«Πρόθεση της κυβέρνησης και η σχεδόν απόλυτη συμφωνία των εργαζομένων είναι η άμεση επανεκκίνηση του σιδηροδρόμου. Η παραμονή του σιδηροδρόμου εκτός λειτουργίας είναι στην πραγματικότητα καταδικαστική για το ίδιο το μέσο όχι για τις κλοπές, αλλά γιατί απαξιώνεται στις συνειδήσεις των πολιτών. Εγώ ο ίδιος θα ταξιδέψω με το τρένο». Αυτό ανέφερε ο υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος και για θέματα Υποδομών και Μεταφορών, Γιώργος Γεραπετρίτης, κατά την πρώτη τοποθέτησή του στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας σχετικά με την πορεία και την εξέλιξη των έργων της σύμβασης 717 για την τηλεδιοίκηση-σηματοδότηση των σιδηροδρόμων και την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών.
Ο κ. Γεραπετρίτης, μετά τις τοποθετήσεις των πρώην και του τέως υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, παρατήρησε ότι «από αυτήν τη συζήτηση δεν πρέπει να μείνουν κενά και ερωτηματικά γιατί οι πολίτες θέλουν να μάθουν τι συνέβη και τι θα γίνει στο μέλλον». Σημείωσε πως «στα περισσότερα σημεία από όσα ανέφερε ο πρώην υπουργός Χρήστος Σπίρτζης ως προς τα αντικειμενικά δεδομένα και στη διάγνωση των προβλημάτων συμφωνούμε». «Διαφωνούμε, όμως, στα σημεία εκείνα που αφορούν την παράδοση, τι μέρος του έργου παραδόθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση και ποιοι είναι οι χρόνοι αδράνειας που μεσολάβησαν μεταξύ των διαδοχικών κυβερνήσεων», πρόσθεσε.
Ο υπουργός Επικρατείας τόνισε ότι «σκοπός της σημερινής συνεδρίασης δεν είναι η ανάδειξη ποινικών ευθυνών αλλά η ανάδειξη πολιτικών παραλείψεων, που άμεσα ή έμμεσα συνδέονται με το τραγικό δυστύχημα» και επεσήμανε τρία σημεία:
- Το ζήτημα της ολοκλήρωσης της ηλεκτρονικής αναβάθμισης των συστημάτων ασαφαλείας. Τα συστήματα ενδοεπικοινωνιών και πέδησης και η ολοκλήρωσή τους.
- Τι λειτουργούσε και λειτουργεί στον σταθμό της Λάρισας
- Οι ελλείψεις προσωπικού στον ΟΣΕ
Ειδικότερα, για το σύστημα ολοκλήρωσης της ηλεκτρονικής αναβάθμισης των συστημάτων ασφαλείας, ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε ότι «έχουν ειπωθεί πολλά. Η πραγματικότητα είναι ότι η σύμβαση 717 του Σεπτεμβρίου 2014 είχε χρόνο ολοκλήρωσης τα δύο έτη. Το 2016 δεν είχε παραδοθεί παρά μόνο ένα μικρό μέρος. Από τους 17 σταθμούς, οι μισοί σταθμοί χρειάστηκαν να ανασκευαστούν, αφού ανέλαβε η νέα κυβέρνηση της ΝΔ, καθώς διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν σοβαρότατα κενά σε ό,τι αφορά την αλληλεπίδραση των υποδομών. Το 2016 είχε παραδοθεί ένα πολύ μικρό μέρος του έργου. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι συνεχίστηκε το έργο το 2017» και κάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ να καταθέσει έγγραφα παραλαβής λειτουργικότητας.
Για την ενδοεπικοινωνία, ανέφερε πως πράγματι παραδόθηκε το σύστημα το 2019 αλλά έπρεπε να ακολουθήσει μία χρονοβόρα διαδικασία για την αξιολόγηση και πιστοποίησή του, που δεν προβλεπόταν στην αρχική σύμβαση. Η πιστοποίηση ολοκληρώθηκε και έλαβε την έγκριση από τη ΡΑΣ για τον παρα-τρόχιο εξοπλισμό, δηλαδή τον εξοπλισμό που βρίσκεται στις γραμμές και στις ράγες και εκκρεμεί ο εξοπλισμός που βρίσκεται μέσα στα τρένα. Σήμερα, οι σταθμάρχες συνομιλούν μέσω του συστήματος GRMAR, παραμένει, όμως, το σύστημα της επικοινωνίας με τους μηχανοδηγούς.
Για το σύστημα αυτόματης πέδησης, ο υπουργός σημείωσε ότι «βεβαίως και υπάρχει σε πολλές χώρες της ΕΕ, αλλά αυτό που έχουμε πει είναι ότι μόνο σε δύο ή τρεις χώρες λειτουργεί σε επίπεδο 100% του δικτύου τους. Η Ελλάδα θα είναι η τέταρτη χώρα που θα το έχει σε όλο το δίκτυο της χώρας και που θα είναι μία πολύ σημαντική αναβάθμιση.
Για το χρονοδιάγραμμα, τόνισε ότι «θα υπάρξει μία πολύ σημαντική επιτάχυνση του έργου παράδοσης των ηλεκτρονικών συστημάτων και θα έχουμε το 100% σε χρήση στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2023. Από τον Οκτώβριο του 2023 όλα τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης θα είναι εγκατεστημένα και λειτουργούντα».
Σχετικά με το τι λειτουργούσε στον σταθμό της Λάρισας, ο κ. Γεραπετρίτης είπε ότι αυτήν τη στιγμή υφίσταται ένα τοπικό κέντρο τηλεδιοίκησης που μπορεί να κάνει αυτόματη χάραξη και οι σταθμάρχες είναι υποχρεωμένοι να κάνουν αυτόματη χάραξη. Βεβαίως, πράγματι είναι τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης και όχι καθολικό. Όταν παραληφθούν και τα υπόλοιπα σημεία θα έχουμε τα υπερτοπικά κέντρα, που θα μπορούν να ελέγχουν περισσότερους σταθμούς. Σήμερα, όμως, που μιλάμε, έχουμε το τοπικό κέντρο της Λάρισας, που περίπου για 5,5 χιλιόμετρα βόρεια της Λάρισας και 3 χιλιόμετρα νότια της Λάρισας κάνει την αυτόματη χάραξη.
Ο υπουργός μίλησε για «ανοίκεια συμπεριφορά συνειδητής παραπλάνησης όταν ορισμένοι πηγαίνουν στο Κέντρο που σήμερα είναι υπό εξέλιξη οι εργασίες του και θα καταστεί σε υπέρ-τοπικό επίπεδο λειτουργίας τον Σεπτέμβριο και το εμφανίζουν -που σήμερα λόγω εργασιών είναι σε μία οικοδομική κατάσταση- και το εμφανίζουν ότι δήθεν ο σταθμός δεν έχει τοπικό δίκτυο τηλεδιοίκησης». Επεσήμανε ότι «το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης λειτουργούσε εκείνη την ημέρα του δυστυχήματος και λειτουργεί και σήμερα» και κάλεσε «συμπολίτευση και αντιπολίτευση να πάμε μαζί στον σταθμό της Λάρισας για να δούμε ένα λειτουργεί η τοπική χάραξη ή όχι».
Επίσης, κατέθεσε (επισυναπτόμενα έγγραφα) την επίσημη ανάλυση του ηλεκτρονικού αρχείου καταγραφής σηματοδότησης από το Κέντρο της Λάρισας το κρίσιμο εκείνο βράδυ. Από αυτό προκύπτει ότι «μέχρι τις 10:12 συντελέστηκαν πέντε αυτόματες χαράξεις σε όλα τα δρομολόγια (που αναφέρονται αναλυτικά) και δυστυχώς έγινε χειροκίνητη δρομολόγηση της αμαξοστοιχίας 62. Άρα το κρίσιμο εκείνο βράδυ λειτουργούσε απολύτως το τοπικό σύστημα και όφειλε να είχε γίνει αυτόματη χάραξη».
Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε ότι έγινε μία μεγάλη προσπάθεια από την παρούσα κυβέρνηση για την αναπλήρωση του προσωπικού του ΟΣΕ από τις απώλειες που υπήρξαν λόγω συνταξιοδοτήσεων. Αναγνώρισε ότι «το προσωπικό δεν ήταν επαρκές, είναι όμως προφανές -παρά ταύτα- ότι προσλήφθηκαν 200 άτομα με δελτίο παροχής υπηρεσιών, εκ των οποίων 57 σταθμάρχες και 13 κλειδούχοι που έλαβαν την προβλεπόμενη εκπαίδευση. Και είναι σε διαδικασία εξέλιξης η πρόσληψη 117 ατόμων, εκ των οποίων 36 σταθμάρχες, και επίκειται και μία άλλη προκήρυξη για άλλα 100 άτομα. Θα κατατεθεί νομοθετική ρύθμιση όπου θα επιταχυνθεί η διαδικασία πρόσληψης των 100 εργαζομένων, αφού θα γίνει από τον υφιστάμενο κατάλογο ώστε να προσληφθούν τώρα συνολικά 217 άτομα, θα ανανεωθούν οι συμβάσεις των περισσοτέρων από 400 άτομα που απασχολούνται με ΔΠΥ και εξετάζουμε την επαναφορά φυλάκων διαβάσεων που ήταν συμβασιούχοι και έληξε η σύμβαση εργασίας τους. Άρα, να ενισχύσουμε άμεσα με έμπειρο προσωπικό όλες τις κρίσιμες θέσεις που έχουμε στον ΟΣΕ».
Όμως, ο κ. Γεραπτερίτης έθεσε και ορισμένα ερωτήματα:
1. Πότε ενσωματώθηκε στην έννομη ελληνική τάξη το 4ο σιδηροδρομικό πακέτο ασφάλειας της ΕΕ; Αυτό έγινε από την κυβέρνηση της ΝΔ.
2. Αυτήν την εβδομάδα θα φέρουμε μία διάταξη που θα αναβαθμίζεται σε καθολικό κακούργημα η κλοπή σιδηροδρομικού υλικού και η κλεπτοαποδοχή. Η διάταξη αυτή που τιμωρούσε ως κακούργημα αυτά τα αδικήματα υπήρχε έως την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα που έκανε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
3. Ποιο 72% της τηλεδιοίκησης λειτουργούσε, όπως μας είπε ο κ. Σπίρτζης; Πού είναι τα πρωτόκολλα παραλαβής; Μπορείτε να μας τα καταθέσετε; Όχι τις εκταμιεύσεις που κάνατε αλλά τα πρωτόκολλα λειτουργικής παραλαβής.
4. Την περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης, επί τεσσεράμισι χρόνια και ενώ έφθινε το προσωπικό του ΟΣΕκ έγιναν 24 προσλήψεις, δηλαδή πέντε προσλήψεις ανά έτος.
5. Από το 2016, που ο κ. Σπίρτζης διαπίστωσε ότι η σύμβαση 717 ήταν κακή, τι έγινε μέχρι το 2019; Και γιατί μία κακή σύμβαση την παρατείνουμε έξι φορές; Υπάρχει κάποιος λόγος;