Βαθιά ανάσα παίρνει η ελληνική κυβέρνηση μετά τη σημερινή εξέλιξη των συζητήσεων στο Eurogroup, καθώς έγινε σαφής η πρόθεση των υπουργών Οικονομικών να κρατήσουν τουλάχιστον και το 2021 «παγωμένους» τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, ενώ και για το 2022 προδιαγράφεται μια συνέχιση της χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς μάλιστα άνοιξε η συζήτηση για την αναθεώρηση των δρακόντειων κανόνων πειθαρχίας, με άντληση διδαγμάτων από την κρίση του κορονοϊού.
Όπως έγινε σαφές από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup στο Βερολίνο οι κορυφαίοι αξιωματούχοι των ευρωπαϊκών θεσμών (Ντόναχιου, Τζεντιλόνι, Ρέγκλινγκ και Λαγκάρντ) είναι οριστική η απόφαση να συνεχισθεί και το 2021 η εφαρμογή της λεγόμενης «ρήτρας διαφυγής», βάσει της οποίας, για πρώτη φορά στην ιστορία, απενεργοποιήθηκαν οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, εξαιτίας της πολύ σοβαρής οικονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει σε όλα τα κράτη - μέλη η πανδημία του κορονοϊού.
Τον τόνο της συζήτησης αυτής έδωσε ο επίτροπος Οικονομικών, Πάολο Τζεντιλόνι, ξεκαθαρίζοντας ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ευρωζώνη δεν είναι να αποσυρθεί πολύ αργά η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, αλλά να αποσυρθεί πρόωρα και να πληγεί η ανάκαμψη της οικονομίας. «Η μετάβαση στη νέα κανονικότητα θα πρέπει να γίνει με πολλή προσοχή», τόνισε ο Τζεντιλόνι, αφού πρώτα έχει καταστεί σαφές ότι η ευρωζώνη έχει ξεπεράσει την κρίση που δημιούργησε η πανδημία. Ακόμη και μετά τη λήξη της προσωρινής κατάστασης «παγώματος» των κανόνων, όπως τόνισε ο Ιταλός επίτροπος, δεν θα πρέπει να επιστρέψουμε στην κανονικότητα του Συμφώνου Σταθερότητας, όπως ίσχυε ως τώρα, αλλά σε νέους κανόνες, καθώς είναι απαραίτητη η αναθεώρηση του Συμφώνου, προκειμένου να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Επιπλέον, ακόμη και στην περίπτωση που χρειασθεί να επανέλθει το Σύμφωνο Σταθερότητας από το 2022, εάν ως τότε δεν υπάρχει μια συμφωνία για την αναθεώρησή του, ο Τζεντιλόνι άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να μην εφαρμοσθεί πλήρως σε όλα τα κράτη μέλη ο γνωστός μηχανισμός κεντρικού ελέγχου των προϋπολογισμών και των ελλειμμάτων, αλλά να εξαιρεθούν όσες χώρες θα παραμένουν ακόμη σε δύσκολη οικονομική κατάσταση.
«Όσον αφορά τη δημοσιονομική θέση για το 2021, δεδομένου του σημερινού υψηλού επιπέδου αβεβαιότητας, θα ήταν πιο επικίνδυνο να αποσύρουμε τη δημοσιονομική στήριξη πολύ νωρίς ή πολύ αργά; Κατά την άποψή μας, το πρώτο είναι η κύρια πηγή ανησυχίας. Η πρόωρη απόσυρση της υποστήριξης θα έθετε σε κίνδυνο την εύθραυστη ανάκαμψη», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τζεντιλόνι.
Το ότι θα είναι πρόωρο να «σφίξει» η δημοσιονομική πειθαρχία το 2021 ξεκαθάρισε και με τη δική της τοποθέτηση η Κριστίν Λαγκάρντ, καθώς η πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε ότι η οικονομία της ευρωζώνης δεν πρόκειται να επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα πριν από το 2022.
«Πιστεύουμε ότι μπορούμε να διασφαλίσουμε μία σωστή ανάκαμψη, αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί σε μια νύχτα. Όλοι γνωρίζουμε την τεράστια ανησυχία που αντιμετωπίζουν πολλά εκατομμύρια πολιτών. Και δεχόμαστε ότι θα χρειαστεί χρόνος και θα χρειαστεί δουλειά για να αποκατασταθεί η ζημιά που προκάλεσε αυτή η κρίση», τόνισε από την πλευρά του ο νέος πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντονόχιου, σημειώνοντας ότι υπάρχει ο κίνδυνος νέα περιοριστικά μέτρα εμποδίσουν την ανάκαμψη. «Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με τις οικονομικές προοπτικές. Ελπίζουμε όλοι να αποφύγουμε νέα lockdown αλλά η πανδημία εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μια σαφή και παρούσα πρόκληση για τη δημόσια υγεία μας», υπογράμμισε, προκειμένου να καταδείξει πόσο πρόωρη είναι τώρα μια συζήτηση για επαναφορά της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, υπογράμμισε την ανάγκη να αξιοποιηθεί ο χρόνος, στη διάρκεια του οποίου θα παραμένει ανενεργό το Σύμφωνο Σταθερότητας, για να επιτευχθεί μια συμφωνία για τη μεταρρύθμισή του, αναγνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο τον κίνδυνο να υπάρξει ένας νέος γύρος αντιπαράθεσης των χωρών του Βορρά. «Πιστεύω ότι η συζήτηση θα είναι σημαντική και θα είναι σημαντικό να δούμε τι προτείνει η Επιτροπή», τόνισε ο Ρέγκλινγκ. «Έχουμε κάποιο χρόνο, γιατί είμαι πεπεισμένος ότι το 2021 δεν είναι η στιγμή να επιστρέψουμε στο παλιό Σύμφωνο. Χρειαζόμαστε αυτήν την αναστολή και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον χρόνο».
Σημειώνεται, πάντως, ότι τυπικά η απόφαση για διατήρηση σε ισχύ της ρήτρας διαφυγής δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι αυτό θα γίνει το φθινόπωρο, πριν από την κατάρτιση των προϋπολογισμών για το 2021. Αυτό αφήνει στην ελληνική κυβέρνηση, που εντάσσεται σε ειδικό καθεστώς λόγω της ενισχυμένης εποπτείας, περιθώρια για λελογισμένες παροχές και ελαφρύνσεις, τις οποίες αναμένεται να ανακοινώσει αύριο στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.