Με 17 νέες παραγωγές και δυο επαναλήψεις το Εθνικό Θέατρο θα παρουσιάσει τη θεατρική περίοδο 2024-25 ένα πολυσυλλεκτικό ρεπερτόριο, που οραματίζεται έναν «Κόσμο Ανοιχτό» και περιλαμβάνει μια ευρεία βεντάλια επιλογών, όπου νέα θεατρικά έργα συμπορεύονται με κλασικά του παγκόσμιου δραματολογίου, με συλλογικές κειμενικές συνθέσεις, με πρωτότυπες δραματουργίες που θίγουν κρίσιμα κοινωνικά θέματα, με μεταγραφές εμβληματικών θεατρικών και λογοτεχνικών κειμένων, καθώς και μ' ένα μεγάλο αφιέρωμα στο νεοελληνικό έργο.
«Ανοικτοί πολιτιστικοί διάλογοι, συμπερίληψη, εξωστρέφεια. Τρεις έννοιες φάροι. Τρεις έννοιες που μας οδήγησαν τα τρία τελευταία χρόνια. Ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός για τη χειμερινή περίοδο 2024-2025 δεν είναι παρά η συνέχεια όλων όσα ονειρευτήκαμε, μεθοδικά σχεδιάσαμε και καταφέραμε να υλοποιήσουμε τις προηγούμενες δύο χρονιές» δήλωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Γιάννης Μόσχος στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στην Κεντρική Σκηνή του Κτηρίου Τσίλλερ, για την παρουσίαση του προγράμματος της νέας σεζόν, παρουσία του υφυπουργού Πολιτισμού Ιάσονα Φωτήλα, ο οποίος στον χαιρετισμό του τόνισε την «αμέριστη συμπαράσταση του Υπουργείου Πολιτισμού στο Εθνικό» καθώς αποτελεί το «μέτρο και την παρακαταθήκη της θεατρικής παραγωγής της χώρας».
Παράλληλα, ο Γιάννης Μόσχος εξέπληξε όλους, καθώς δήλωσε πως δεν θα διεκδικήσει την ανανέωση της θητείας του τον Δεκέμβριο και πως θα αποχωρήσει από την καλλιτεχνική διεύθυνση της πρώτης κρατικής σκηνής, ενώ σημείωσε πως θα είναι στο πλευρό του επόμενου/ης καλλιτεχνικού/ής διευθυντή/ντριας για όσο χρειαστεί, ώστε να μην επηρεαστεί η ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Σχετικά με το τι θα γίνει με τη διάδοχη κατάσταση, ο κ. Φωτήλας, απέφυγε ν' απαντήσει στις ερωτήσεις δημοσιογράφων.
Απολογισμός με θετικό πρόσημο
Κάνοντας έναν μικρό απολογισμό της τριετίας, ο Γιάννης Μόσχος ανέφερε: «Υπερασπιστήκαμε το θέατρο συνόλου και το κοινό μάς εμπιστεύτηκε. Οι σκηνές μας γέμισαν κόσμο. Αυξήσαμε σημαντικά τα έσοδα του οργανισμού. Μεγαλώσαμε την παραγωγική μας δραστηριότητα παρέχοντας περισσότερες θέσεις εργασίας. Προσδώσαμε στις σκηνές του Εθνικού διακριτή φυσιογνωμία. Επανιδρύσαμε την Πειραματική Σκηνή με νέο προσανατολισμό, αφιερώνοντάς την στους νέους δημιουργούς. Συνεργαστήκαμε με πολλούς και διαφορετικούς δημιουργούς του ελληνικού θεάτρου, όλων των γενεών, δίνοντας χώρο σε ποικίλες αισθητικές τάσεις: από τις πλέον πειραματικές αναζητήσεις έως τις κλασικές αναγνώσεις έργων. Θελήσαμε να διευρύνουμε το κοινό μας προσφέροντας στους θεατές μας πολλές και διαφορετικές δυνατότητες επιλογών. Υπήρξαν, φυσικά, και παραστάσεις που δίχασαν, αλλά και παραστάσεις που άφησαν ισχυρό καλλιτεχνικό αποτύπωμα, γνωρίζοντας την ενθουσιώδη αποδοχή κοινού και κριτικής. Για όλες είμαι περήφανος − ανεξαρτήτως υποδοχής και αποτελέσματος − γιατί ξέρω με τι κόπο και αγάπη έγιναν από τους δημιουργούς τους και με τι φροντίδα εκτελέστηκαν από το Εθνικό.
Είμαι πολύ χαρούμενος για όσα έως τώρα καταφέραμε. Όλα αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. Όλων των καλλιτεχνών φυσικά που συνεργάστηκαν μαζί μας, αλλά και όλων των εργαζομένων του Εθνικού, είμαι ευγνώμων για τη συνεργασία και την υποστήριξή τους. Ονειρευτήκαμε ένα θέατρο εξωστρεφές, "φωτεινό", συμπεριληπτικό. Πιστεύω ότι δεν προδώσαμε τα όνειρά μας».
Όσον αφορά στον οικονομικό απολογισμό, αξίζει να αναφερθεί πως το οικονομικό έτος 2023 τα έσοδα του Εθνικού Θεάτρου σημείωσαν ρεκόρ δεκαετίας. Όπως είπε ο Γιάννης Μόσχος, «70% ήταν η αύξηση των εσόδων του οργανισμού συγκρίνοντας το διάστημα από 10 Σεπτεμβρίου 2023 έως τις 10 Σεπτεμβρίου του 2024 με το αντίστοιχο του 2022-2023, ενώ αν συγκρίνουμε τα έσοδα με το αντίστοιχο διάστημα 2021-2022 η αύξηση προσεγγίζει το 178%».
Έργα που θίγουν κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας
Οι δραματουργίες και της φετινής χρονιάς θίγουν κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής μας όπως η προάσπιση της δημοκρατίας, η απόδοση δικαιοσύνης, ο παραλογισμός του πολέμου, η θέση της γυναίκας, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τα στεγανά της ελληνικής οικογένειας, η περιθωριοποίηση της τρίτης ηλικίας, η βία στο διαδίκτυο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως στον φετινό χειμερινό προγραμματισμό έχει ενταχθεί και ένα αφιέρωμα στο νεοελληνικό έργο. «Ανατέθηκε σε Έλληνες συγγραφείς η συγγραφή πρωτότυπων θεατρικών έργων ειδικά για το Εθνικό Θέατρο, ενώ εντάχθηκαν νεοελληνικά έργα που ανεβαίνουν για πρώτη φορά ή που έχουν να παρουσιαστούν πολλά χρόνια στην ελληνική σκηνή. Ακόμη, έγιναν αναθέσεις σε δραματουργούς να συγγράψουν πάνω σε θεματικές που προτάθηκαν από τις/τους σκηνοθέτριες/τες, και συμπεριλήφθηκαν πρωτότυπες θεατρικές διασκευές μυθιστορημάτων γνωστών Ελλήνων λογοτεχνών» τόνισε ο Γ. Μόσχος.
Αναφερόμενος στην εκ βάθρων ανακαίνιση της Σκηνής «Μαρίκα Κοτοπούλη» στο Θέατρο REX που έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει μέσα στον επόμενο χρόνο, ο Γ. Μόσχος σημείωσε πως πρόκειται για ένα μεγάλο πολύ ωφέλιμο έργο, που σχεδιάζεται και θα υλοποιηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, εντασσόμενο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
«Με τα έως τώρα δεδομένα και οι τρεις σκηνές του REX θα κλείσουν, προσωρινά, από τα μέσα Ιανουαρίου του 2025 μέχρι και τα τέλη του έτους. Ωστόσο, το Εθνικό Θέατρο θα συνεχίσει απρόσκοπτα το καλλιτεχνικό του έργο, χωρίς να μειώσει στο ελάχιστο την παραγωγική του δραστηριότητα, είτε αξιοποιώντας τις υπάρχουσες κτιριακές δομές του κτηρίου Τσίλλερ και του συγκροτήματος "Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά" είτε χρησιμοποιώντας χώρους εκτός Εθνικού. Έχει σχεδιαστεί συμπαραγωγή με την Εθνική Λυρική Σκηνή, η οποία θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική της Σκηνή, συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν στο Θέατρο της Οδού Φρυνίχου, καθώς και η στέγαση παραγωγών στο θέατρο "Χώρος" στον Βοτανικό».
Συνεργασίες και δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα
Η πολυποίκιλη δραστηριότητα του Εθνικού δεν εξαντλείται στην παραγωγή θεατρικών παραστάσεων. Συνεχίζεται με εξαιρετική επιτυχία ο θεσμός των θεατρικών εργαστηρίων και οι παραστάσεις καθολικής προσβασιμότητας. Ενώ την ίδια στιγμή, ιδιαίτερη σημασία δίνεται και σε δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα που προσφέρονται δωρεάν στην κοινότητα: από φέτος το Εθνικό επαναφέρει τον θεσμό του Επισκεπτηρίου στα νοσοκομεία, ενώ συνεχίζει να παρέχει θεατρικά εργαστήρια σε σωφρονιστικά ιδρύματα και σε άτομα που βρίσκονται στο στάδιο της απεξάρτησης. Επιπλέον, στο πλαίσιο του προγράμματος της Πολιτιστικής Συνταγογράφησης προσφέρει για πρώτη φορά εργαστήρια δραματοθεραπείας σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Ακόμη, όπως έκανε γνωστό ο Γιάννης Μόσχος, σε λίγες εβδομάδες ολοκληρώνεται ένα έργο πνοής: η ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση του ιστορικού αρχείου του Εθνικού Θεάτρου. Σύντομα θα είναι διαθέσιμα online νέα εργαλεία: πολύτιμο νέο αρχειακό υλικό, ψηφιακές περιηγήσεις στο κτίριο του Τσίλλερ και στα κοστούμια του ιστορικού βεστιαρίου, αλλά και πολλές άλλες δυνατότητες.
Επιπλέον, στο πλαίσιο των συνεργειών το Εθνικό καλωσορίζει φέτος μια νέα συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. Μάλιστα, πρόσφατα εγκαινιάστηκε στο κτιριακό συγκρότημα «Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά» η έκθεση σύγχρονης τέχνης «Space of Togetherness».
Τέλος, στον τομέα της εξωστρέφειας η πρώτη κρατική σκηνή συνεχίζει να διευρύνει το δίκτυο διεθνών συνεργασιών. Το Εθνικό Θέατρο θα διοργανώσει τον Απρίλιο του 2025, για πρώτη φορά στην ιστορία του, το Διεθνές Θεατρικό Συνέδριο της European Theatre Convention (ETC), του σημαντικού αυτού δικτύου θεάτρων της Ευρώπης, φιλοξενώντας εκπροσώπους θεατρικών οργανισμών από 30 και πλέον χώρες. Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα με τη διεξαγωγή του τρίτου κατά σειρά «Showcase», όπου επιμελήτριες/τες και διευθύντριες/ντες οργανισμών του εξωτερικού, αλλά και ξένοι δημοσιογράφοι θα κληθούν να παρακολουθήσουν τις παραγωγές του Εθνικού και να γνωρίσουν Έλληνες δημιουργούς του θεάτρου. Παράλληλα, συνεχίζεται και το πρόγραμμα καλλιτεχνικής ανταλλαγής και φιλοξενίας Ελλήνων καλλιτεχνών στο εξωτερικό και ξένων δημιουργών στο Εθνικό (Residencies) που εγκαινιάστηκε τον περασμένο Μάιο.
Το Ρεπερτόριο με μια ματιά
Κτήριο Τσίλλερ - Κεντρική Σκηνή
-GOODBYE, LINDITA (σε επανάληψη)
Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Μάριο Μπανούσι
Από 16/10/24
-ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ του Μπέρτολτ Μπρεχτ
Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός
Από 28/11/24
-ΦΑΟΥΣΤ του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε
Διασκευή-Σκηνοθεσία: 'Αρης Μπινιάρης
Από 13/3/25
Κτήριο Τσίλλερ - Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»
-ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ των Ελένης Ευθυμίου, Σοφίας Ευτυχιάδου, Νεφέλης Μαϊστράλη
Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου
Από 13/11/24
-Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΜΑΣ του Μάθιου Λόπεζ
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος
Από 7/2/25
Κτήριο Τσίλλερ - Πλαγία Σκηνή
-ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΤΟΣΗ ΟΡΕΞΗ ΓΙΑ ΖΩΗ του Γιάννη Μαυριτσάκη
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαυριτσάκης
Από 27/3/25
Θέατρο Rex - Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη»
-ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ του Μολιέρου
Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Μυλωνάς
Από 30/10/24
Θέατρο Χώρος
-Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΑΣΠΡΟΚΟΡΑΚΑΣ του Αλέξη Σολομού
Σκηνοθεσία: Έλενα Μαυρίδου
Από 20/11/24
-Η ΚΑΡΥΑΤΙΔΑ! του Γιώργου Καπουτζίδη
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μαυρογεώργη
Από 5/2/24
Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών
Θέατρο REX - Σκηνή «Κατίνα Παξινού»
-Η ΛΥΓΕΡΗ του Ανδρέα Καρκαβίτσα
Διασκευή: Ειρήνη Μουντράκη
Σκηνοθεσία: Ειρήνη Λαμπρινοπούλου
Από 24/10/24
-ΜΑ ΓΚΡΑΝ'ΜΑ
Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος
Από 12/12/24
«Σχολείον της Αθήνας» - Ειρήνη Παπά
-ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Μια παράσταση βασισμένη στο έργο του Χένρικ Ίψεν
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Βασιλακόπουλος
Από 26/2/25
-ΠΑΝΔΩΡΑ
Σύλληψη-Σκηνοθεσία:Ουίτσι
Από 14/5/25
Μικρό Εθνικό
ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Θέατρο Rex - Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη»
-ΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ της Ζωρζ Σαρή
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου
Από 19/10/24
Κτήριο Τσίλλερ - Αίθουσα Εκδηλώσεων
-Ο ΝΙΛΣ ΧΟΛΓΚΕΡΣΟΝ, Η ΛΙΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΙ
Κείμενο-Σκηνοθεσία: Ηλίας Κουνέλας
Από 22/1/25
ΕΦΗΒΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Θέατρο Rex - Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη»
-ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΡΤΙ της Μαρίας Ζαβάκου
Σκηνοθεσία: Γιολάντα Μαρκοπούλου
Από 5/11/24
Συμπαραγωγές- Συνεργασίες
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
-ΜΑΤΑΡΟΑ ΣΤΟΝ ΟΡΙZONTA
Κείμενο: Έλσα Ανδριανού
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Αμπαζής
Μουσική: Θοδωρής Αμπαζής, Νίκος Κυπουργός
Από 14/12/24
Σε συμπαραγωγή με την Εθνική Λυρική Σκηνή
Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν - Φρυνίχου
-PHILOXENİᾹ της Αλεξάνδρας Κ*
Σκηνοθεσία: Μαρία Μαγκανάρη
Από 19/2/25
Σε συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης-Κάρολος Κουν
Θέατρο Χώρα
-Η ΓΡΑΜΜΗ ΤΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΟΣ (σε επανάληψη) του Χρήστου Βακαλόπουλου
Σκηνοθεσία: Γιώργος Παύλου
Από 21/11/24
Σε συνεργασία με το Θέατρο του Νέου Κόσμου