Στη… λάσπη έχει κολλήσει η χρηματιστηριακή αγορά, αν και δεν έχει ξεφύγει από το κανάλι μακροπρόθεσμης ανόδου, στο οποίο εισήλθε από τον περασμένο Φεβρουάριο, καθώς οι μοναδικοί ισχυροί εν δυνάμει αγοραστές, τα fund αναδυόμενων αγορών, ακολουθούν μεθοδικά μια στρατηγική τοποθέτησης κεφαλαίων με το σταγονόμετρο, ώστε να έχουν το χαμηλότερο δυνατό κόστος εισόδου.
Αδιαμφισβήτητο γεγονός, το οποίο επισήμανε η γερμανική επενδυτική τράπεζα Berenberg σε πρόσφατη έκθεσή της είναι ότι τα fund αναδυόμενων αγορών έχουν «παρκαρισμένα» αρκετά κεφάλαια προς τοποθέτηση στην ελληνική αγορά, η οποία, όπως επισήμαινε η τράπεζα, έχει δώσει ως τώρα μικρή απόδοση σε σχέση με τις αγορές άλλων χωρών, που εξήλθαν από προγράμματα διάσωσης.
Τα fund αναδυόμενων αγορών έχουν επενδύσει στην Ελλάδα πολύ μικρότερο μέρος του ενεργητικού τους από το ποσοστό συμμετοχή της χώρας στο δείκτη αναδυόμενων αγορών MSCI: έναντι στάθμισης 0,37% στο δείκτη, η Ελλάδα έχει βάρος μόλις 0,29% στα χαρτοφυλάκιά τους. Αυτό σημαίνει ότι τα fund θα πρέπει να αυξήσουν αρκετά τις τοποθετήσεις στην Ελλάδα, μόνο για να ευθυγραμμισθούν με τη στάθμιση της Ελλάδας στο δείκτη MSCI.
Πώς διαμορφώνουν, όμως, την επενδυτική τους στρατηγική αυτά τα fund, για να κερδίσουν ό,τι τους αναλογεί από τη διαφαινόμενη άνοδο του Χρηματιστηρίου; Φαίνεται ότι η στρατηγική τους χαράσσεται, όπως επισημαίνουν αναλυτές, με γνώμονα την πληροφόρηση που έχουν για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, η οποία αποτελεί κλειδί για την πορεία του Χρηματιστηρίου.
Το καλοκαίρι, στον απόηχο της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, τα fund έκαναν, για μικρή χρονική περίοδο, αρκετά επιθετικές τοποθετήσεις κεφαλαίων, αγοράζοντας μετοχές που πωλούσαν τα εξερχόμενα από την αγορά hedge fund, τα οποία έχουν τοποθετηθεί νωρίς, όταν το ΧΑ βρισκόταν στην κατηγορία αγορών με πολύ υψηλό ρίσκο και τώρα αποχωρούν, ρευστοποιώντας τις σημαντικές υπεραξίες που έχουν εγγράψει.
Όμως, ήδη από τον Αύγουστο τα fund αναδυόμενων αγορών άρχισαν να κλείνουν τη στρόφιγγα των επενδύσεων στο ΧΑ, καθώς άρχισε να πρυτανεύει μια νέα εκτίμηση: η τρίτη αξιολόγηση, λόγω των καθυστερήσεων στην υλοποίηση προαπαιτούμενων και των διαφωνιών μεταξύ Ευρωπαίων δανειστών και ΔΝΤ για τις τράπεζες, θεωρήθηκε βέβαιο ότι δεν θα έκλεινε στο Eurogroup του Δεκεμβρίου, αλλά θα υπήρχε μικρή ή μεγαλύτερη καθυστέρηση.
Το τελευταίο διάστημα, η εκτίμηση αυτή μετατράπηκε σε βεβαιότητα, καθώς η κυβέρνηση δεν πρόλαβε την αρχική προθεσμία για την έναρξη ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (Σεπτέμβριος 2017). Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν αρχίσουν κανονικά οι πλειστηριασμοί στα τέλη αυτού του μήνα, είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί γρήγορα ο στόχος που έχουν θέσει οι Θεσμοί των δανειστών (επαρκές δείγμα πλειστηριασμών από όλες τις τράπεζες, σε όλη τη χώρα), ως προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Αυτή η χρονική υστέρηση δίνει το περιθώριο στα fund να προχωρήσουν με αργούς ρυθμούς τις διεργασίες για την τοποθέτηση νέων κεφαλαίων στο ΧΑ, γνωρίζοντας ότι αυτή η βραδύτητα θα διευκολύνει την επίτευξη του βασικού τους στόχου, να αγοράσουν μετοχές στις καλύτερες δυνατές τιμές, για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.
Το κλείσιμο της στρόφιγγας από τους ισχυρούς αγοραστές γίνεται αντιληπτό, αν ανατρέξει κανείς στα στοιχεία του Χρηματιστηρίου (έκδοση AXIANUMBERS Οκτωβρίου): Τον Σεπτέμβριο, οι καθαρές εισροές ξένων κεφαλαίων ήταν 53,95 εκατ. ευρώ, ενώ τον Οκτώβριο μειώθηκαν σε μόλις 1,84 εκατ. ευρώ (μείωση εισροών κατά 96,5%). Ουσιαστικά, δηλαδή, από τον Οκτώβριο έχουμε μια «ισορροπία τρόμου», όπου οι αγορές από τα fund αναδυόμενων αγορών οριακά υπερβαίνουν τις πωλήσεις από τα hedge fund.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συνεχής συζήτηση για τις τράπεζες και την ενδεχόμενη ανακεφαλαιοποίησή τους αποδεικνύεται πολύ χρήσιμη για τα fund, που θέλουν να… ψωνίσουν αργά και σε χαμηλές τιμές: η επενδυτική κοινότητα γνωρίζει ότι είναι υπερβολικές οι προβλέψεις καταστροφής, δηλαδή δεν θα επαναληφθεί το 2018 μια καταστροφική για τους μετόχους ανακεφαλαιοποίηση, όπως οι προηγούμενες, αλλά για τους υποψήφιους ξένους αγοραστές η συντήρηση της αβεβαιότητας είναι άκρως επωφελής, αφού «τσιμπάνε» τραπεζικές μετοχές στα ίδια επίπεδα τιμών, όπου βρίσκονταν στις αρχές Ιουλίου 2016, πολύ πριν ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση (!).
Τι συμβαίνει με τις τράπεζες
Κόντρα στις ακραίες, δυσοίωνες εκτιμήσεις που μπορεί να διατυπώνονται για τις τράπεζες, σοβαροί επενδυτικοί οίκοι έχουν ξεκαθαρίσει (για όσους ενδιαφέρονται να το πληροφορηθούν) ότι είναι υπερβολική η πίεση που έχει ασκηθεί στις τραπεζικές μετοχές.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα, η έκθεση της Morgan Stanley, που απομυθοποίησε τη θεωρούμενη ως σοβαρότερη απειλή για τους τραπεζικούς ισολογισμούς. Όπως τόνισε η αμερικανική τράπεζα, η εφαρμογή του λογιστικού προτύπου IFRS 9, θα υποχρεώσει μεν τις τράπεζες να σχηματίσουν μεγάλου ύψους προβλέψεις για πιστωτικές ζημιές (6,5 δισ. ευρώ), αλλά αυτές οι προβλέψεις θα εγγραφούν σε μεγάλο βάθος χρόνου (5ετία), δεν θα επηρεάσουν τα κέρδη (θα πάνε απευθείας στα ίδια κεφάλαια) και, συνεπώς, δεν θα χρειασθεί να εκδοθούν μετοχές υπέρ του Δημοσίου.
Τα δε τεστ αντοχής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι πλέον γνωστό ότι θα έχουν αρκετούς βαθμούς χαλαρότητας, αφού δεν θα υπάρχει όριο, πέραν του οποίου θα «κόβονται» τράπεζες, ενώ τα όποια κεφαλαιακά κενά θα δοθεί η δυνατότητα να καλυφθούν σε βάθος διετίας και όχι με μια «βάρβαρη» υποχρεωτική ανακεφαλαιοποίηση, όπως συνέβη το 2015.
Αν προσεγγίσει κανείς μακροσκοπικά τους κύκλους που έχει κάνει το Χρηματιστήριο τα τελευταία χρόνια, διαπιστώνει ότι από τον κύκλο ανόδου, που άρχισε στα τέλη του 2012 και ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2014, στις 1.330 μονάδες, περάσαμε σε ένα μεγάλο κύκλο υποχώρησης, που έφερε το Γ. Δείκτη στις 449 μονάδες, τον Φεβρουάριο του 2016 και, έκτοτε, η αγορά μπήκε σε νέο κύκλο ανόδου, με υψηλό σημείο, ως τώρα, τις 858 μονάδες του Ιουλίου 2017.
Αυτός ο ανοδικός κύκλος δεν έχει κλείσει, παρά την «ταλαιπωρία» που άρχισε από το καλοκαίρι και μετά. Εκτός πολύ σοβαρού απροόπτου, καταστροφικές εξελίξεις για τις τράπεζες ή την πορεία των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές δεν θα υπάρξουν. Και είναι θέμα χρόνου να φθάσουν στην αγορά τα νέα κεφάλαια που θα τοποθετήσουν τα fund αναδυόμενων αγορών, όσο και αν η καθημερινή δυσπραγία μπορεί να δημιουργεί την εντύπωση ότι το ΧΑ μπαίνει και πάλι, μεσοπρόθεσμα, σε καθοδικό κανάλι.