Μια μεγάλη αλλαγή στο εργατικό δίκαιο εισάγει η κυβέρνηση, δίνοντας τέλος σε ένα καθεστώς απολύσεων που επέτρεπε στους εργοδότες να μην αιτιολογούν την απόφασή τους, αφήνοντας μεγάλα περιθώρια για αυθαιρεσίες εις βάρος των εργαζομένων.
Με διάταξη που ενσωματώνεται στην τροπολογία του υπουργείου Εργασίας για τη ρύθμιση οφειλών προς ασφαλιστικά Ταμεία, κλείνει ένα σημαντικό κενό στο εργατικό δίκαιο, καθώς θεσμοθετείται η υποχρέωση των εργοδοτών να αιτιολογούν κάθε απόλυση, η οποία μπορεί να γίνει εάν υπάρχει «βάσιμος λόγος».
Πρόκειται για ένα μέτρο εφαρμογής του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, το οποίο ορίζει ότι «όλοι οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα προστασίας σε περιπτώσεις τερματισμού της απασχόλησής τους».
Με τη νέα ρύθμιση δίνεται τέλος στο ισχύον καθεστώς, όπου οι απολύσεις εργαζομένων θεωρούνται νόμιμες χωρίς να χρειάζεται να εκθέσει ο εργοδότης τους λόγους που υπαγόρευσαν την απόφασή του. Αυτό στερεί από τον εργαζόμενο τη δυνατότητα να αμφισβητήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης την απόλυσή του, ζητώντας να επανέλθει στη θέση του. Στην πράξη, όπως αναφέρουν εργατολόγοι, οι απολύσεις σπανίως αναστρέφονται με δικαστικές αποφάσεις, εκτός από περιπτώσεις όπου κρίνεται ότι ήταν εκδικητικές.
Με τη νέα ρύθμιση εισάγεται πλέον η έννοια του «βάσιμου λόγου», που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκυρότητα μιας απόλυσης: η απόλυση θεωρείται έγκυρη εφόσον οφείλεται σε βάσιμο λόγο, όπως αναφέρει η ρύθμιση του υπ. Εργασίας.
Οι δύο κατηγορίες «βάσιμων λόγων», που θα μπορούν να επικαλούνται οι εργοδότες, συνδέονται με:
- Τις επιδόσεις, τις ικανότητες και τη συμπεριφορά του εργαζόμενου
- Τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης.
Σε περίπτωση καταγγελίας δίχως βάσιμο λόγο, σύμφωνα με τον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, ο οποίος κυρώθηκε με τον Ν. 4359/2016, ο εργαζόμενος δικαιούται επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση. Διευκρινίζεται, επίσης, ότι η αποζημίωση ή επανόρθωση θα πρέπει να έχει αρκούντως αποτρεπτικό χαρακτήρα και, επίσης, να επανορθώνει σε σημαντικό βαθμό τη βλάβη που υπέστη ο εργαζόμενος από την παράνομη απόλυσή του.
Αυτό σημαίνει ότι, εάν κριθεί άκυρη μια απόλυση από το δικαστήριο, επειδή δεν προβλήθηκε «βάσιμος λόγος», ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να απασχοληθεί εκ νέου στον ίδιο εργοδότη, αλλά και να πληρωθεί μισθούς υπερημερίας.
Η μετατροπή συμβάσεων
Άλλο ένα «παράθυρο» για εργοδοτικές αυθαιρεσίες που κλείνει με το ίδιο νομοθέτημα του υπουργείου Εργασίας αφορά τη μετατροπή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης.
Ιδιαίτερα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης παρατηρήθηκε ευρύτατα το φαινόμενο της αυθαίρετης μετατροπής συμβάσεων από επιχειρήσεις που αντιμετώπιζαν προβλήματα, χωρίς τη συναίνεση των εργαζομένων.
Η νέα διάταξη αναφέρει ότι η μετατροπή συμβάσεων είναι άκυρη, εάν δεν τηρηθεί τυπική διαδικασία, που προβλέπει την έγγραφη αποδοχή της μεταβολής από τον εργαζόμενο και τη γνωστοποίηση της αλλαγής στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, το αργότερο εντός οκτώ ημερών.
