Συνάδελφος, φίλη, δημοσιογράφος, μητέρα, σύζυγος, γυναίκα, νοικοκυρά και ναι τώρα και συγγραφέας και μάλιστα εξαιρετική. Ο λόγος για τη Φλώρα Κασσαβέτη, ένα «ζουζούνι» όπως την αποκαλώ συχνά στις συνεντεύξεις, που ήρθε η ώρα να της κάνω εγώ συνέντευξη. Η Φλώρα μας, έχει εντρυφήσει όπως όλοι στο ιατρικό ρεπορτάζ, στα θέματα που άπτονται της Υγείας, της Ευεξίας, της Ομορφιάς, της καλής Ψυχολογίας και γενικότερα της καλής ζωής. Οπότε δεν με εξέπληξε ένα βιβλίο που αφορά τον έρωτα. Αυτό που με εξέπληξε πραγματικά είναι η ανάλυση του έρωτα, ενός τόσο πολύπλοκου συναισθήματος που άλλοτε σε ανεβάζει στα ουράνια και άλλοτε σε ρίχνει στα τάρταρα. Η ίδια παραδέχεται ότι γράφοντας αυτό το βιβλίο έμαθε και αυτή πολλά, πόσο μάλλον εμείς που το διαβάσαμε. Στόχος της όπως λέει, ήταν να απαντήσει σε ερωτήματα όπως το, αν ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα, ή γιατί ερωτευόμαστε λάθος ανθρώπους κ.λπ. Όταν τη ρώτησα τι θα έλεγε στην κόρη της για τον έρωτα, μου απάντησε γελώντας «Θα της έλεγα άκου την καρδιά και όχι τη μαμά!»
Συνέντευξη στην Ανθή Αγγελοπούλου
Υπάρχει τελικά έρωτας με την πρώτη ματιά?
Εγώ προσωπικά πιστεύω πως ναι! Γράφοντας όμως το βιβλίο «Υπάρχει έρωτας με τη πρώτη ματιά και άλλες 45 ερωτήσεις για τον έρωτα» για τις εκδόσεις Μίνωας και ρωτώντας τους 45 ειδικούς που συνεργάστηκαν, ανακάλυψα ότι τελικά η απάντηση ήταν διαφορετική από αυτή που νόμιζα. Η αλήθεια ήταν ότι πήγα γυρεύοντας απαντήσεις για 100 ερωτήσεις για τον έρωτα και βρέθηκα προ εκπλήξεων. Υπήρχαν τόσο πράγματα για τον έρωτα που δεν ήξερα! Που δεν ξέρουμε! Το πιο συναρπαστικό σ’ αυτό το βιβλίο ήταν το πόσα μου χάρισε η συγγραφή του! Πόσα πολλά έμαθα! Εγώ νόμιζα ότι έρωτας είναι το πάθος, η έλξη, το καρδιοχτύπι. Δεν μπορούσα να φανταστώ πόσοι παράγοντες επηρεάζουν και καθορίζουν το πώς, πότε, ποιους ερωτευόμαστε και γιατί. Από τη σχέση με τους γονείς μας και τον εαυτό μας, μέχρι η εποχή του χρόνου ή το χρώμα των ρούχων που φοράμε.
Από πού ορμώμενη ξεκίνησες να γράψεις ένα τόσο ιδιαίτερο θέμα;
Ως δημοσιογράφος μου αρέσουν οι ερωτήσεις. Φαντάζομαι και για σένα ισχύει αυτό! Κι από την άλλη είμαι οπαδός του έρωτα! Δεν υπάρχει ερωτική ιστορία που να μη θέλω να ακούσω να μου τη διηγούνται με κάθε λεπτομέρεια. Στο δρόμο όταν βλέπω ζευγάρια να φιλιούνται ή να κρατιούνται χέρι - χέρι νιώθω σαν να αντικρίζω ένα έργο τέχνης. Ο έρωτας κάνει τη ζωή μας τόσο πιο όμορφη… εμ εντάξει όχι πάντα. Αλλά ακόμα κι όταν την κάνει άνω κάτω ή μας ρίχνει κάτω στο πάτωμα, ακόμα κι αυτό είναι κάτι που συγκλονίζει ή έστω ταρακουνάει την ύπαρξή μας. Δεν έγραψα όμως για τον έρωτα απλά και μόνο επειδή μου αρέσει ο έρωτας. Στόχος μου ήταν μέσα από το βιβλίο να δώσω απαντήσεις στις πιο απλές ερωτήσεις γύρω από αυτόν, όπως «γιατί η καρδιά είναι το σύμβολο του έρωτα;» ή «γιατί οι ερωτευμένοι θέλουν να είναι συνέχεια μαζί;» αλλά και πιο ουσιώδη ερωτήματα, όπως «γιατί ερωτευόμαστε λάθος ανθρώπους;» ή «ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα;» ή «υπάρχει παντοτινός έρωτας;»
Θεωρείς ότι μέσα από αυτή σου την αναζήτηση απάντησες σε κάποια από αυτά τα καίρια ερωτήματα που ταλανίζουν πολλούς από μας, αλλά που κανένας μας δεν τολμά να τα αντιμετωπίσει κατάματα;
Στόχος μου ήταν μέσα από τις απαντήσεις που έδωσαν οι πολλοί και διαφορετικοί ειδικοί, -ο καθένας από το πεδίο του- να καταλάβουν οι αναγνώστες το πώς και το γιατί του έρωτα. Να διαβάσουν τι λένε οι έρευνες, να αποκωδικοποιήσουν κάποια από τα μυστήρια του έρωτα, να αρχίζουν να υποψιάζονται τι κρύβεται πίσω από συγκεκριμένες συμπεριφορές που σχετίζονται με τον έρωτα; Ξέρεις γιατί; Γιατί όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τον έρωτα τόσο πιο έξυπνοι γινόμαστε στον έρωτα! Υπάρχει τρόπος να βγούμε κερδισμένοι στον τομέα των σχέσεων. Γίνεται! Μαθαίνοντας περισσότερα μπορεί να αλλάξει ακόμα και η τύχη μας στον έρωτα!
Τι νομίζεις ότι είναι αυτό που μας τραβά σε έναν άλλο άνθρωπο, έτσι ώστε να ξετρελαθούμε μαζί του;
Υπάρχουν κάποια δεδομένα -αυτά που αποκαλούνται ως τα μυστικά της έλξης- που πράγματι μπορεί να παίξουν ρόλο. Και πάλι όμως οι έρευνες είναι αντικρουόμενες. Την ίδια ώρα που κάποιες αποκαλύπτουν ότι εκείνοι που χαμογελούν περισσότερο ή είναι πιο φιλικοί ελκύουν περισσότερο τους άλλους, κάποιες άλλες ισχυρίζονται ότι όσο πιο απόμακροι είναι κάποιοι, όσο λιγότερο διαθέσιμοι ή μυστηριώδεις τόσο πιο ελκυστικοί και ποθητοί γίνονται. Είναι πολλά τα περίεργα του έρωτα. Δε χορταίνω να τα διαβάζω. Είναι κάτι που πραγματικά απολαμβάνω στο επάγγελμα που κάνω. Τα «νέα» για τον έρωτα! Αυτό, πάντως, που κατάλαβα γράφοντας το βιβλίο και μιλώντας με τόσους ειδικούς είναι ότι για τον καθένα από εμάς ισχύουν διαφορετικά πράγματα. Στη δική μου περίπτωση, για παράδειγμα, ισχύει ο κανόνας «τα ετερώνυμα έλκονται». Ήθελα πάντα έναν σταθερό χαρακτήρα, μία ήρεμη δύναμη δίπλα μου γιατί εγώ είμαι πιο παρορμητική, άστατη και φασιαριόζα ως χαρακτήρας. Άλλοι, όμως, ταιριάζουν καλύτερα με κάποιον όμοιο με εκείνους, ενώ κάποιοι το τραβάει κυριολεκτικά η ψυχή τους να ερωτευτούν κεραυνοβόλα τα κακά παιδιά ή τους βάτραχους που όσο κι αν τους φιλήσεις πρίγκιπες δε γίνονται ποτέ!
Προσωπικά έχω ακούσει πολλές φίλες μου να παραπονιούνται ότι ερωτεύονται τους λάθος ανθρώπους. Και εγώ η ίδια το έχω παραδεχθεί στον εαυτό μου. Όμως γιατί ερωτευόμαστε τους λάθος ανθρώπους; Τι πιστεύεις ότι κάνουμε στραβά;
Αυτή είναι η αγαπημένη μου ερώτηση μέσα στο βιβλίο. Γιατί όπως αποδεικνύεται ο έρωτας δεν είναι μόνο θέμα τύχης. Υπάρχον πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τις επιλογές μας. Η σχέση με τον εαυτό μας, η σχέση με τους γονείς μας, τα χαρακτηριστικά που αναζητάμε στον άλλο και που ίσως λείπουν σε εμάς, το ρόλο που έχουμε αποφασίσει να παίξουμε στη ζωή μας συνειδητά ή ασυνείδητα. Η αλήθεια είναι ότι οι ψυχολόγοι πατάνε λίγο πόδι, όταν τα λάθη στον έρωτα επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά. Κάτι τρέχει σου λένε. Έλα να βρούμε τι φταίει. Εμένα πάλι, Ανθή, μ’ αρέσουν τα λάθη. Γιατί μέσα από τα λάθη μαθαίνουμε. Όταν δε μαθαίνουμε είναι το πρόβλημα! Τότε είναι η στιγμή που χρειάζεται να δουλέψουμε με τον εαυτό μας, να ψάξουμε μέσα μας, να κάνουμε ένα ταξίδι προσωπικής αναζήτησης. Προτιμώ πάντως τα λάθη στον έρωτα, και ας είναι και επαναλαμβανόμενα, παρά τη ζωή χωρίς έρωτα.
Διανύουμε όμως μια δύσκολη οικονομικά εποχή με ότι αυτό συνεπάγεται για την προσωπική μας ζωή. Το άγχος και το στρες έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινότητά μας. Δύο αρνητικά και σκληρά συναισθήματα, που δύσκολα καταπολεμούμε, μπορούν να «καταστρέψουν» τον έρωτα;
Λένε ότι στη φτώχεια και στον πόλεμο ανθίζουν οι μεγαλύτεροι έρωτες. Εγώ το πιστεύω αυτό! Δεν ερωτεύονται όσοι δεν θέλουν να ερωτευτούν, όσοι φοβούνται τον έρωτα κι όχι τις δυσκολίες της ζωής.
Μου έχει τύχει πολλές φορές να ακούσω φίλους ή φίλες να αποκαλύπτουν με ένα έκπληκτο χαμόγελο ότι μετά από χρόνια φιλίας ανακάλυψαν ότι είναι ερωτευμένοι με το κολλητάρι τους. Μπορεί να υπάρξει έρωτας μεταξύ φίλων και αν ναι, καταστρέφει τελικά αυτή τη φιλία ή μπορεί να την εξελίξει σε κάτι μεγαλύτερο;
Απαντάμε και σε αυτή την ερώτηση στο βιβλίο. Ο έρωτας μεταξύ φίλων είναι βέβαια ένα αγαπημένο θέμα και στα άρθρα που γράφουμε στα περιοδικά. Φυσικά και μπορεί να προκύψει έρωτας μεταξύ δύο οποιονδήποτε, γιατί όχι μεταξύ φίλων; Το πρόβλημα είναι ότι πολύ συχνά σε αυτή την περίπτωση ένας από τους δύο μπορεί να καταλήξει πληγωμένος, ιδιαίτερα αν οι προσδοκίες για σχέση είναι διαφορετικές. Σίγουρα, όμως, είναι μια τάση στον έρωτα. Όπως τάση στον έρωτα είναι και οι άνδρες που δε φλερτάρουν πια τις γυναίκες. Όπως τάση είναι και οι γυναίκες που προτιμούν να μείνουν μόνες από το να είναι με κάποιον που θεωρούν μέτριο. Όπως τάση είναι το ότι κάποιοι αποφεύγουν να ερωτευτούν ή γυρνούν την πλάτη στον έρωτα. Αυτό κι αν είναι τάση. Το θέμα αυτό μαζί με πολλά άλλα αναλύεται στο νέο βιβλίο «ΟΙ ΟΜΟΚΕΝΤΡΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ» που μόλις κυκλοφόρησε από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΜΟΣ στο οποίο συνεργάστηκα με τον Ζήση Παπαθανασίου, που είναι ο Πρόεδρος του Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου.
Πάλι ο έρωτας είναι το θέμα;
Ναι! Αυτή τη φορά όμως ήμουν στη θέση του συνοδοιπόρου. Ο Ζήσης Παπαθανασίου, ο κύριος συγγραφέας του βιβλίου, με ταξίδεψε με το μοναδικό τρόπο γραφής στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον του έρωτα. Εγώ απλά τον βοήθησα να γίνει βιβλίο το πλούσιο συγγραφικό υλικό που είχε για τις σχέσεις των δύο φύλων και τη σεξουαλικότητα. Το βιβλίο αναλύει με τρόπο αληθινό, όπως η ίδια η ζωή, τις σχέσεις, το γάμο, την οικογένεια, όλα αυτά με βάση τις παγκόσμιες τάσεις αλλά και την ελληνική πραγματικότητα.
Και πώς προέκυψε ο τίτλος;
Οι ομόκεντροι κύκλοι του έρωτα συμβολίζουν την ιδανική απόσταση μεταξύ των συντρόφων για μια υγιή λειτουργική σχέση. Ένα βασικό ζητούμενο της εποχής. Να βρεθεί το ιδανικό κλάσμα μεταξύ συντροφικότητας και ατομικότητας. Η προσπάθεια δηλαδή να διατηρούν οι δύο σύντροφοι μια αναγκαία απόσταση μεταξύ τους, μέσα από μια διαπραγματεύσιμη ελευθερία, διατηρώντας παράλληλα ένα υγιές και ενεργό «εμείς». Αυτό δεν είναι κάτι εύκολο ούτε σε μια σχέση ούτε σ’ έναν γάμο, ιδιαίτερα όταν είναι μακροχρόνιος. Το βιβλίο αποτελεί ένα «κλειδί», γιατί κυριολεκτικά ανοίγει πόρτες και παράθυρα όσον αφορά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας μέσα σε μια σχέση. Μερικές φορές όταν «κολλάμε» σε μια σχέση, όταν αντιμετωπίζουμε μια κρίση ή νιώθουμε ότι δεν παίρνουμε αυτό που θα θέλαμε, βοηθάει απλά να δούμε τα πράγματα από μια άλλη οπτική γωνία.
Φλώρα μου εσύ η ίδια μετράς αρκετά χρόνια γάμου στην «πλάτη» σου. Ο γάμος «σκοτώνει» τον έρωτα κατά τη γνώμη σου;
Το μόνο σίγουρο είναι ότι τον χτυπά αλύπητα και άνισα. Τον τσακίζει, θα έλεγα. Αν ο έρωτας δεν εξελιχθεί σε συντροφική σχέση αγάπης, πάει, χάνεται και συνήθως ψάχνουμε να τον ξαναβρούμε… αλλού. Ακόμα όμως και σε μια μακροχρόνια σχέση αγάπης, θέλει πολλή δουλειά και από τους δύο. Είναι δύσκολο να είσαι μαζί με κάποιον πολλά χρόνια και να είστε καλά μαζί. Καταλαβαίνω γιατί πολλοί δεν τα καταφέρνουν.
Αν αύριο σε ρωτήσει η κόρη σου γύρω από το δύσκολο αυτό κομμάτι, γάμος και έρωτας τι θα της έλεγες;
Θα της έλεγα άκου την καρδιά και όχι τη μαμά (γέλια)! Ο καθένας κάνει τις δικές του επιλογές και γράφει τη δική του ιστορία στο έρωτα και στους γονείς δεν πέφτει λόγος! Είναι τόσο τέλειο να ερωτευτείς, ν’ αγαπήσεις κάποιον και να σ’ αγαπήσει κι εκείνος πίσω! Αυτός ο μαγικός συντονισμός, όμως, δεν προκύπτει κατά παραγγελία. Δεν έρχεται όποτε και όπως τον θέλουμε εμείς ή οι άλλοι. Ο έρωτας τις περισσότερες φορές φέρνει την ανατροπή στη ζωή μας, γιατί αυτό είναι που πραγματικά χρειαζόμαστε τη δεδομένη στιγμή.