Αυτό που κάνει το Black Mirror τόσο συναρπαστικό δεν είναι η κατανόησή του για το πώς θα εξελιχθεί η τεχνολογία, αλλά για το πώς θα την χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι μόλις υπάρξει. Η σειρά παρουσιάζει μια ισχυρή και λεπτή κατανόηση της ανθρώπινης φύσης. Η τεχνολογία μπορεί να αλλάξει, αλλά οι άνθρωποι παραμένουν ίδιοι.
Η δυστοπική ανθολογική σειρά συχνά πιστώνεται για την παράξενη ικανότητά της να προβλέπει το μέλλον.Για παράδειγμα, το σκηνικό του επεισοδίου "Nosedive" της τρίτης σεζόν: ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι αξιολογούν τις αλληλεπιδράσεις σε κλίμακα 5 αστέρων και η προσωπική τους βαθμολογία καθορίζει τα πάντα, από την εξασφάλιση στεγαστικού δανείου μέχρι το να μπορέσουν να αλλάξουν την πτήση τους.
Αυτό μοιάζει να απέχει λίγα μόνο βήματα από την τρέχουσα πραγματικότητα των επισημάνσεων "μου αρέσει", των ακολούθων και των συνδρομητών. Στην πραγματικότητα, η Κίνα χρησιμοποιεί ήδη ένα σύστημα κοινωνικής πίστωσης που κατά κάποιο τρόπο μοιάζει με αυτό που περιγράφεται στο επεισόδιο.
Άλλα επεισόδια Black Mirror έχουν ήδη γίνει πραγματικότητα. Νωρίτερα φέτος το περιοδικό TIME και το The Cut δημοσίευσαν άρθρα, σχετικά με μοναχικούς ανθρώπους που αναπτύσσουν συναισθήματα για εξατομικευμένα chatbots τεχνητής νοημοσύνης, που απηχούν παράξενα την αρχή του επεισοδίου "Be Right Back". Σε αυτό μια θλιμμένη χήρα μαθαίνει για ένα πρόγραμμα υπολογιστή, που μπορεί να «αναστήσει» την προσωπικότητα του συζύγου της, αναλύοντας τα μηνύματα κειμένου και το ιστορικό του προγράμματος περιήγησης.
Το κλειδί για την επιτυχία του Black Mirror δεν βρίσκεται στην κατανόηση της τεχνολογίας και στο πώς θα εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια, αλλά στην κατανόησή του για την ανθρώπινη φύση - συγκεκριμένα, στο πώς οι άνθρωποι θα χρησιμοποιήσουν προηγμένες τεχνολογίες μόλις υπάρξουν. Αυτό ίσχυε για την πρώτη σεζόν, η οποία έκανε πρεμιέρα το 2011 (τη χρονιά που εφευρέθηκε η ψηφιακή βοηθός Siri) και ισχύει για την έκτη σεζόν, η οποία έφτασε στο Netflix στις 15 Ιουνίου. (Τα τρία πρώτα επεισόδια της σεζόν περιγράφονται στη συνέχεια, αλλά δεν υπάρχουν ουσιαστικά spoilers.)
"Stream-άροντας" την προσωπική ζωή
Το πρώτο επεισόδιο της έκτης σεζόν του Black Mirror, "Η Τζόαν είναι απαίσια", είναι για μια γυναίκα που ονομάζεται Τζόαν, της οποίας η συνηθισμένη ζωή - μια ανοδική καριέρα, μια σταθερή αλλά ανεκπλήρωτη σχέση - αναστατώνεται, όταν κάθεται στον καναπέ ένα βράδυ και ανακαλύπτει ότι η Streamberry, ένα ανάλογο του Netflix με το ίδιο λογότυπο και τον ίδιο τόνο εισαγωγής, έφτιαξε μια εκπομπή που δραματοποιεί την ιδιωτική της ζωή. Στην οθόνη, ένα deepfake της πραγματικής ηθοποιού Σάλμα Χάγεκ κάνει τις ίδιες κινήσεις που έκανε η Τζόαν νωρίτερα εκείνη την ημέρα: απέλυσε μια κολλητή της, παραπονέθηκε στον θεραπευτή της για τον αρραβωνιαστικό της και πήγε κρυφά για ποτά με έναν πρώην.
Αργότερα στο επεισόδιο, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Streamberry αποκαλύπτει ότι το "Η Τζόαν είναι απαίσια" είναι απλώς μια δοκιμή και ότι η εταιρεία σχεδιάζει να πραγματοποιήσει εξατομικευμένες εκπομπές "Ο/Η Χ είναι απαίσιος/α"" για κάθε έναν από τους συνδρομητές της. Όταν ρωτήθηκε γιατί «απαίσιος» αντί για, ας πούμε, «καταπληκτικός», ο Διευθύνων Σύμβουλος απαντά - ανατριχιαστικά - ότι η έρευνα αγοράς έδειξε ότι οι πελάτες είναι πιο δεκτικοί στα αρνητικά σχόλια, καθώς αυτό καλύπτει τους πιο εσώτερους φόβους και τις ανησυχίες τους και επομένως τους αναγκάζει να συνεχίσουν να παρακολουθούν.
Αυτή η μικρή ιδέα χτυπά στην καρδιά αυτού που είναι το Black Mirror. Εκεί που η επιστημονική φαντασία του προηγούμενου αιώνα παρουσίαζε συνήθως την τεχνολογία ως όπλο των ανώτερων τάξεων, ο "εχθρός" στα επεισόδια του Black Mirror βρίσκεται παντού και πουθενά: Είναι μια μηχανή ή ένα σύστημα στο οποίο συμμετέχουν όλοι, αλλά κανείς δεν μπορεί να ελέγξει ή να αναλάβει την πλήρη ευθύνη.
«Πρέπει να ουρλιάξω σε κάποιον!» φωνάζει μια αβοήθητη Τζόαν. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Streamberry μπορεί να φαίνεται ο κακός με την πρώτη ματιά, αλλά το ηθικά χρεοκοπημένο επιχειρηματικό του σχέδιο "πιάνει", απλώς και μόνο επειδή... αυτό θέλουν οι πελάτες.
Η εγκληματικότητα του αληθινού εγκλήματος
Το δεύτερο επεισόδιο της έκτης σεζόν του Black Mirror, "Λοχ Χένρι", είναι για μια νεαρή φοιτήτρια κινηματογράφου από τις ΗΠΑ που ονομάζεται Πία, η οποία συνοδεύει τον σκηνοθέτη φίλο της Ντέιβις στην πόλη Λοχ Χένρι της Σκωτίας, για να συναντήσει τη χήρα μητέρα του. Εκεί μαθαίνει, ότι ο τουρισμός στην κατά τα άλλα γραφική πόλη στέρεψε πριν από χρόνια, όταν ένας από τους κατοίκους της αποκαλύφθηκε ότι ήταν κατά συρροή δολοφόνος. Η ενθουσιασμένη Πία πείθει τον απρόθυμο Ντέιβις να κάνει ένα ντοκιμαντέρ αληθινού εγκλήματος για αυτόν τον δολοφόνο, το οποίο θα μπορούσαν εύκολα να παρουσιάσουν σε εταιρείες παραγωγής.
Το «Λοχ Χένρι» ξεδιπλώνει το βασικό δίλημμα των σειρών "αληθινού εγκλήματος", δηλαδή, ότι αυτό το δημοφιλές και συχνά εντυπωσιακό είδος εξυμνεί τα τέρατα, ενώ εκμεταλλεύεται τα θύματά τους. Το επεισόδιο ευθυγραμμίζεται με ένα άρθρο του Vulture, στο οποίο ο ερευνητής δημοσιογράφος Ρίβς Βίντερμαν συζητά πώς η έκρηξη του streaming έχει διαφθείρει τόσο την τέχνη, όσο και την ηθική της δημιουργίας ντοκιμαντέρ.
Οι σκηνοθέτες, που μιλούν υπό όρους ανωνυμίας, αποκαλύπτουν πώς τα στελέχη τους αναγκάζουν να εργαστούν κάτω από τόσο αυστηρές προθεσμίες, που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα ευαίσθητα θέματα με την αξιοπρέπεια που τους αξίζει και πράγματι απαιτούν. Τους λένε να δομήσουν τις ταινίες τους σύμφωνα με τις γραμμές των χολιγουντιανών υπερπαραγωγών, όπως ο "Μονομάχος" (Gladiator) («περίπου στο 75% της διαδρομής στην ιστορία… κάτι πρέπει να συμβεί στον ήρωά σας, που θα κάνει το κοινό να αισθάνεται ότι όλα έχουν χαθεί»). Μάλιστα, έχουμε φτάσει στο σημείο, οι εταιρείες ταλέντων να προσπαθούν να εκπροσωπούν συγγενείς θυμάτων δολοφονίας, με τον τρόπο που εκπροσωπούν ηθοποιούς.
Όλα αυτά τα στοιχεία διακωμωδούνται στο "Λοχ Χένρι". Στα χέρια ενός βραβευμένου παραγωγού, η αξιοσέβαστη, ανεξάρτητη ταινία των Πία και Ντέιβις επαναμοντάρεται σε μια "ταινία ποπ κορν" σε στιλ Ted Bundy Tapes, με το τρέιλερ της να περιλαμβάνει ετικέτες όπως «ένας φόνος πολύ κοντά στο σπίτι».
Άβαταρς και ΑΙ κλώνοι
Το τρίτο επεισόδιο της σεζόν 6 του Black Mirror, «Πέρα από τη Θάλασσα», είναι για δύο αστροναύτες που ονομάζονται Ντέιβιντ και Κλιφ, οι οποίοι βρίσκονται σε μια εξαετή αποστολή στο βαθύ διάστημα και συνδέονται τηλεπαθητικά με ζωντανά ρομπότ στη Γη (που ονομάζονται «αντίγραφα»), έτσι ώστε να μπορούν να περάσουν χρόνο με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Όταν ο Ντέιβιντ χάνει τραγικά τα αγαπημένα του πρόσωπα, καθώς και τη ρέπλικά του, ο Κλιφ, τον οποίο υποδύεται ο ηθοποιός του Breaking Bad, Άαρον Πολ, προσφέρεται να αφήσει τον ολοένα και πιο καταθλιπτικό και αυτοκτονικό συνάδελφό του να χρησιμοποιεί το δικό του αντίγραφο από καιρό σε καιρό.
Το "Πέρα από τη θάλασσα" περιέχει υπαινιγμούς προηγούμενων επεισοδίων για συνθετικά σώματα όπως το "Be Right Back" και το "San Junipero", στα οποία δύο γυναίκες αναπτύσσουν μια ρομαντική σχέση μέσα σε ένα εικονικό θέρετρο διακοπών. Ο σεναριογράφος Τσάρλι Μπρούκερ είπε ότι φοβόταν, ότι το σκηνικό του επεισοδίου που έδειχνε τα τέλη της δεκαετίας του 1960, θα κατέληγε να μοιάζει σαν βιτρίνα. Στο τέλος, χρησιμοποίησε τους ξεπερασμένους κανόνες φύλου εκείνης της χρονικής περιόδου, για να εξερευνήσει ένα υποκείμενο θέμα της τοξικής αρρενωπότητας.
Κατά τον τυπικό τρόπο του Black Mirror, το "Πέρα από τη θάλασσα" ασχολείται λιγότερο με το πώς λειτουργεί η τεχνολογία πίσω από τα "αντίγραφα" και περισσότερο με το πώς αυτή η τεχνολογία παίζει με τα συναισθήματα των χαρακτήρων. Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος πριν ο Ντέιβιντ, χειριζόμενος το αντίγραφο του Κλιφ, πλησιάζει όλο και περισσότερο την εν διαστάσει σύζυγο του Κλιφ, η οποία έχει περισσότερα κοινά μαζί του παρά με τον πραγματικό της σύζυγο.
Σεζόν 6
Τα υπόλοιπα δύο επεισόδια της έκτης σεζόν του Black Mirror είναι εξίσου συναρπαστικά, ακόμα κι αν στρέφονται περισσότερο στο υπερφυσικό, παρά στην επιστημονική φαντασία. Το «Mazey Day» είναι για μια φωτογράφο που αναγκάζεται να τραβήξει φωτογραφίες ως παπαράτσι για να πληρώσει το ενοίκιο της, αλλά συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο την ηθική δυστυχία του επαγγέλματός της. Οι αμφιβολίες της φτάνουν σε νέα ύψη, όταν κυνηγά μια τηλεοπτική ηθοποιό που, έχοντας απολυθεί από το πλατό, πηγαίνει σε κλινική απεξάρτησης. Ως συνήθως, τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.
Στο πέμπτο και τελευταίο επεισόδιο, «Demon 79», μια υπάλληλος καταστήματος παπουτσιών βρίσκει τη ζωή της να ανατρέπεται, όταν ελευθερώνει έναν δαίμονα από ένα μαγεμένο φυλακτό και παίρνει εντολή να δολοφονήσει τρία άτομα πριν από τα μεσάνυχτα, για να αποτρέψει το τέλος του κόσμου.
Ακόμα κι αν αυτά τα δύο επεισόδια αποκλίνουν από την βασική ταυτότητα της σειράς, δεν χάνουν ποτέ από τα μάτια τους αυτό που είναι το Black Mirror. Αν αφήσουμε στην άκρη τα gadgets και το φουτουριστικό (ή, σε αυτές τις τελευταίες περιπτώσεις, το φανταστικό) σκηνικό, αυτό που μένει είναι οι άνθρωποι — άνθρωποι που ενεργούν με τον αυτοκαταστροφικό τρόπο με τον οποίο ενεργούσαν πάντα (και με τον οποίο θα συνεχίσουν να ενεργούν;).