Στη λίστα με τους 30 νεαρότερους ιδρυτές εταιριών που παρέχουν λύσεις σε κάποιες από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου συγκαταλέγεται ο Armon Sharei και καθόλου αδίκως. Ο 29χρονος ιδρυτής της εταιρίας βιοτεχνολογίας SQZ Biotech, με έδρα τη Βοστώνη, εργάζεται επάνω σε έναν τρόπο κινητοποίησης των ανοσοκυττάρων, ώστε αυτά να καταπολεμούν τον καρκίνο και υπέγραψε συμφωνία άνω των 500 εκατ. δολαρίων με τη φαρμακευτική Roche για το έργο του.
Όταν ο Armon Sharei ήταν διδακτορικός φοιτητής στο τμήμα Χημικών Μηχανικών του MIT, το 2008, συμμετείχε σε μία ομάδα που προσπαθούσε να μεταφέρει συστατικά σε ζωντανά κύτταρα –ένα δύσκολο έργο, το οποίο όμως θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να προσεγγίσουν νέες θεραπείες για σοβαρές ασθένειες ή να ανακαλύψουν νέα φάρμακα.
Η αρχική τους μέθοδος χρησιμοποιούσε ένα «όπλο μινιατούρα» το οποίο θα έριχνε συστατικά σε κύτταρα, μέθοδος που αρχικά δεν λειτούργησε. Όταν ο Sharei έβαλε το μικροσκοπικό στόμιο του «όπλου» αυτού επάνω όσο πιο κοντά μπορούσε στο κύτταρο, παρατήρησε ότι τα συστατικά περνούσαν μέσα. Τερμάτισε όμως την έρευνα αυτή, όταν αντιλήφθηκε ότι οι αλλαγές στην πυκνότητά του δεν είχαν επίδραση στη μεταφορά.
Έτσι όμως ο ίδιος και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι αυτό που επέτρεπε κάτι να περάσει στο κύτταρο δεν ήταν το ότι το όπλο «πυροβολούσε» σε αυτό, αλλά το γεγονός ότι το όπλο συμπίεζε το κύτταρο, τροποποιώντας ελαφρώς τη μεμβράνη του.
Και ορίστε! Το σύστημα συμπίεσης που ο Sharei σχεδίασε για να διαρηγνύει προσωρινά τις κυτταρικές μεμβράνες –επάνω στο οποίο έπειτα κατοχυρώθηκαν οι περισσότερες από τις 10 πατέντες του- έγινε η βάση για την SQZ Biotech, την εταιρία που συνίδρυσε το 2013 μαζί με τους πρωτοπόρους καθηγητές του MIT για τους οποίους εργαζόταν: Klavs Jensen, επικεφαλής του τμήματος Χημικών Μηχανικών και Robert Langer, διάσημο Βιο-μηχανικό και πολλάκις επιχειρηματία.
Αρχικά ο Sharei και οι συνιδρυτές της εταιρίας σχεδίαζαν να παραχωρούν τα δικαιώματα της τεχνολογίας της SQZ (προφέρεται “Squeeze” = συμπίεση, ζούληγμα) σε πανεπιστήμια και νοσοκομεία για έρευνα. Άλλαξαν κατεύθυνση όμως, όταν συνειδητοποίησαν ότι η ανακάλυψή τους μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για έναν πολύ δυνατό σκοπό: για να μπορέσουν να κινητοποιήσουν διαφορετικά ζώντα κύτταρα, ώστε να μπορούν να καταπολεμούν ασθένειες όπως ο καρκίνος.
Επίσης, ο μηχανισμός αυτός θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματικός από άλλους υπάρχοντες τρόπους για να περνούν συστατικά μέσα σε κύτταρα, καθώς λειτουργεί με περισσότερους τύπους κυττάρων και υλικών, ενώ έχει λιγότερους κινδύνους.
«Στόχος μας είναι να αποτελέσουμε το θεμέλιο για μία ολόκληρη νέα γενιά θεραπειών βασιζόμενων στα κύτταρα» λέει ο Sharei.
Το Scientific American συμπεριέλαβε την SQZ στο Top 10 των «Ιδεών που Αλλάζουν τον Κόσμο» το 2014. Πέρυσι το Fierce Biotech την κατέταξε ανάμεσα στις 15 εταιρίες βιοτεχνολογίας που ετοιμάζονται να αλλάξουν τον κόσμο.
Η SQZ άντλησε αρχική χρηματοδότηση 1 εκατ. δολαρίων από «αγγέλους επενδυτές» το 2014 και συνέχισε το επόμενο έτος με 5 εκατ. δολάρια επιχειρηματικών κεφαλαίων από τις Polaris Partners, 20/20 HealthCare Partners και δύο ιδιωτικά κεφάλαια.
Το Δεκέμβριο η SQZ έκλεισε συνεργασία με τη διεθνή φαρμακευτική και την ηγέτιδα στη θεραπεία του καρκίνου F. Hoffmann - La Roche, σε μία συμφωνία αξίας 500 εκατ. δολαρίων ή και περισσότερων – για μία μεγάλη προκαταβολική πληρωμή το μέγεθος της οποίας δεν έχει γνωστοποιηθεί ακριβώς, καθώς και πρόσθετα ποσά όταν η SQZ φτάσει σε συγκεκριμένα ορόσημα. Στόχος της συμφωνίας είναι να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της τεχνολογίας της και ειδικότερα έτσι ώστε να περνάει μέσα στα ανθρώπινα ανοσοκύτταρα μία πρωτεϊνη, η οποία θα τα ενεργοποιεί να μάχονται τον καρκίνο.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας η SQZ λαμβάνει από τη Roche και δικαιώματα επί των πωλήσεων μελλοντικών προϊόντων.
Αυτό το διάστημα η SQZ αναπτύσσει την τεχνολογία της περαιτέρω με πειράματα σε ποντίκια και το ανθρώπινο αίμα, προκειμένου να κατανοήσει τους μηχανισμούς δράσης της πληρέστερα. Στη συνέχεια, πιθανότατα σε δύο χρόνια, η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε κλινικές δοκιμές καταπολέμησης του καρκίνου σε ανθρώπους.
Ο Sharei συζητά τις προοπτικές συνεργασίας με περισσότερες εταιρίες φαρμάκων, προκειμένου να αναπτυχθούν περισσότεροι τρόποι για την κινητοποίηση των κυττάρων να μάχονται περισσότερες ασθένειες.
H SQZ κατέχει παγκόσμια αποκλειστική άδεια για την τεχνολογία της από το MIT.
