Με συγκρατημένη αισιοδοξία υποδέχεται η ελληνική κυβέρνηση τη διαφαινόμενη αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, αλλά ο Β. Σόιμπλε επιχειρεί να μετατρέψει αυτή τη νέα κρίση στις σχέσεις Ελλάδας-δανειστών σε μια ευκαιρία για να ανατρέψει την αρχιτεκτονική της μνημονιακής επιτήρησης και να μεταφερθούν οι σχετικές αρμοδιότητες από την «φιλική» Κομισιόν στον γερμανοκρατούμενο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Κυβερνητικές πηγές προσπαθούν να δουν μισογεμάτο το ποτήρι της αποχώρησης του ΔΝΤ, τονίζοντας ότι: «Η πιθανότητα συνέχισης του προγράμματος χωρίς το ΔΝΤ ή με παρουσία του χωρίς χρηματοδότηση, και άρα χωρίς κεντρικό ρόλο, είναι μία εξέλιξη που μπορεί να αποτελέσει διέξοδο στο δομικό πρόβλημα ασυμφωνίας μεταξύ των θεσμών που αποτελεί διαρκή τροχοπέδη για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης χωρίς νέα μέτρα και την επιτυχή ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος. Η άποψη ότι η Ευρώπη έχει θεσμικό πλαίσιο υποστήριξης από μόνη της, δεν είναι καινούρια. Κερδίζει διαρκώς έδαφος σε ευρωπαϊκούς θεσμούς και από την ελληνική πλευρά είναι εν τέλει καλοδεχούμενη, αρκεί οι πρωτοβουλίες και οι αποφάσεις να παρθούν γρήγορα».
Το τυρί και η φάκα
Όμως, πίσω από το... τυρί της αποχώρησης των «σκληρών» του ΔΝΤ βρίσκεται η φάκα των σχεδίων Σόιμπλε για ένα νέο, δρακόντειο καθεστώς επιτήρησης της Ελλάδας, στο οποίο θα έχει δεύτερο ρόλο η αναξιόπιστη, κατά το Βερολίνο, Κομισιόν του Γιούνκερ, που ως τώρα έχει αποδειχθεί ο πιο σταθερός σύμμαχος της Αθήνας.
Όπως τόνισε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, «το τωρινό πρόγραμμα προϋποθέτει τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Αν συνεχίσουμε μόνοι μας τότε θα πρέπει να διασφαλίσουμε καλύτερα τα συμπεφωνημένα. Τον ρόλο αυτόν μπορούμε να τον αναθέσουμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας».
Το sofokleousin είχε αναφερθεί διεξοδικά από τον Οκτώβριο σε αυτό το σχέδιο του Βερολίνου (https://www.sofokleousin.gr/archives/322655.html), τονίζοντας ότι, μέσα από την ελληνική κρίση, ο Β. Σόιμπλε επιχειρεί να αλλάξει την αρχιτεκτονική του ευρωπαϊκού συστήματος διάσωσης προβληματικών οικονομιών, θέτοντας επικεφαλής όχι την Κομισιόν, αλλά τον ΕΜΣ.
Ο ΕΜΣ προοριζόταν εξαρχής να παίξει ρόλο Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, αλλά αυτό το σχέδιο αντιμετωπίζεται με καχυποψία στην Ευρώπη, καθώς ο ΕΜΣ είναι, στην πραγματικότητα, ένα Γερμανικό Νομισματικό Ταμείο.
Γερμανική κυριαρχία στον ΕΜΣ
Πρόκειται για ένα οργανισμό που λειτουργεί εκτός του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, με διακυβερνητική συμφωνία, στον οποίο η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος, με ποσοστό 27% του μετοχικού κεφαλαίου. Επιπλέον, όμως, κατά την ίδρυσή του δεν έγιναν δεκτές προτάσεις να λαμβάνονται αποφάσεις με πλειοψηφία, ίσως επειδή Γαλλία-Ιταλία-Ισπανία συγκροτούν πλειοψηφικό μπλοκ. Έτσι, οι αποφάσεις στον ΕΜΣ λαμβάνονται με ομοφωνία, κάτι που δίνει στην Γερμανία το πανίσχυρο όπλο του βέτο σε όλες τις αποφάσεις.
Αν η επιτήρηση της Ελλάδας μεταφερθεί στον ΕΜΣ, ουσιαστικά θα πάψει να υπάρχει η σημερινή αρχιτεκτονική, όπου οι Θεσμοί ελέγχουν και διαπραγματεύονται με την Ελλάδα και το Eurogroup αποφασίζει. Αυτό διότι ο ίδιος ο ΕΜΣ ως δανειστής θα αναλάβει απευθείας την επιτήρηση, με συμβουλευτικό ρόλο της Κομισιόν. Και ουσιαστικά η επιτήρηση θα γίνεται απευθείας από το Eurogroup, αφού οι ίδιοι οι υπουργοί Οικονομικών συγκροτούν το συμβούλιο διοικητών του ΕΜΣ, ως εκπρόσωποι των κρατών μελών-μετόχων.
Πρόκειται για μια αλλαγή που μπορεί να οδηγήσει σε δραματικές ανατροπές εις βάρος της Ελλάδας, εάν δεχθεί να συνεχισθεί το πρόγραμμα του ΕΜΣ με αυτούς τους όρους, καθώς θα εξαλειφθεί κάθε περιθώριο πολιτικών ελιγμών στην εφαρμογή του προγράμματος, αφού, μέσα από τον ΕΜΣ, ο Β. Σόιμπλε θα πάρει ταυτόχρονα τους ρόλους του δανειστή-σχεδιαστή προγράμματος μεταρρυθμίσεων και επιτηρητή!
"Take it or... Grexit"
Μάλιστα, εκφράζονται φόβοι ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών θα διαπραγματευθεί πολύ σκληρά γι’ αυτό το θέμα, καθώς επιδιώκει να δημιουργήσει πολιτικά αντίβαρα, ενόψει του πολιτικού κόστους που θα υποστεί η γερμανική κυβέρνηση, λόγω της αποχώρησης του ΔΝΤ από την Ελλάδα.
Στόχος του είναι να μπορέσει να πει στους Γερμανούς βουλευτές: «Ναι, δυστυχώς το ΔΝΤ αποχωρεί από την Ελλάδα, αλλά ο νέος μηχανισμός επιτήρησης θα είναι εξίσου ή και περισσότερο αυστηρός και πάντως δεν θα έχει σημαντικό ρόλο σε αυτόν ο Γιούνκερ».
Η διάθεση Σόιμπλε να θέσει πολύ σκληρά διλήμματα στην Αθήνα φαίνεται από όσα δήλωσε στην τελευταία συνέντευξή του, όπου επισημαίνει με έμφαση ότι η ίδια η Ελλάδα προτίμησε το 2015 να παραμείνει στην ευρωζώνη, αντί να επιλέξει το «διάλειμμα» που ο ίδιος πρότεινε, άρα θα πρέπει να εφαρμόσει πιστά τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Ουσιαστικά, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών μπαίνει στη νέα διαπραγμάτευση, θέτοντας εξαρχής το ίδιο δίλημμα, που είχε θέσει και το καλοκαίρι του 2015: «θέλετε να μείνετε στο ευρώ με τους κανόνες που η Γερμανία επιβάλλει, ή προτιμάτε ένα συμφωνημένο και προσωρινό Grexit»;
Πάντως, όσα σχεδιάζει το Βερολίνο δεν σημαίνει ότι γίνονται δεκτά από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η Γαλλία, αλλά πολύ περισσότερο η Ιταλία, που ενδέχεται να γίνει αργότερα «πελάτης» του ΕΜΣ, αν κάτι πάει στραβά με τη διάσωση των προβληματικών της τραπεζών, ασφαλώς και δεν θα επιθυμούσαν να δουν μια τόσο σοβαρή αλλαγή στην αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, που θα δημιουργούσε πρωτοφανή συγκέντρωση πολιτικής ισχύος στο Βερολίνο.