Δόθηκε στη δημοσιότητα το κείμενο της Διακήρυξης των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε στην ελληνική πρωτεύουσα ανάμεσα στις ηγεσίες της Ελλάδας, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, της Μάλτας και της Ισπανίας.
Στην Διακήρυξη τονίζεται η αποφασιστική δέσμευση των 7 ηγετών των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ για Ευρωπαϊκή ενότητα και η βαθιά πεποίθηση τους ότι, "ενεργώντας από κοινού, οι χώρες μας είναι δυνατότερες και οι Ευρωπαίοι πολίτες σε θέση να ελέγχουν καλύτερα το μέλλον τους".
Σημειώνεται η πεποίθησή τους ότι η ΕΕ χρειάζεται μια "νέα ώθηση για να ανταπεξέλθει στις κοινές προκλήσεις", όραμα που "πρέπει να βασίζεται σε συγκεκριμένα μέτρα που θα συνεισφέρουν στην ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών και θα βελτιώσουν τη ζωή τους, θα επιβεβαιώσουν τον παγκόσμιο και περιφερειακό ρόλο της Ευρώπης, θα βελτιώσουν τη λειτουργία των Ευρωπαϊκών θεσμών και θα διασφαλίσουν τη δημοκρατική τους υπευθυνότητα".
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η αναφορά για τον ρόλο των ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου, ότι "το κοινό Ευρωπαϊκό μας πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζεται σε μία προοπτική για τη Μεσόγειο ως μία περιοχή ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας".
Εκφράζεται η πεποίθηση των 7 ότι η άτυπη Σύνοδος στην Μπρατισλάβα της 16ης Σεπτεμβρίου, "θα πρέπει να θέσει την πολιτική βάση για το νέο αυτό όραμα, τις ουσιαστικές προτεραιότητες για το μέλλον καθώς και μία ημερήσια διάταξη με σαφείς πρωτοβουλίες προς έγκριση".
Στο πλαίσιο αυτών των προτάσεων επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει εκ νέου να ενεργοποιηθεί η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας της, και να κλιμακωθούν οι διπλωματικές πρωτοβουλίες για την επίλυση των συγκρούσεων και τη διαχείριση κρίσεων, ενώ επισημαίνεται και η αναγκαιότητα των δεσμών με τις χώρες της Αφρικής, που θεωρούνται απαραίτητοι για την κοινή ασφάλεια, σταθερότητα και ευημερία στην περιοχή.
Στην Διακήρυξη τονίζεται, επιπλέον, ότι η Ευρώπη πρέπει να τηρήσει την δέσμευσή της για ευημερία και κοινωνική δικαιοσύνη, με προστασία του κοινωνικού της μοντέλου, ενώ ταυτόχρονα, οι ηγέτες των Μεσογειακών χωρών εκφράζουν την αποφασιστικότητά τους να διατηρήσουν το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο και να προωθήσουν την κοινωνική συνοχή και σύγκλιση. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουν τον διπλασιασμό των κονδυλίων του "Πακέτου Γιούνκερ", καθώς επίσης και την προώθηση επενδυτικών προγραμμάτων σε κράτη - μέλη με υψηλά ποσοστά ανεργίας, αλλά και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Στην Διακήρυξη γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα προβλήματα -με πρώτο εκείνο της ανεργίας- που αφορούν την νεολαία στην Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά τα ζητήματα μετανάστευσης, γίνεται αναφορά στο συγκεκριμένο μείζον θέμα που αφορά στο μέλλον της Ευρώπης και υπογραμμίζεται ότι η προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ πρέπει, να βασίζεται στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, ενώ τονίζεται ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δεν μπορούν να γίνονται ανεκτά. Περιλαμβάνει δε πρόταση για ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική που πρέπει να ασκήσει η ΕΕ.
Στο επικαιροποιημένο κείμενο της Διακήρυξης έχει προστεθεί η αναφορά: "Υποστηρίζουμε τη σταθερότητα στην ηγεσία σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.", ενώ το κοινό κείμενο καταλήγει με τη συμφωνία των 7 ηγετών να συνεχίσουν την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις προτεραιότητες για το μέλλον της Ευρώπης καθώς και για τη συνεργασία στη Μεσόγειο, και περιλαμβάνεται η απόφαση της διεξαγωγής της 2ης Συνόδου Κορυφής των Μεσογειακών χωρών της ΕΕ, στην Πορτογαλία.
Η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά, ως ιδιαίτερα θετική την αναφορά στην Διακήρυξη για "ένα όραμα για την Ευρώπη" το οποίο, μεταξύ άλλων, πρέπει να εδράζεται και να ισχυροποιεί την δημοκρατική λογοδοσία των ευρωπαϊκών θεσμών.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Διακήρυξης (σ.σ. σε άτυπη ελληνική μετάφραση):
Εμείς, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, συγκεντρωθήκαμε στην Αθήνα με στόχο να διευρύνουμε τη συνεργασία μας και να συμβάλλουμε στο διάλογο για το μέλλον της ΕΕ.
Υπογραμμίζουμε την αποφασιστική μας δέσμευση για Ευρωπαϊκή ενότητα και την βαθιά μας πεποίθηση ότι, ενεργώντας από κοινού, οι χώρες μας είναι δυνατότερες και οι Ευρωπαίοι πολίτες σε θέση να ελέγχουν καλύτερα το μέλλον τους.
Σεβόμαστε την επιθυμία των Βρετανών που εκφράστηκε στο πρόσφατο δημοψήφισμα. Η γνωστοποίηση της πρόθεσης του ΗΒ να αποσυρθεί θα πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν. Στο μέλλον ελπίζουμε να έχουμε το ΗΒ ως στενό εταίρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται μία νέα ώθηση για να ανταπεξέλθει στις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα Κράτη Μέλη, υποστηρίζοντας τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου καθώς και της ανοχής και της αλληλεγγύης που τη διέπουν.
Το όραμα αυτό της Ευρώπης πρέπει να βασίζεται σε συγκεκριμένα μέτρα που θα συνεισφέρουν στην ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών και θα βελτιώσουν τη ζωή τους, θα επιβεβαιώσουν τον παγκόσμιο και περιφερειακό ρόλο της Ευρώπης, θα βελτιώσουν τη λειτουργία των Ευρωπαϊκών θεσμών και θα διασφαλίσουν τη δημοκρατική τους υπευθυνότητα. Ο πολιτισμός και η παιδεία πρέπει να βρίσκονται στον πυρήνα των δράσεων της Ευρώπης, στο πλαίσιο αυτό.
Ακόμη, πιστεύουμε ακράδαντα ότι, προς το συμφέρον της Ευρώπης ως συνόλου, το κοινό Ευρωπαϊκό μας πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζεται σε μία προοπτική για τη Μεσόγειο ως μία περιοχή ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας.
Πιστεύουμε ότι η άτυπη Σύνοδος στην Μπρατισλάβα της 16ης Σεπτεμβρίου θα πρέπει να θέσει την πολιτική βάση για το νέο αυτό όραμα, τις ουσιαστικές προτεραιότητες για το μέλλον καθώς και μία ημερήσια διάταξη με σαφείς πρωτοβουλίες προς έγκριση.
Στο πλαίσιο αυτό, οι χώρες μας προτείνουν τις ακόλουθες προτεραιότητες και μέτρα:
1. Διασφάλιση της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας της Ευρώπης
Η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει την ικανότητά μας να εγγυόμαστε την ασφάλεια των πολιτών μας και της περιοχής μας και να ανταποκρινόμαστε στην ευθύνη μας να αντιδρούμε στις κρίσεις και να ενεργούμε για την ειρήνη και τη σταθερότητα στο περιβάλλον μας και στον κόσμο, υποστηρίζοντας μια Πολιτική Κοινής Ασφάλειας και Άμυνας και σε πλήρη συμμόρφωση με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας και τα κοινά μας μέσα στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, σε πνεύμα αλληλεγγύης.
Ο σεβασμός της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών καθώς και του απαραβίαστου των συνόρων πρέπει να παραμείνουν θεμελιώδεις αρχές για την ΕΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο, υποστηρίζουμε τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για μια δίκαιη, βιώσιμη και συνολική διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος, χωρίς εγγυήσεις, βάσει των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του καθεστώτος της Κύπρου ως κράτους μέλους της ΕΕ.
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει:
- Να διασφαλίσει την προστασία των εξωτερικών συνόρων της μέσω συστηματικών ελέγχων, αναγκαίων τεχνολογιών, διασύνδεσης των σχετικών βάσεων δεδομένων και αποτελεσματικής δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής πριν το τέλος του έτους.
- Να ενισχύσει αποφασιστικά τη συνεργασία στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, παρέχοντας τα απαραίτητα εργαλεία, ιδίως στους τομείς της αστυνομίας και της δικαιοσύνης, καθώς και αναπτύσσοντας τη συνεργασία για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ριζοσπαστικοποίησης, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης μιας συγκεκριμένης πρωτοβουλίας που θα επιτρέψει τις επενδύσεις στην ανάκαμψη, του σχεδιασμού και επαρκών πολιτικών για τις περιφέρειες των Ευρωπαϊκών αστικών πόλεων. Η ανταλλαγή πληροφοριών θα πρέπει να διευρυνθεί, ιδίως με τη δημιουργία μιας ειδικής πλατφόρμας για την σε πραγματικό χρόνο και πολυμερή ανταλλαγή. Θα ενισχύσουμε επίσης τη συνεργασία με τους Μεσογειακούς εταίρους.
- Να ενεργοποιήσει εκ νέου την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας της, σύμφωνα με την Παγκόσμια Στρατηγική για τη στρατηγική καθοδήγηση και να κλιμακώσει τις διπλωματικές πρωτοβουλίες για την επίλυση των συγκρούσεων και τη διαχείριση κρίσεων, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν.
- Να αναπτύξει τις Ευρωπαϊκές στρατιωτικές ικανότητες και την αμυντική βιομηχανία, με σκοπό την επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας, ιδίως μέσω ενός Ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος και ενός ταμείου για την ασφάλεια και την άμυνα και να δημιουργήσει σταδιακά την ικανότητα σχεδιασμού και συμπεριφοράς της ΕΕ για τις ευρωπαϊκές αποστολές και επιχειρήσεις ΚΠΑΑ. Οι δυνατότητες της Συνθήκης της Λισαβόνας θα πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως.
2. Ενίσχυση της συνεργασίας στην περιοχή της Μεσογείου καθώς και με τις Αφρικανικές χώρες
Οι συνεργασίες μας με τις Μεσογειακές και με τις Αφρικανικές χώρες είναι ουσιαστικής σημασίας για την κοινή μας ασφάλεια, σταθερότητα και ευημερία.
Η ΕΕ θα πρέπει:
- Να κλιμακώσει τη συνεργασία και τη χρηματοδότησή της με σκοπό να υποστηρίξει τις προσπάθειες των εταίρων μας να διασφαλίσουν τη δική τους ασφάλεια, να καταπολεμήσουν την παράνομη μετανάστευση και να ενισχύσουν την οικονομική τους ανάπτυξη.
- Ειδικότερα, να αναβαθμίσει την εξωτερική διάσταση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ και να την ενσωματώσει στις εξωτερικές και αναπτυξιακές δράσεις της ΕΕ. Σε αυτή τη βάση, και λαμβάνοντας υπόψη το σχέδιο δράσης της Βαλέτα και άλλα σχετικά πλαίσια, οι προσπάθειες για την εφαρμογή του Πλαισίου Σύμπραξης για τη μετανάστευση και τη σύναψη συμφωνιών με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης θα πρέπει να ενισχυθούν και να χρηματοδοτηθούν επαρκώς.
- Να ενισχύσει τις διπλωματικές προσπάθειες για την επίλυση των κρίσεων και να συμβάλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα στις γειτονικές της περιοχές.
3. Προώθηση της ανάπτυξης και των επενδύσεων στην Ευρώπη
Η Ευρώπη πρέπει να τηρήσει την υπόσχεσή της για ευημερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Χρειαζόμαστε περισσότερη ανάπτυξη και περισσότερες επενδύσεις για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, να προστατεύσουμε το κοινωνικό μας μοντέλου και να προετοιμάσουμε το μέλλον των οικονομιών μας. Είμαστε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε το Ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο και να προωθήσουμε την κοινωνική συνοχή και σύγκλιση.
Επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας στη διαδικασία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και στη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης στη βάση ισόρροπης οικονομικής ανάπτυξης, σταθερότητας των τιμών και μιας υψηλά ανταγωνιστικής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο.
Ειδικότερα, η ΕΕ θα πρέπει:
- Να προωθήσει τις επενδύσεις διπλασιάζοντας την χρηματοδοτική ικανότητα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων («Σχέδιο Juncker»), δίνοντας έμφαση στις βασικές προτεραιότητες, όπως η ψηφιακή οικονομία, τα έργα με χαμηλές εκπομπές άνθρακα για την ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων των διασυνδέσεων ενέργειας και μεταφορών, των υποδομών καθώς και της έρευνας και της εκπαίδευσης. Το θέμα των συμφορήσεων, όπου υπάρχουν, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σκοπό την προώθηση των επενδύσεων και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης προς όφελος όλων των πολιτών.
- Αυτό θα πρέπει να συμπληρώνεται από Ευρωπαϊκές πολιτικές για τη στήριξη της χρηματοδότησης και των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ένωσης και κινήτρων για επενδύσεις σε εθνικό επίπεδο, καθώς και πολιτικές και κανονισμούς για την ψηφιακή ενιαία αγορά, την ενεργειακή Ενότητα και μία βιομηχανική στρατηγική.
- Να προωθήσει την απασχόληση και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να ακολουθήσουμε αποφασιστικές, προσανατολισμένες προς στην ανάπτυξη, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία των αγορών, να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
- Επίσης, θα πρέπει να προωθηθούν επενδυτικά σχέδια σε κράτη-μέλη με υψηλή ανεργία και διασυνοριακά σχεδία κοινού Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που ενισχύουν την καινοτομία και την ολοκλήρωση της αγοράς.
- Να καταπολεμήσει την φοροδιαφυγή, τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό καθώς και τις πρακτικές φορολογικού ντάμπινγκ.
- Να καταπολεμήσει το κοινωνικό ντάμπινγκ, αντιμετωπίζοντας τα ζητήματα που σχετίζονται με την απάτη, τις καταχρήσεις και την καταστρατήγηση των κανόνων.
- Νέα μέτρα θα πρέπει να υιοθετηθούν για την αύξηση της ανάπτυξης, της σύγκλισης και της σταθερότητας στην Ευρωζώνη.
- Η διαδικασία επικύρωσης της συμφωνίας των Παρισίων COP21 από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να επιταχυνθεί ώστε να καταστούν συμβαλλόμενα μέρη της Συμφωνίας από την έναρξη ισχύος της.
4. Ενίσχυση των προγραμμάτων για τη νεολαία
Χρειαζόμαστε πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διευκόλυνση της κινητικότητας καθώς και της πρόσβασης στην εκπαίδευση και τις θέσεις εργασίας για τους νέους. Η Ευρώπη πρέπει ειδικότερα να επεκτείνει και να ενισχύσει την Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων και να διευρύνει το πρόγραμμα Erasmus.
5. Αντιμετώπιση της πρόκλησης της μετανάστευσης
Η αποτελεσματική προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και η ορθή διαχείριση της πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης αποτελούν βασικές προκλήσεις για το μέλλον της Ευρώπης. Θα πρέπει να βασίζονται στο διεθνές και Ευρωπαϊκό δίκαιο και στις αρχές της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δεν μπορούν να γίνονται ανεκτά.
Μια συνολική μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει:
- Να γίνει το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου πιο αποτελεσματικό και περισσότερο συγκλίνον, με την αναθεώρηση του συστήματος του Δουβλίνου, στη βάση των αρχών της υπευθυνότητας και της αλληλεγγύης, ιδίως προς τα κράτη της πρώτης γραμμής.
- Ενίσχυση της απόσπασης προσωπικού στον FRONTEX και την EASO για την υποστήριξη των συστημάτων ασύλου των κρατών της πρώτης γραμμής. Εφαρμογή των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφορικά με την ανάγκη να επιταχυνθεί η μετεγκατάσταση, η οποία εξακολουθεί να προχωρά με πολύ χαμηλό ρυθμό. Επιδίωξη της εφαρμογής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, προκειμένου να συνεχιστεί η αποτροπή τραγικών θανάτων και μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο.
- Ανάπτυξη της πολιτικής μας για τη μετανάστευση, με την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, την ίδρυση ισχυρών πλαισίων για την επανεισδοχή και τις επιστροφές, την προώθηση της νόμιμης μετανάστευσης και των δυνατοτήτων κινητικότητας και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της παράνομης μετανάστευσης.
Υποστηρίζουμε τη σταθερότητα στην ηγεσία σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Συμφωνούμε να συνεχίσουμε την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις προτεραιότητες για το μέλλον της Ευρώπης καθώς και για τη συνεργασία στη Μεσόγειο.
Η 2η Σύνοδος Κορυφής των Μεσογειακών χωρών της ΕΕ θα πραγματοποιηθεί στην Πορτογαλία.