Οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες στον κόσμο έχουν μειώσει τα αποθέματα πετρελαίου, δηλαδή δεν τα αντικαθιστούν ανάλογα με το ρυθμό παραγωγής. Πρόκειται για ένα σύμπτωμα των νέων προτεραιοτήτων της ενεργειακής βιομηχανίας.
Το 2015, οι επτά μεγαλύτερες εισηγμένες στα χρηματιστήρια εταιρείες της Δύσης, συμπεριλαμβανομένης της Exxon Mobil Corp. και της Royal Dutch Shell PLC, αντικατέστησαν μόνο το 75% του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που διοχέτευσαν στην αγορά, σύμφωνα με μια ανάλυση της Wall Street Journal. Ήταν η μεγαλύτερη συνδυασμένη μείωση των αποθεμάτων που οι εταιρείες έχουν αναφέρει την τελευταία δεκαετία. Για την Exxon, το 2015 σηματοδότησε την πρώτη φορά σε περισσότερο από δύο δεκαετίες που δεν αντικατέστησε πλήρως τα αποθέματα. Η αντικατάσταση ήταν στο 67%.
Στο παρελθόν, η συρρίκνωση αποθεμάτων θα μπορούσε να προκαλέσει σε επενδυτές και εταιρικά στελέχη πανικό για τις μελλοντικές προοπτικές της εταιρίας. Αυτές τις μέρες όμως, με τις πολύ χαμηλές τιμές του πετρελαίου, «αυτό είναι λιγότερο σημαντικό», δήλωσε ο Luca Bertelli, διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής πετρελαϊκής Eni SpA.
Αποδεδειγμένα αποθέματα
Αυτή η αλλαγή δείχνει πώς οι παραγωγοί ανταποκρίνονται στις χαμηλές τιμές κάνοντας πίσω στην εξερεύνηση κοιτασμάτων προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Όμως αν γίνουν πολλές περικοπές στα νέα έργα, τώρα που οι τιμές είναι χαμηλές, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ελλείψεις και εκτίναξη των τιμών στο μέλλον.
Ιστορικά, οι εταιρείες ενέργειας δαπανούν αρκετά χρήματα για να βρουν νέα κοιτάσματα. Όταν αποφασίσουν ότι μπορούν να εξάγουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο οικονομικά, οι επιχειρήσεις καταγράφουν τα κοιτάσματα ως αποδεδειγμένα αποθεματικά.
Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου έχουν αναγκάσει τις εταιρείες να μειώσουν τις δαπάνες όπου μπορούν. Έτσι έχουν τραβηχτεί προς τα πίσω για διερευνητικές γεωτρήσεις και δαπάνες για νέα έργα. Σε ολόκληρο τον τομέα του πετρελαίου το περασμένο έτος, οι εταιρείες έχουν εγκρίνει μόλις έξι νέες εξελίξεις, σύμφωνα με τους ερευνητές της Morgan Stanley.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την προηγούμενη δεκαετία, όταν οι υψηλές τιμές οδήγησαν τις εταιρείες να διερευνούν απομακρυσμένες περιοχές. Δαπάνησαν δισεκατομμύρια δολάρια για τα λεγόμενα megaprojects, εν μέρει για να διατηρήσουν τα αποθέματά τους. Και αυτές οι επενδύσεις βέβαια βοήθησαν να κατακλυστεί η σημερινή αγορά.
Τα αποθέματα ωστόσο έχουν μειωθεί και για καθαρά λογιστικούς λόγους. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ ορίζει ως αποδεδειγμένα αποθέματα αυτά που μια εταιρεία μπορεί να αξιοποιήσει κερδοφόρα. Μερικά αποθέματα είναι πολύ ακριβά πλέον για να εξαχθούν επικερδώς με τις σημερινές τιμές και έτσι διαγράφονται από τα βιβλία των εταιρειών. Η Shell διέγραψε δισεκατομμύρια δολάρια από την αξία των περιουσιακών στοιχείων της και οι χαμηλές τιμές συνέβαλε στην απόφαση να ακυρώσει ένα έργο στον Καναδά. Συνολικά τα αποθέματα μειώθηκαν κατά 20%.
Παρά τη μείωση αποθεμάτων, οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες δεν πρόκειται να εξαντλήσουν το αργό. Η Exxon, για παράδειγμα, διατηρεί αρκετά αποθέματα που διαρκούν 16 χρόνια με το σημερινό ρυθμό παραγωγής. Οι κανόνες απαιτούν από τις εταιρείες πετρελαίου να αναφέρουν "αποδεδειγμένα" αποθεματικά με βάση μια μέση τιμή κάθε χρόνο. Έτσι από έτος σε έτος, τα αποδεδειγμένα αποθέματα μπορεί να είναι ευμετάβλητα με βάση τις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου.
Ανάμεσα στις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου, μόνο η Chevron Corp., η Eni και η Total SA πρόσθεσαν στα αποθέματα το 2015 περισσότερα νέα βαρέλια από αυτά που άντλησαν. Η BP PLC αντικατέστησε το 61% της παραγωγής της το περασμένο έτος και η Statoil ASA αντικατέστησε το 55%.
Οι όγκοι των αποθεματικών των επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν και άλλες πιθανές απειλές πέρα από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου. Ορισμένοι επενδυτές έχουν εκφράσει την ανησυχία τους πρόσφατα, ότι η νομοθεσία για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη - όπως η φορολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα - θα μπορούσε να επισπεύσει μια στροφή σε καθαρότερες μορφές ενέργειας και να γίνουν τα ορυκτά καύσιμα πιο ακριβά. Αυτό θα μπορούσε να κάνει κάποια αποθέματα πετρελαίου αδύνατο να αντληθούν επικερδώς. Οι πετρελαϊκές εταιρείες αντιτείνουν ότι ο κόσμος θα χρειαστεί μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου για δεκαετίες.
Να σημειωθεί ότι η Shell το 2004 παραδέχθηκε ότι είχε διογκώσει τα αποθεματικά της κατά 20% με αποτέλεσμα η εταιρεία να καταβάλει βαριά πρόστιμα. Το 2014 η Shell σταμάτησε να χρησιμοποιεί την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, ως τρόπο απόδοσης μπόνους και άρχισε να δίνει περισσότερη έμφαση στο return on capital.