Τον ειδικό τουρισμό του MICE (Meetings, Incentives, Conferences & Events), που μπορεί να εξελιχθεί σε χρυσωρυχείο για την Θεσσαλονίκη και σε πραγματικό ανάχωμα του «brain drain», καθώς εξελίσσεται πέρα από την ξεπερασμένη ελληνική τουριστική ...συνταγή του «λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ' αγόρι μου», προτάσσει στο παραγωγικό μοντέλο της πόλης, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής (Deputy General Director) της ΔΕΘ-Helexpo, Αλέξης Τσαξιρλής.
Έχοντας ολοκληρώσει πρόσφατα το μεταπτυχιακό του πάνω στον ειδικό τουρισμό, ο κ. Τσαξιρλής λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η απόφασή του να καθίσει και πάλι στα φοιτητικά έδρανα, είχε άμεση σχέση με την εκθεσιακή βιομηχανία και τον χώρο που αγαπά να εργάζεται: τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Ο Αλέξης Τσαξιρλής είναι σήμερα, μαζί με τον πρόεδρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης Τάσο Τζήκα και τον διευθύνοντα σύμβουλο Κυριάκο Ποζρικίδη, τα τρία πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της ΔΕΘ, η οποία «λόγω και έργω», είναι ένας από τους σημαντικότερους παραγωγικούς φορείς στην τουριστική προοπτική και ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης.
Ο κ. Τσαξιρλής εργάζεται 35 χρόνια στην εκθεσιακή βιομηχανία, είναι έξι χρόνια στη θέση του γενικού διευθυντή εκθέσεων της ενοποιημένης ΔΕΘ κι «είχε πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού του το μεταπτυχιακό».
Ο επαναπροσδιορισμός της Θεσσαλονίκης στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη τα τελευταία χρόνια, αλλά και ο σημαντικός ρόλος της ΔΕΘ στο «τουριστικό γίγνεσθαι» της πόλης, οδήγησε αυτό το μεταπτυχιακό να είναι για τον τουρισμό, «το μεγάλο στοίχημα στο αναπτυξιακό μέλλον της Θεσσαλονίκης».
Η Θεσσαλονίκη κατέγραψε, πέρυσι, 2,4 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις. Είδε τον αριθμό των κατοικιών τύπου Airbnb να φτάνει σε 2000 καταλύματα και τους Βαλκάνιους, τους Ισραηλινούς, Γερμανούς, Αμερικανούς και Δυτικοευρωπαίους να την προτιμούν ως «city break», ως «πρωτεύουσα της ελληνικής γαστρονομίας», ως πόλη πλούσια σε μνημεία Unesco, ως προορισμό για οικογενειακό, εκθεσιακό, συνεδριακό, περιηγητικό, προσκυνηματικό τουρισμό...
Η ίδια η Helexpo - ΔΕΘ αύξησε κατακόρυφα την επισκεψιμότητα (280.000 επισκέπτες στην 83η ΔΕΘ) και τις εκθεσιακές της ημέρες. Από τις 107 το 2011, έφτασε στις 287 το 2018, εξέλιξη που έχει ως αποτέλεσμα να είναι από τους καθοριστικούς παράγοντες στον τουρισμό της Θεσσαλονίκης και ειδικά σε αυτόν του MICE.
Το μεταπτυχιακό που ξεκίνησε ο κ. Τσαξιρλής το 2017 στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας μαζί με στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών εξελίχθηκε σε ένα ...επίπονο «εργαστήριο ιδεών και εμπειριών». Οι 12 συμμετέχοντες επί 17 ώρες (Παρασκευή και Σάββατο) είχαν μεν πολλά να διδαχθούν αλλά περισσότερα να ...ανταλλάξουν από την πολύχρονη καριέρα τους για τα θέματα και αντικείμενα που σχετίζονται με το «tourism marketing» και το management τουριστικών επιχειρήσεων.
Το γεγονός ότι οι κλαδικές εκθέσεις, οι θεματικές διοργανώσεις και η ίδια η ΔΕΘ αποτελούν «κομμάτι» του ειδικού τουρισμού στην Ελλάδα, έπαιξε σαφώς σημαντικό ρόλο, όπως παραδέχεται και ο ίδιος ο κ. Τσαξιρλής, μιλώντας για την απόφασή του να ακολουθήσει το συγκεκριμένο μεταπτυχιακό. Η μεταπτυχιακή του εργασία είναι, μάλιστα, σε άμεση συνάρτηση με το αντικείμενό του καθώς αφορά «τα Familiarization Trips-fam trips ως εργαλείο τουριστικής ανάπτυξης και προβολής.- Η περίπτωση των Fam Trips που διοργανώνει η ΔΕΘ-Helexpo AE».
Άλλωστε, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ Κυριάκος Ποζρικίδης, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ως ειδικός στο «event management», είναι σήμερα στην εκτελεστική γραμματεία της Παγκόσμιας Ένωσης Εκθέσεων (πρώην πρόεδρος των Ευρωπαϊκών Εκθέσεων), ενώ ο κ. Τσαξιρλής εκπροσωπεί τη Helexpo-ΔΕΘ στα διεθνή fora. Η μεταπτυχιακή του εργασία αφορά αυτό που ο ίδιος ξέρει καλύτερα από άλλους: το πώς μπορούν να «αξιοποιηθούν» με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τον τουρισμό και την προβολή της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας οι χιλιάδες εμπορικοί επισκέπτες που καταφθάνουν στην πόλη για εκθέσεις, fora ή συνέδρια.
«Το MICE είναι ο πιο ακριβός τουρισμός. Μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού δείχνουν ότι αποδίδει 5-6 περισσότερο από τον ήλιο και τη θάλασσα. Ένας σύνεδρος π.χ. ξοδεύει 5-6 φορές περισσότερο σε μια αστική περιοχή απ' ό,τι ένας συνηθισμένος τουρίστας. Αυτό είναι το μείγμα που χρειαζόμαστε. Αυτό πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα στον τουρισμό μας», λέει ο κ. Τσαξιρλής και προσθέτει πως δεν «μετράμε» πόσα εκατομμύρια ήρθαν. «Μετράμε» τι άφησαν στην χώρα. Τα 30 εκατομμύρια τουρίστες είναι το σωστό μέγεθος... Αλλά αν με 20 εκατομμύρια τουρίστες, μείγματος MICE και «κλασικού τουρισμού» έρχονται τα ίδια έσοδα στην χώρα, τότε σαφώς είναι προτιμότερο να έχουμε 10 εκατομμύρια λιγότερους τουρίστες, με μεγαλύτερη κατανομή των εσόδων και καλύτερη δυνατότητα εξυπηρέτησης και τουριστικών παροχών.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι -λέει ο ίδιος- ότι το MICE είναι τουρισμός όλο τον χρόνο. Ειδικά για την Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «ειδικός τουρισμός για όλο το χρόνο, εκτός καλοκαιριού».
«Είναι ο προσοδοφόρος τουρισμός που θα ξεφεύγει από αυτό που κάναμε μέχρι σήμερα και θα μας επιτρέψει και να φέρουμε στην Ελλάδα τα πολλά και εξειδικευμένα στελέχη πάνω σε αυτόν(brain gain), τα οποία σήμερα προσφέρουν σε άλλες χώρες τις υπηρεσίες τους, αλλά και θα σταματήσει πολλούς από αυτούς που ξενιτεύονται με τα ειδικά προσόντα τους για τον τουρισμό (brain drain). Είναι, άλλωστε, η ...βαριά μας βιομηχανία κι εκεί πρέπει να κατευθυνθούν», σημειώνει ο κ. Τσαξιρλής.
MICE και Θεσσαλονίκη
Για τη Θεσσαλονίκη, ο ειδικός τουρισμός- MICE, μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα, επισημαίνει ο γενικός διευθυντής εκθέσεων της ΔΕΘ. Πώς; «Οι εκθέσεις» -εξηγεί- «έχουν μία από τις μεγαλύτερες παραγωγικές διαχύσεις με ένα πολύ μεγάλο πολλαπλασιαστή σε σχέση με το παραγόμενο προϊόν του εκθεσιακού Οργανισμού, απέναντι στον δήμο και στην ευρύτερη περιοχή. Είναι 6-7 φορές υψηλότερο και μετρημένο. Δηλαδή: τα ετήσια έσοδα της ΔΕΘ είναι 15 εκατομμύρια ευρώ, αλλά πρωτογενώς στην πόλη διαχέονται πάνω από 150 εκατομμύρια. Τα 15 εκατομμύρια αφορούν χώρους κι εκθέτη, αλλά ο εκθέτης αφήνει στο σύνολο των παραγωγικών φορέων της πόλης τα δεκαπλάσια...Μελέτη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, το 2010-2011, έδειξε μάλιστα ότι δευτερογενώς διαχέονται περί τα 500 εκατομμύρια σε όλη την περιοχή...».
«...Αυτός είναι κι ένας από τους λόγους» -σύμφωνα με τον κ. Τσαξιρλή- «που σε πολλές περιοχές, π.χ. Γερμανία, Ν. Υόρκη οι εκθεσιακές υποδομές είναι δημόσιου χαρακτήρα». Οι Ιταλοί, μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, μετέφεραν εκτός του πολεοδομικού ιστού της Ρώμης το εκθεσιακό τους κέντρο και το πάθημά τους έγινε μάθημα... Και στη Θεσσαλονίκη αποτέλεσε το παράδειγμα «να στραφούμε στη δημιουργία ενός εκθεσιακού hub για την ευρύτερη περιοχή των 50 εκατομμυρίων της βαλκανικής ενδοχώρας».
Η Θεσσαλονίκη, σημειώνει ο κ. Τσαξιρλής, θα παίξει στην επόμενη πενταετία ένα πολύ σημαντικό ρόλο. «Δεν μπορεί κάποιος να της τον αφαιρέσει αυτόν και δεν εξαρτάται πλέον από τις πολιτικές. Το μετρό, τα έργα στο λιμάνι και στο αεροδρόμιο αλλά και το Μουσείο Ολοκαυτώματος που θα λειτουργήσει, θα αλλάξουν την πορεία του τουρισμού προς τον ειδικό τουρισμό. Σε αυτό καταλήγουν και μελέτες που μιλούν για κύματα επισκεπτών στο μέλλον, όχι μόνο από Εβραίους επισκέπτες».
Πέρυσι πάντως, η Θεσσαλονίκη ήταν, για τον χειμώνα, ο δεύτερος τουριστικός προορισμός στην Ελλάδα. «Σύντομα πρέπει να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες του ειδικού τουρισμού», τονίζει ο κ. Τσαξιρλής και προσθέτει: «Είναι η ευκαιρία μας. Σε αυτό, η ΔΕΘ έχει ξεχωριστό ρόλο με το εκθεσιακό της "κομμάτι" και μπορεί να δουλέψει πιο στοχευμένα. Άλλωστε από το 1926 ήταν ένα βήμα μπροστά. Στην πρωτοπορία και την καινοτομία...».
Στη Γερμανία -σημειώνει- η εκθεσιακή βιομηχανία προσφέρει πάνω από 20 δισ. στην οικονομία της. «Μπορούμε κι εμείς να το κάνουμε. Και οι Βαλκάνιοι και οι άλλοι Ευρωπαίοι επισκέπτες, να αφήνουν το πενταπλάσιο».
Η μεγάλη ανάπλαση του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου
Η μεγάλη ανάπλαση της ΔΕΘ, που φέρει την κωδική ονομασία «Νικόλαος Γερμανός» (σ.σ το όνομα του ιδρυτή της) και αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, καθώς θα δημιουργηθεί έως το 2025 (τα 100 χρόνια της ΔΕΘ) το καλύτερο, το πιο εμβληματικό και το πιο σύγχρονο εκθεσιακό κέντρο των Βαλκανίων, κινείται πλέον και προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το νέο συνεδριακό κέντρο αναμένεται να είναι μεγάλο ατού στον ειδικό τουρισμό, ενώ έχουμε στην περιοχή -σημειώνει ο γενικός διευθυντής της ΔΕΘ- μερικά από τα πιο δυνατά «brand names» στην παγκόσμια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά (Όλυμπος, Βεργίνα, Άγιον Ορος, Μέγας Αλέξανδρος, Αριστοτέλης).
«Έως τώρα δουλεύαμε ό,τι μας ερχόταν. Τώρα πρέπει να μάθουμε να πουλάμε ...καλύτερα», υπογραμμίζει ο κ. Τσαξιρλής και καταλήγει: «Να δουλέψουμε αποδοτικότερα, να εκμεταλλευτούμε το συγκριτικό πλεονέκτημα της εγγύτητά μας στα Βαλκάνια, να δημιουργήσουμε δίκτυα σε αυτές τις χώρες, να γίνουμε leaders (ηγέτες). Και όσοι σχεδιάζουν στο μέλλον εκθεσιακά και τουριστικά να περνούν μέσα από τη Θεσσαλονίκη...».