Στο... ταμείο θα πάνε οι μέτοχοι των ελληνικών τραπεζών και μάλιστα για μερίσματα που μπορεί να είναι μεγαλύτερα από τις αρχικές προσδοκίες, ύστερα από μια πρωτοφανούς διάρκειας περίοδο «ξηρασίας», που διήρκεσε από τα τέλη της δεκαετίας του 2.000 έως τώρα. Ο Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ φαίνεται ότι έχει πεισθεί για τη σταθερότητα των τραπεζών και προσανατολίζεται να επιτρέψει τις διανομές μερισμάτων από το 2024, καθιερώνοντας πιο χαλαρή εποπτεία.
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για τις τράπεζες, που ως τώρα είχαν βρει μπροστά τους την εποπτεία της Φρανκφούρτης, όταν σχεδίαζαν να επαναφέρουν τις διανομές μερισμάτων. Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός σχεδιασμός, τουλάχιστον από τη Eurobank και την Εθνική, οι οποίες βρίσκονται σε καλύτερη κεφαλαιακή θέση, ήταν να διανεμηθούν μερίσματα το 2023 από τα κέρδη του 2022. Όμως, ο Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) έκρινε ότι αυτό θα ήταν πρόωρο και η ανταμοιβή των μετόχων αναβλήθηκε.
Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που έχει έναν ιδιότυπο εποπτικό ρόλο στις τράπεζες συμπληρωματικά προς την κύρια εποπτεία από την ΕΚΤ, παρουσιάζοντας χθες τα αποτελέσματα των stress tests του 2023 προανήγγειλε ότι οι επόπτες (ΕΚΤ-SSM), έχοντας μείνει ικανοποιημένοι από τις πολύ καλές επιδόσεις των τραπεζών στο δυσμενές σενάριο του ελέγχου, θα προχωρήσουν στη χαλάρωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων του Δεύτερου Πυλώνα. Αυτό σημαίνει ότι ανοίγουν πρόσθετα περιθώρια για διανομές.
Χαλαρώνει η εποπτεία
«Διαπιστώνονται εύλογες προσδοκίες», σημειώνει το ΤΧΣ, «σχετικά με τη μείωση των εποπτικών απαιτήσεων δεύτερου πυλώνα (P2G2) για τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, αλλά και για βελτίωση των απαιτήσεων P2R. Έτσι, διαμορφώνονται περιθώρια για ανταμοιβή των μετόχων, βραχυπρόθεσμα, με τη μορφή μερισμάτων σε μετρητά ή/και επαναγοράς μετοχών».
Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις P2G (Pillar 2 Guidance) είναι κατευθυντήριες γραμμές που εκδίδονται από τις εποπτικές αρχές προς τις τράπεζες, με σκοπό να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια πέραν των ελάχιστων απαιτήσεων του Πυλώνα 1 (βασικά κεφάλαια - Tier 1). Οι κατευθύνσεις αυτές καθορίζουν το επίπεδο των κεφαλαίων που οι τράπεζες θα πρέπει να διαθέτουν για να αντιμετωπίσουν κινδύνους που δεν καλύπτονται από τις ελάχιστες απαιτήσεις του Πυλώνα 1, όπως ο κίνδυνος αγοράς, ο κίνδυνος ρευστότητας, ο κίνδυνος στρατηγικής, ο κίνδυνος φήμης κ.ά.
Η προαναγγελία χαλάρωσης των απαιτήσεων για τον Πυλώνα 2 σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν περισσότερα περιθώρια για διανομές στους μετόχους, αφού δεν θα υποχρεώνονται να κρατούν «στην άκρη» σημαντικά κεφάλαια για την κάλυψη κινδύνων. Αυτό έγινε εφικτό επειδή στο τεστ της ΕΚΤ οι ελληνικές τράπεζες, σε αντίθεση με το παρελθόν, είχαν εξαιρετικές επιδόσεις που τις κατατάσσουν στην 4η θέση των τραπεζικών συστημάτων της ευρωζώνης, όπως σημείωσε το ΤΧΣ.
Όπως προκύπτει και από τα σχόλια του ΤΧΣ, οι ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τα περιθώρια επιτοκίου που διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την κερδοφορία τους, συγκριτικά με τις άλλες τράπεζες στην περιφέρεια της ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκονται, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια και σε θέση να προχωρήσουν σε σημαντικές διανομές στους μετόχους.
Καλύτερες επιδόσεις από τις τράπεζες της περιφέρειας
Το ΤΧΣ υπογραμμίζει ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν καλύτερες επιδόσεις από τον μέσο όρο των τραπεζών της περιφέρειας της ευρωζώνης, κυρίως λόγω:
- υψηλού ποσοστού δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου που επωφελούνται από ανατιμολόγηση δανείων εντός του χρονικού ορίζοντα του σεναρίου (σ.σ.: του stress test),
- υψηλό μερίδιο σταθερής χρηματοδότησης καταθέσεων όψεως και ταμιευτηρίου (οι καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου παρουσιάζουν χαμηλότερη μετακύλιση επιτοκίου στους καταθέτες, γεγονός που επηρεάζει ευνοϊκά τα καθαρά περιθώρια επιτοκίου σε σύγκριση με άλλες χρηματοδοτήσεις που βασίζονται στην αγορά),
- αποτελεσματική και συνετή πολιτική αντιστάθμισης κινδύνου ακόμη και για το μικρό ποσό των περιουσιακών στοιχείων σταθερού εισοδήματος (κυρίως κρατικά ομόλογα).
Το παράδειγμα της Εθνικής
Μια γεύση από τη μερισματική πολιτική που προτίθενται να ακολουθήσουν οι τραπεζικές διοικήσεις τα επόμενα χρόνια έδωσαν οι προβλέψεις που έκανε η διοίκηση της Εθνικής πρόσφατα, στο ενημερωτικό δελτίο για τη διάθεση μετοχών της από το ΤΧΣ.
Η Εθνική προβλέπει ότι τα καθαρά κέρδη την περίοδο 2023 - 2025 θα διατηρηθούν πάνω από 1 δισ. ευρώ, ενώ το μέρισμα θα υπολογισθεί με συντελεστή 20- 30% για το 2024 (κέρδη 2023) και με συντελεστή 30% στη συνέχεια.
Με αυτά τα δεδομένα, η Εθνική θα μοιράσει τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ το 2024 και τουλάχιστον 300 εκατ. για καθεμιά από τις δύο επόμενες χρήσεις, δηλαδή συνολικά τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ!