Λίγο πριν την προγραμματισμένη αποψινή συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έντονοι είναι οι φόβοι ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν θα τορπιλίσει τις συνομιλίες για το Κυπριακό στην Γενεύη, απορρίπτοντας τις προτάσεις για τερματισμό του καθεστώτος των εγγυήσεων, που η ελληνική κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει ως αναχρονιστικό, επιμένοντας ότι η κατάργησή του αποτελεί βασικό όρο για μια λύση του Κυπριακού.
Ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αποφύγει να αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση γι’ αυτό το θέμα, ενώ αρνήθηκε τις προτάσεις του Αλέξη Τσίπρα για μια διμερή συνάντηση πριν τις συνομιλίες της Γενεύης, ενισχύοντας την εντύπωση ότι στα θέματα των εγγυήσεων και της ασφάλειας είναι πολύ πιθανό να οχυρωθεί η Άγκυρα πίσω από «κόκκινη γραμμή».
Πολιτικοί παρατηρητές στην Άγκυρα εκτιμούν ότι ο Τούρκος πρόεδρος, αξιολογώντας τις εξελίξεις στην Κύπρο υπό το πρίσμα των δικών του προτεραιοτήτων για τη «θωράκιση» της εξουσίας του στην Τουρκία, δεν έχει λόγο να επιδιώξει μια άμεση συμφωνία για το Κυπριακό, η οποία θα δίνει τέλος στο ρόλο της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης και θα τον εκθέτει, πιθανόν, σε επικρίσεις για ενδοτισμό από την κεμαλική και την εθνικιστική πλευρά του πολιτικού φάσματος.
Εξάλλου, η Τουρκία εντάσσει το Κυπριακό στο πλαίσιο της συνολικότερης ατζέντας της για την ευρύτερη περιοχή και τις σχέσεις της με την Δύση και την Μόσχα, γι’ αυτό και εκτιμάται ότι θα θελήσει να αξιοποιήσει όποιες υποχωρήσεις κάνει στην Κύπρο ώστε να αποσπάσει ανταλλάγματα σε άλλα πεδία, κυρίως δηλαδή στη διαχείριση της κρίσης στην Συρία και στο άμεσα συνδεδεμένο με αυτή ζήτημα των Κούρδων.
Υπάρχουν, επίσης, εκτιμήσεις ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί να γίνει μεγάλη πρόοδος στις επικείμενες συνομιλίες, προσβλέποντας στη διαμόρφωση νέου κλίματος στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον μετά την εγκατάσταση Τραμπ στον Λευκό Οίκο, στις 20 Ιανουαρίου. Ως γνωστόν, το καθεστώς Ερντογάν βρίσκεται σε σοβαρή προστριβή με τη διοίκηση Ομπάμα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα και κατηγορεί την Ουάσιγκτον ότι προσφέρει άσυλο στον ισλαμιστή ιεροκήρυκα Γκιουλέν.
Νέα πρόταση ΟΗΕ
Πληροφορίες που μεταδίδει από την Ουάσιγκτον ο δημοσιογράφος Μ. Ιγνατίου (mignatiou.com) αναφέρουν ότι οι ελληνικές προτάσεις για κατάργηση του καθεστώτος εγγυήσεων έχουν γίνει δεκτές από τον ΟΗΕ, αλλά είναι πολύ αμφίβολο αν θα τις αποδεχθεί η Άγκυρα.
Όπως αναφέρει ο Μ. Ιγνατίου, «ανώτερος αξιωματούχος του ΟΗΕ φέρεται να είπε σε “ενδιαφερόμενους” διπλωμάτες ότι ο κ. ‘Αιντα (σ.σ.: ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό) εμφανίστηκε ξαφνικά εναντίον των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων, αναγνωρίζοντας ότι η στάση της Τουρκίας στα θέματα αυτά δεν είναι εποικοδομητική, διότι αναγκάζει την Αθήνα να μην συναινέσει σε λύση στα ζητήματα ασφάλειας.
Σύμφωνα με ένα τελευταίο σενάριο, ο κ. Άιντα φέρεται έτοιμος να “κατεβάσει” πρόταση εκ μέρους των Ην. Εθνών για μη εγγυήσεις -άρα υποτίθεται αποκλείει εγγυήσεις από την Τουρκία- και με πρόνοια που θα απαγορεύει οποιαδήποτε επεμβατικά δικαιώματα στην Τουρκία.
Η ιστοσελίδα μας δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες και από δεύτερη πηγή, αλλά ένας διπλωμάτης μας είπε ότι “όλα αυτά είναι πολύ καλά και όμορφα για να είναι αληθινά”.
Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ φέρεται να προσπαθεί να εξυπηρετήσει τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ο οποίος χωρίς αυτές τις τουρκικές υποχωρήσεις στο χέρι, δεν έχει τύχη σε κανένα δημοψήφισμα.
Σε ότι αφορά τα κατοχικά στρατεύματα, ο κ. Αναστασιάδης φέρεται να δέχεται παραμονή τουρκικού αποσπάσματος (περίπου 2-3 χιλιάδες στρατιώτες), το οποίο θα χρησιμοποιεί την Κύπρο ως βάση αλλά οι δραστηριότητες του θα αφορούν “διεθνείς υποχρεώσεις”. Είναι ένας εύσχημος τρόπος για να παραμείνουν τουρκικά στρατεύματα στο νησί και μετά τη λύση.
Ο διπλωμάτης μας είπε ότι προωθείται η συζήτηση μίας ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ στην Κύπρο, την οποία -με τα μέχρι στιγμής δεδομένα- δεν αποδέχεται η Τουρκία και προσωπικά ο Ταγίπ Ερντογάν.
Επίσης συζητείται κατάργηση της ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ. Η τουρκική θέση είναι ότι οι εγγυήσεις αποτελούν “κόκκινη γραμμή” για την Τουρκία. Ο διπλωμάτης τόνισε ότι τα παραπάνω “είναι απλά σενάρια” και υπογράμμισε ότι “ο άγνωστος Χ παραμένει η Τουρκία. Εάν επιμένει στις εγγυήσεις, στα επεμβατικά δικαιώματα και στην παραμονή στρατευμάτων της” στο νησί “θα τινάξει τη διάσκεψη στον αέρα”.
Θα πάει ο Γιούνκερ
Εν τω μεταξύ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη διάσκεψη της Γενεύης θα εκπροσωπήσει ο πρόεδρος της Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, όπως δήλωσε από τις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπός του Μαργαρίτης Σχοινάς.
«Σήμερα μπορώ να επιβεβαιώσω ότι ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ.Κ.Γιουνκέρ, θα ηγηθεί της αποστολής της ΕΕ στη Γενεύη», δήλωσε ο κ. Σχοινάς, σημειώνοντας ότι «όπως αναφέρει το κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, η Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ και η επανενωμένη Κύπρος θα συνεχίσει να είναι κράτος μέλος της ΕΕ, οπότε η εξαιρετική σημασία της συμμετοχής του Προέδρου Γιούνκερ είναι προφανής, καθώς αυτός βρισκόταν σε στενή επαφή με τους δύο ηγέτες όλο το τελευταίο διάστημα».