Όλο και λιγότερο πειστικά φαίνονται πλέον τα σχέδια των ελληνικών τραπεζικών διοικήσεων για θεαματική αύξηση στις χορηγήσεις δανείων το 2022, ενώ ήδη καταγράφεται απότομη επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης κατά τους πρώτους μήνες του έτους, με το ρυθμό αύξησης να υποχωρεί από το 8,7% τον Μάρτιο του 2021, στο 3,4%, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Κομισιόν τονίζει στην τελευταία έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, που είναι και η... αποχαιρετιστήρια αφού η επιτήρηση λήγει τον Αύγουστο, ότι «οι προοπτικές για την πιστωτική επέκταση έχουν γίνει πιο αβέβαιες, αν και τα σχέδια των τραπεζών παραμένουν φιλόδοξα». Ειδικότερα,
- Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των χορηγούμενων επιχειρηματικών δανείων παρέμεινε το 2021 σχεδόν αμετάβλητος σε σχέση με το 2020 (5,7% έναντι 5,6%).
- Ωστόσο, οι καθαρές ροές πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις κατέγραψαν σταδιακή επιβράδυνση το 2021, η οποία συνεχίστηκε στις αρχές του 2022, με ετήσια αύξηση 3,4% τον Μάρτιο του 2022, από 8,7% τον Μάρτιο του 2021.
- Το τελευταίο τρίμηνο του 2021, οι μεγάλες επιχειρήσεις έλαβαν τα περισσότερα δάνεια, ενώ υστέρησαν οι χορηγήσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
- Σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, η πιστωτική επέκταση, ιδίως με στεγαστικά δάνεια, παραμένει σταθερά αρνητική, παρά την αύξηση των ακαθάριστων πιστωτικών ροών το 2021.
- Το μέσο κόστος του τραπεζικού δανεισμού προς τις επιχειρήσεις συνέχισε να κυμαίνεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και μειώθηκε σε 2,76% τον Φεβρουάριο του 2022 από 2,92% ένα χρόνο νωρίτερα, σημαντικά χαμηλότερο από το κόστος δανεισμού των μικρών επιχειρήσεων (5,16%) και των νοικοκυριών (4,88%).
- Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα παρέτεινε την προθεσμία για αιτήσεις της τρίτης πρόσκλησης για εγγυήσεις στο πλαίσιο του Ταμείου Εγγυήσεων Επιχειρήσεων Covid-19, με διαθέσιμα κεφάλαια ύψους 150 εκατ. ευρώ για κεφάλαιο κίνησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ θα δρομολογήσει νέα χρηματοδοτικά μέσα το 2022 με ιδιαίτερη έμφαση στις ΜΜΕ.
- Οι εκταμιεύσεις δανείων που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να ξεκινήσουν μετά τον Απρίλιο και να αυξηθούν περισσότερο κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Όπως τονίζει η Κομισιόν, πάντως, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αυξάνει την αβεβαιότητα για τη ζήτηση δανείων φέτος. Οι τράπεζες πιστεύουν, πάντως, ότι δεν θα πρέπει ο πόλεμος να αλλάξει ριζικά τα σχέδιά τους για πιστωτική επέκταση.
Βαριά σύννεφα βλέπει η ΕΚΤ
Πάντως, φαίνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των χορηγήσεων δύσκολα θα μπορέσει να ξεφύγει από την επίδραση του βαρύτατου κλίματος που δημιουργεί ο πόλεμος και οδηγεί την ΕΚΤ στην εκτίμηση ότι φέτος θα πληγεί αρκετά η κερδοφορία των τράπεζων, όπως τονίζεται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δημοσιοποιήθηκε σήμερα.
Όπως τονίζει η ΕΚΤ, μετά από μια αξιοσημείωτη ανάκαμψη της κερδοφορίας των τραπεζών το 2021, οι προβλέψεις για το 2022 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, καθώς οι πιστωτικοί κίνδυνοι αυξάνονται. Η κερδοφορία των τραπεζών ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα το 2021, λόγω των υψηλότερων λειτουργικών εσόδων και των χαμηλότερων προβλέψεων για ζημίες από δάνεια, αλλά οι προοπτικές κερδοφορίας έχουν επιδεινωθεί λόγω της αλλαγής του μακροοικονομικού περιβάλλοντος.
Η κερδοφορία παρέμεινε σταθερή και στις αρχές του 2022, αλλά οι αναλυτές αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις απόδοσης ιδίων κεφαλαίων (ROE) για το 2022 για τις τράπεζες της ζώνης του ευρώ σε ποσοστό περίπου 7%, επίπεδο που εξακολουθεί να είναι χαμηλό σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Ενώ οι τράπεζες έδειξαν ανθεκτικότητα και οι πιστωτικοί κίνδυνοι που συνδέονται με τα άμεσα ανοίγματα είναι περιορισμένοι, ο τραπεζικός τομέας θα μπορούσε να επηρεαστεί έμμεσα από τις επιπτώσεις του πολέμου. Για παράδειγμα, μπορεί να εκτεθεί σε μεγαλύτερους πιστωτικούς κινδύνους ως αποτέλεσμα των υψηλότερων τιμών των βασικών προϊόντων και των διαταραγμένων παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού.
Ένα ακόμη μεγάλο σοκ στις τιμές της ενέργειας θα μπορούσε να μεταφραστεί σε υψηλότερες πιθανότητες αθέτησης πληρωμών από εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων τομέων που επλήγησαν σοβαρά από την πανδημία, όπως τα καταλύματα και οι υπηρεσίες τροφίμων. Πάντως, μια ευρύτερη άσκηση ευπάθειας υποδηλώνει ότι συνολικά ο τραπεζικός τομέας είναι ανθεκτικός στις δευτερογενείς επιπτώσεις του πολέμου.
