Τις τεκμαρτές δαπάνες οφείλουν να τσεκάρουν οι φορολογούμενοι καθώς πλησιάζει προς το τέλος το 2023, προκειμένου, εάν διαπιστώσουν ότι μένουν ακάλυπτοι, να προβούν έγκαιρα σε διορθωτικές κινήσεις, ώστε να αποφύγουν την πληρωμή επιπλέον φόρων και εισφοράς αλληλεγγύης.
Μια από τις βασικές μεθόδους κάλυψης των τεκμηρίων είναι η λήψη δανείου είτε από τράπεζα είτε από συγγενείς και φίλους.
Όμως απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στους χρόνους λήψης του δανείου, καθώς υπάρχει κίνδυνος να απορριφθεί από την Εφορία ως μέσο μείωσης της τεκμαρτής δαπάνης.
Ακόμη, προσοχή χρειάζεται και από τον δανειστή καθώς μπορεί να μπλέξει εκείνος με τα τεκμήρια.
Η λήψη του δανείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για την κάλυψη τεκμηρίου αγοράς είτε για την κάλυψη των τεκμαρτών δαπανών του επίμαχου φορολογικού έτους.
Για το 2023, που απομένουν δυόμισι μήνες για τη λήψη του φορολογικού έτους, οι φορολογούμενοι που πιέζονται από τα τεκμήρια πρέπει να δράσουν άμεσα.
Μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2023, θα πρέπει να λάβουν δάνειο το οποίο θα είναι πραγματικό και όχι εικονικό, καθώς η ΑΑΔΕ, έχει μέσα διασταύρωσης.
Η σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου.
Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2023 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί. Τα ποσά των ληφθέντων δανείων δηλώνονται στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου.
Πότε είναι νόμιμο το δάνειο
Για το ζήτημα της χρήσης των δανείων ως μεθόδου κάλυψης των τεκμηρίων, η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ, τονίζει πως, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ένα δάνειο με τη μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού για κάλυψη τεκμηρίων θα πρέπει να συντρέχουν, και μάλιστα αθροιστικά, οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Το δάνειο να είναι πραγματικό.
- Ο σκοπός του δανείου να έχει άμεση σχέση με το προς κάλυψη τεκμήριο.
- Το έγγραφο να φέρει βέβαιη χρονολογία θεωρημένη από αρμόδια αρχή και
- Το δάνειο να έχει ληφθεί πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
Επίσης, ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων για τα ποσά αυτά που περιορίζουν τη διαφορά μεταξύ συνολικού εισοδήματος και τεκμαρτού εισοδήματος.
Ακόμη η ΔΕΔ σημειώνει ότι καταρχήν αναγνωρίζεται το δάνειο μεταξύ ιδιωτών ως μέσο χρηματοδότησης των δαπανών τους (προσωπικών ή επαγγελματικών).
Όμως, κρίσιμο στοιχείο για τη φορολογική του αναγνώριση είναι η μη εικονικότητά του, γεγονός που αποτελεί θέμα πραγματικό. Για την απόδειξη ή μη της εικονικότητάς του αξιολογούνται από τον έλεγχο ενδεικτικά τα ακόλουθα στοιχεία:
- η σχετική σύμβαση να φέρει βέβαιη ημερομηνία,
- να υπάρχει η δυνατότητα του δανειστή για την παροχή του ποσού του δανείου (φορολογικό απόθεμα),
- να αναφέρεται ρητά στη σύμβαση ο σκοπός του δανείου,
- να αποδεικνύεται η μεταβίβαση του αντικειμένου του δανείου (χρήματα ή άλλη παροχή) από το δανειστή στο δανειζόμενο,
- να έχουν τηρηθεί τα βασικά στοιχεία του δανεισμού κατά τη συνήθη επιχειρηματική πρακτική, όπως ο τόκος, οι περιοδικές καταβολές προς επιστροφή του κεφαλαίου.
Ως προς την επιβεβαίωση της χρονολογίας του δανείου, η ΔΕΔ τονίζει ότι η χρονολογία των ιδιωτικών εγγράφων καθίσταται βέβαιη για τους τρίτους μόνον όταν αυτά θεωρηθούν από συμβολαιογράφο ή από άλλο αρμόδιο κατά τον νόμο δημόσιο υπάλληλο.
Αλλιώς, ως βέβαιη χρονολογία ιδιωτικού εγγράφου θεωρείται εκείνη του θανάτου ενός από αυτούς που το έχει υπογράψει ή η χρονολογία του δημόσιου εγγράφου στο οποίο τυχόν το ιδιωτικό έγγραφο μνημονεύεται κατά τα ουσιώδη μέρη το περιεχόμενό του ή εκείνη της επέλευσης γεγονότος που καθιστά κατά ανάλογο τρόπο αναμφισβήτητη τη χρονολογία του.
Εφόσον δεν πληρούνται αθροιστικά οι ανωτέρω προϋποθέσεις, τότε το δάνειο απορρίπτεται και ο φορολογούμενος φορολογείται με βάση τα τεκμήρια.
Τέλος, ο δανειστής θα πρέπει να δικαιολογεί το ποσό που δανείζει, δηλαδή να προκύπτει από τα δηλωθέντα εισοδήματα του τρέχοντος ή των προηγούμενων ετών, διαφορετικά θα μπλέξει με φορολογικό έλεγχο.