Τελειώνει το «πάρτι» επιχειρηματικής κερδοφορίας της περιόδου μεγάλης έξαρσης του πληθωρισμού, ενώ οι μισθοί, που πάντα ακολουθούν με καθυστέρηση τον πληθωρισμό, θα σημειώσουν μεγάλη αύξηση το 2024, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος.
Οι καλές επιδόσεις του τουριστικού και του κατασκευαστικού τομέα, σε συνδυασμό με τις πληθωριστικές πιέσεις και προσδοκίες και τη διατήρηση της ζήτησης σε θετικούς ρυθμούς, τροφοδότησαν τα τελευταία έτη την εξαιρετική πορεία των κερδών των επιχειρήσεων, όπως τονίζει η ΤτΕ.
Το περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων εκτινάχθηκε στα ύψη το 2022, παράλληλα με τη μεγάλη άνοδο του πληθωρισμού, και παραμένει ακόμη σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από την τριετία που προηγήθηκε της πανδημίας (35,1% έναντι 28,1%), αλλά το πρώτο τρίμηνο του 2024 η κερδοφορία των ελληνικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων υποχώρησε σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, όπως σημειώνει η ΤτΕ στην έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική.
Ειδικότερα, το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων σε ονομαστικούς όρους μειώθηκε σε 2,7% το α΄ τρίμηνο του 2024 (από 7,3% την αντίστοιχη περίοδο του 2023), ενώ το καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα (που προκύπτει μετά την αφαίρεση της ανάλωσης πάγιου κεφαλαίου) υποχώρησε ακόμη περισσότερο, σε -4,4% το α΄ τρίμηνο του 2024 (από 4,2% την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Η επιδείνωση αυτή οφείλεται κυρίως στη σημαντική επιβράδυνση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας στο 3,2% (από 8,3% την αντίστοιχη περίοδο του 2023), ενώ το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας αυξήθηκε με υψηλότερο ρυθμό (4,3%) από ό,τι η ΑΠΑ. Αντίθετα, η επίδραση των φόρων μείον επιδοτήσεων στην παραγωγή ήταν ελαφρώς θετική.
Κατά συνέπεια, το α΄ τρίμηνο του 2024, το μερίδιο καθαρού κέρδους (που ορίζεται ως ο λόγος του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος προς την καθαρή προστιθέμενη αξία), το οποίο εκφράζει την απόδοση του επιχειρηματικού τομέα σε όρους λειτουργικών κερδών, υποχώρησε στο 35,1% από 37,0% την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Εντούτοις, παρέμεινε εντυπωσιακά υψηλότερο συγκριτικά με το μέσο όρο της προ της πανδημίας τριετίας 2017-2019 (28,1%).
Το κόστος εργασίας
Έστω και με καθυστέρηση, οι αποδοχές των εργαζομένων διορθώνονται ανοδικά μετά τη μεγάλη έξαρση του πληθωρισμού, που εξανέμισε τα πραγματικά εισοδήματα. Το 2024, σημειώνει η ΤτΕ, εκτιμάται ότι οι συνολικές αποδοχές θα αυξηθούν περισσότερο από ό,τι το 2023, ενώ οι αμοιβές ανά μισθωτό θα επιταχυνθούν ακόμη πιο πολύ, καθώς η μισθωτή απασχόληση θα εμφανίσει αισθητή επιβράδυνση.
Ο ρυθμός ανόδου της παραγωγικότητας θα είναι σχεδόν ίσος με εκείνον του 2023, αλλά ο ρυθμός ανόδου του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος εκτιμάται ότι θα επιταχυνθεί σημαντικά.
Η άνοδος των αποδοχών το 2024 έχει επηρεαστεί από την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και από τη λήξη της αναστολής των επιδομάτων προϋπηρεσίας (τριετιών) των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, η οποία είχε νομοθετηθεί κατά την περίοδο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής. Επιπλέον, χορηγήθηκε αύξηση 6,4% από 1ης Απριλίου 2024 στον κατώτατο μισθό.
Ειδικότερα, στον επιχειρηματικό τομέα το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 υπογράφηκαν 184 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες αφορούν 126.371 μισθωτούς. Από αυτές, 67 συμβάσεις προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν περιλαμβάνουν μισθολογικές ρυθμίσεις.
Στον τομέα της γενικής κυβέρνησης, οι δαπάνες για αμοιβές υπαλλήλων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 6,2% το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2024 (βάσει ταμειακών στοιχείων).
Το 2025 προβλέπεται ότι οι συνολικές αμοιβές και οι αμοιβές ανά μισθωτό θα επιβραδυνθούν ελαφρά, γεγονός που, σε συνδυασμό με τη
μικρή επιτάχυνση της παραγωγικότητας, θα συντελέσει σε υποχώρηση του ρυθμού ανόδου του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.
Τέλος, η κυβέρνηση προώθησε – σε εφαρμογή της κοινοτικής Οδηγίας 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς – μέτρα τα οποία αφορούν τη διαδικασία καθορισμού των κατώτατων μισθών. Σε νομοσχέδιο προβλέπεται εφαρμογή του νέου συστήματος καθορισμού του κατώτατου μισθού από το 2028: αυτό θα αφορά και τους δημοσίους υπαλλήλους, ενώ θα αποκλείεται μείωση του κατώτατου μισθού. Τα έτη 2025, 2026 και 2027 η αύξηση του κατώτατου μισθού θα συνεχίσει να καθορίζεται μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους.