτωσης, τα launcher integration buildings, ώστε να τοποθετούνται στην κορυφή τους οι δορυφόροι.
Μέσα στο Διαστημοδρόμιο υπάρχουν και άλλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, στις οποίες λειτουργούν οι εταιρίες Regulus, Europropulsion, Air Liquide Spatial Guyane και ArianeGroup, όλες εταιρίες που εμπλέκονται στην τελική ετοιμασία του εκτοξευτήρα "Ariane 5". Συνολικά δε, 40 Ευρωπαίοι κατασκευαστές όπως και τοπικές εταιρίες εμπλέκονται στις λειτουργίες όλου του μηχανισμού, της διαδικασίας που οδηγεί σε μια εκτόξευση.
Οι διαστημικές επιχειρήσεις της Ευρώπης
Για την Ευρώπη η αυτόνομη πρόσβαση στο Διάστημα είναι εξέχουσας σημασίας και για να γίνει πραγματικότητα υπάρχουν τρεις παίκτες-κλειδιά. Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (European Space Agency-ESA), η αρμόδια Γαλλική Διαστημική Υπηρεσία (CNES) και η Arianespace. Η ESA είναι υπεύθυνη για τα προγράμματα που έχουν σχέση με τους εκτοξευτήρες Ariane, Soyuz και Vega και την ανάπτυξη αυτών. Και είναι η ESA που μόλις θα έχει πιστοποιήσει τα τρια αυτά συστήματα (σ.σ launch systems) θα μεταφέρει με τη σειρά της στην Arianespace (που είναι ο μετέπειτα χειριστής μιας εκτόξευσης) την ευθύνη.
Η ESA είναι κι εκείνη, που με τα χρόνια άλλαξε -εξελίσσοντάς το- το Guiana Space Center, το διαστημοδρόμιο της Ευρώπης στην περιοχή, χρηματοδοτώντας την κατασκευή των κτιριακών συγκροτημάτων (σ.σ των launch complexes), των προαναφερθέντων ειδικών κτιρίων με τον χαρακτηρισμό ECPU (payload processing buildings) και των λοιπών εγκαταστάσεων.
Αν και το Διαστημικό Κέντρο της Γαλλικής Γουιάνας αρχικά χρησιμοποιείτο μόνο από τη Γαλλία, τελικά εξελίχθηκε στο Διαστημοδρόμιο της ίδιας της Ευρώπης, το "Guiana Space Center", όταν η ESA και η γαλλική κυβέρνηση υπέγραψαν σχετική συμφωνία. Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία πληρώνει το μεγαλύτερο μερίδιο των πάγιων εξόδων της γαλλικής CNES/CSG, ώστε να μπορεί να έχει τη Γουιάνα διαθέσιμη για τα προγράμματα της, ενώ συμμετέχει και στη χρηματοδότηση της κατασκευής των κτιριακών εγκαταστάσεων ELA (Ensemble de Lancement Ariane). Από το ELA-3, που είναι ενεργό από το 1996, εκτοξεύεται ο πανίσχυρος πύραυλος Ariane 5 (ήταν η εκτόξευση Ariane 501). Το ELA-3 βρίσκεται σε μια ιδανική για εκτοξεύσεις θέση (5.239°N 52.768°W) και καλύπτει μια περιοχή περίπου 21 τετραγωνικά χιλιομέτρων.
Από την άλλη, η δημόσια γαλλική CNES έχει πολλές από τις βασικές ευθύνες για το Guiana Space Center, αφού είναι η υπηρεσία που πιστοποιεί τις υποδομές και έχει -εκπροσωπώντας τη Γαλλική κυβέρνηση- την ευθύνη για την ασφάλεια και διαδικασίες που έχουν σχέση με αυτή. Παρέχει δε ότι είναι απαραίτητο για την ετοιμασία των εκτοξευτήρων και των δορυφόρων σε κάθε αποστολή, κάτι που κάνει είτε στις δοκιμές είτε στις ίδιες τις εκτοξεύσεις.
Η χώρα της αντίθεσης
Όλα αυτά γίνονται κάπου μέσα στις εκτάσεις μιας όμορφης, γαλήνιας χώρας, σε μια καθημερινότητα μέσα στην οποία μια πολυμελής οικογένεια κατοίκων της περιοχής περπατά αμέριμνη στο πλαϊνά του μοναδικού κεντρικού δρόμου της περιοχής, για να πάει στην παραλία όπου ο πατέρας και η μητέρα θα ψαρεύουν και τα παιδιά θα παίζουν με μια μικρή φουσκωτή βάρκα... Όλα αυτά, τα απλά και καθημερινά, είναι η ζωή στη Γαλλική Γουιάνα, μια αμέριμνη όπως μοιάζει ζωή, ενώ μόλις μερικά χιλιόμετρα μακριά από το σημείο όπου η τυπική οικογένεια ντόπιων ξεκουράζεται, μερικά τεράστια "πιάτα" κοιτούν τον ουρανό. Μαζί τους και σε συνέργεια πανίσχυροι υπολογιστές λαμβάνουν και στέλνουν δεδομένα για την εκτόξευση του Hellas Sat 4 ή για κάποια μελλοντική εκτόξευση Ariane, Soyuz ή Vega εκτοξευτήρων... Μια εκτόξευση χάρη στην οποία θα μεταφερθούν, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα ψηλά, όλες αυτές οι κατασκευές των φωτεινών μυαλών των μηχανολόγων, οι δορυφόροι.
Ώστε λίγους μήνες μετά την εκτόξευσή τους, ένα κρουαζιερόπλοιο κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό, να παρέχει δεδομένα, εικόνα, βίντεο στους χιλιάδες επιβάτες του, που αμέριμνοι σερφάρουν στο Διαδίκτυο, ενώ λιάζονται στο κατάστρωμα, χωρίς οι περισσότεροι να φαντάζονται την αλυσίδα των διαδικασιών, που τους έδωσε αυτή τη δυνατότητα, με σημείο αφετηρίας μια κατάφυτη περιοχή στην καρδιά της Γαλλικής Γουιάνας.
