Όπως έδειξαν την Παρασκευή τα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ, η αμερικανική οικονομία στο σύνολό της συνέχισε να τα πηγαίνει καλά τον Ιανουάριο. Ωστόσο, στον τεχνολογικό κλάδο η νέα χρονιά ξεκίνησε με απογοήτευση, με την Amazon να ανακοινώνει στις 4 Ιανουαρίου ότι θα απολύσει 18.000 υπαλλήλους ή το 6% του εργατικού δυναμικού της. Η Microsoft ακολούθησε μερικές εβδομάδες αργότερα, απολύοντας το 5% του προσωπικού της και στη συνέχεια η Alphabet (η μητρική εταιρεία της Google μεταξύ άλλων) ανακοίνωσε ότι θα απολύσει το 6% των υπαλλήλων της. Έκτοτε η τάση συνεχίστηκε με την Okta, το Spotify, την εταιρεία επιχειρηματικού λογισμικού HubSpot, την εταιρεία κυβερνοασφάλειας NCC Group και το PayPal να ανακοινώνουν απολύσεις. Όλες αυτές οι εταιρείες ανακοίνωσαν απολύσεις μεταξύ 5%-7% του εργατικού τους δυναμικού.
Το γεγονός ότι οι εταιρείες τεχνολογίας μειώνουν τις δαπάνες δεν προκαλεί έκπληξη. Ο κλάδος ξεκίνησε ένα "ξεφάντωμα" προσλήψεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η επιβράδυνση της αγοράς ψηφιακής διαφήμισης και το άγχος για μια πιθανή ύφεση, σε συνδυασμό με τη μεγάλη κάμψη στις τιμές των μετοχών εταιρειών τεχνολογίας πέρυσι, έχουν κάνει την "αποδοτικότητα" τη νέα έγνοια των επικεφαλής των τεχνολογικών κολοσσών. Ενδιαφέρον και απορίας άξιο είναι το γεγονός, ότι τόσοι πολλοί από αυτούς τους διευθύνοντες συμβούλους έχουν αποφασίσει, ότι όταν πρόκειται για απολύσεις, περίπου το 6% του προσωπικού είναι ένας "μαγικός αριθμός".
Σε τελική ανάλυση, ενώ αυτές οι εταιρείες έχουν ορισμένα κοινά, οι δραστηριότητές τους είναι πολύ διαφορετικές και τα οικονομικά αποτελέσματα και οι ισολογισμοί τους δεν μοιάζουν σε τίποτα. Έτσι, εάν οι απολύσεις είναι προϊόν προσεκτικού υπολογισμού από αυτούς τους CEOs, σχετικά με τον αριθμό των εργαζομένων που χρειάζονται για να βελτιστοποιήσουν τη μελλοντική αξία των εταιρειών τους (αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να προτείνει ένας καθηγητής Οικονομικών), δεν θα πιστεύαμε ότι θα έφταναν όλοι περίπου το ίδιο αποτέλεσμα. Και όμως, με κάποιες εξαιρέσεις (όπως η Meta και η IBM), αυτό ακριβώς έχει γίνει.
Τι εξηγεί λοιπόν αυτόν τον περίεργο συγχρονισμό στις αποφάσεις απολύσεων αυτών των εταιρειών;
Μια πιθανή απάντηση είναι ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι του κλάδου τεχνολογίας παρακολουθούν στενά ο ένας τον άλλο, και ιδιαίτερα τους σημαντικότερους παίκτες και ότι λαμβάνουν "σήματα" ο ένας από τον άλλο. Η έκρηξη των απολύσεων του 6%, λοιπόν, είναι κάτι σαν μόδα -προϊόν αυτού που ο καθηγητής του Στάνφορντ Τζέφρι Πφέφερ αποκάλεσε «κοινωνική μετάδοση». Ακριβώς όπως οι άνθρωποι παντού αποφάσισαν πριν από μια δεκαετία ότι το "σανίδωμα" σε περίεργα μέρη ήταν κάτι που αξίζει τον κόπο, οι εταιρείες τεχνολογίας αποφάσισαν τους τελευταίους μήνες ότι περίπου το 6% των εργαζομένων τους είναι πλεονάζον στις απαιτήσεις.
Αυτό δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Υπάρχει ενδιαφέρουσα ακαδημαϊκή εργασία σχετικά με την αύξηση των περικοπών στη δεκαετία του 1980, που δείχνει ότι η παρακολούθηση των τάσεων βοηθά να εξηγηθεί η προθυμία των εταιρειών να μειώσουν τους εργαζόμενούς τους. Ενώ οι περικοπές προσωπικού θεωρήθηκαν αρχικά ως μια αμφίβολη στρατηγική, έγιναν "κανονικότητα" με την πάροδο του χρόνου, γεγονός που με τη σειρά του διευκόλυνε την υιοθέτηση αυτής της στρατηγικής από τις εταιρείες.
Από την άλλη πλευρά, το "ξεφάντωμα" προσλήψεων του κλάδου τεχνολογίας από το 2019-2022 ήταν επίσης πιθανό προϊόν της παρακολούθησης της τάσης: Αν όλοι οι άλλοι το έκαναν, τότε ήταν δύσκολο να αντισταθείς στο να το κάνεις και εσύ.
Τώρα, το να μιλάμε για έκρηξη των απολύσεων, καθώς και για μίμηση, ίσως το κάνει να φαίνεται περιστασιακό και άστοχο. Αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει μια υποκείμενη λογική σε αυτό. Οι εταιρείες τεχνολογίας είχαν, σε πολλές περιπτώσεις, πλεόνασμα προσωπικού μέχρι τα μέσα του 2022. Αλλά δεν υπάρχει εύκολος αλγόριθμος για να πει σε μια εταιρεία πόσο υπερπλήρωσε. Επομένως, το να παρακολουθήσουν τι έκαναν άλλες εταιρείες στον κλάδο τους ήταν μια φυσική αντίδραση. Είναι ένα παράδειγμα αυτού που οι κοινωνικοί ψυχολόγοι αποκαλούν «κοινωνική απόδειξη»: όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε διφορούμενες καταστάσεις, όπου ο σωστός τρόπος συμπεριφοράς δεν είναι προφανής, συχνά εξετάζουν τι κάνουν οι γύρω τους για να αποφασίσουν τι να κάνουν.
Οι εταιρείες τεχνολογίας προσπαθούν επίσης να κρατήσουν ευχαριστημένα δύο μέρη: τους υπαλλήλους τους, που γενικά θα αγχωθούν από τις απολύσεις, και τους επενδυτές, που γενικά τις αγαπούν (ο Nasdaq σημείωσε άνοδο 10% τον Ιανουάριο.) Εάν περικόψουν πάρα πολύ, θα δυσαρεστήσουν τους εργαζόμενους. Εάν μειώσουν πολύ λίγο, θα δυσαρεστηθούν οι επενδυτές.
Αυτό που θέλουν οι διευθύνοντες σύμβουλοι, λοιπόν, είναι ένας αριθμός που φαίνεται λογικός και που θα τους προστατεύσει σε κάποιο βαθμό από την κριτική. Και αυτός είναι ο αριθμός του 6%, ακριβώς επειδή σε αυτόν έχουν καταλήξει τόσες άλλες εταιρείες - και ιδιαίτερα κολοσσοί όπως η Amazon και η Alphabet. "Τελικά, αν ήταν χαζή κίνηση, θα την έκαναν όλοι;" φαίνεται να είναι η επικρατούσα λογική.
Τελικά, ενώ οι εταιρείες τεχνολογίας υπερηφανεύονται ότι "σκέφτονται έξω από το κουτί", φαίνεται ότι, όταν πρόκειται για προσλήψεις και απολύσεις, λειτουργούν περισσότερο σαν μέρος της "αγέλης".