Πριν στεγνώσει το μελάνι των κυβερνητικών ανακοινώσεων για διπλασιασμό της επιδότησης στους λογαριασμούς ρεύματος, η «πολιορκία» των καταναλωτών από τις συνεχείς αυξήσεις σφίγγει ακόμη περισσότερο, καθώς η αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης ετοιμάζεται να υποδεχθεί μια σοβαρή επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, η οποία θα θέσει σε κίνηση ένα ακόμη ντόμινο αυξήσεων στις τιμές του αερίου και τις χονδρικές τιμές για το ρεύμα.
Ήδη, την Παρασκευή, η χονδρική τιμή του ρεύματος στην ελληνική αγορά εκτινάχθηκε σε νέο ιστορικό υψηλό, στα 210 ευρώ/μεγαβατώρα, δηλαδή περίπου 300% υψηλότερα από τη μέση τιμή του περασμένου Ιανουαρίου. Όλα αυτά πριν καν εισέλθει η Ευρώπη στη χειμερινή περίοδο, όπου όλα θα κριθούν από τις καιρικές συνθήκες. Όπως είχε τονίσει ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, άριστος γνώστης των ενεργειακών αγορών, «πρέπει να προσευχόμαστε για ήπιο χειμώνα». Τα σενάρια για το ενδεχόμενο επικράτησης πολύ κρύων καιρικών συνθηκών αναφέρουν ότι η τιμή χονδρικής του ρεύματος θα μπορούσε να ξεπεράσει και τα 300 ευρώ, ενώ η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοιμάζει και νέα παρέμβαση με πρόσθετη επιδότηση των λογαριασμών τον επόμενο μήνα, εάν επιβεβαιωθούν οι χειρότερες εκτιμήσεις για τις τιμές.
Σύμφωνα με το Bloomberg, που παρακολουθεί τις καιρικές συνθήκες μέσα από ειδικό μοντέλο και με δεδομένα από την Weather Company, η Ευρώπη εισέρχεται στο δεύτερο δεκαήμερο του Οκτωβρίου με προβλέψεις για θερμοκρασίες χαμηλότερες από τα συνήθη επίπεδα. Αυτό θα επαναληφθεί και μετά τις 8 Νοεμβρίου. Ακόμη χειρότερα, οι χαμηλές θερμοκρασίες θα συνοδευθούν και από εξασθένηση των ανέμων, η οποία θα μειώσει τη συμμετοχή των ανεμογεννητριών στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για αέριο.
Όπως αναφέρει το διεθνές πρακτορείο, ένα βαρομετρικό χαμηλό θα κινηθεί στη νοτιοανατολική Ευρώπη και θα φέρει χαμηλές θερμοκρασίες σε μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης τις επόμενες δύο εβδομάδας, σύμφωνα με αναφορά της Maxar Technologies. Αυτό θα αυξήσει περίπου κατά 25% της ανάγκες για θέρμανση σε σχέση με τις συνηθισμένες ανάγκες αυτής της περιόδου.
Αυξημένη ζήτηση και ράλι τιμών
Το ερώτημα είναι πώς θα μεταφρασθεί αυτή η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών από την αγορά φυσικού αερίου, δηλαδή αν οι φόβοι για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης θα προκαλέσουν εσπευσμένες μαζικές αγορές και νέο ράλι των τιμών.
Την Παρασκευή, η τιμή του αερίου στην ολλανδική αγορά, που αποτελεί το σημείο αναφοράς για τις τιμές στην Ευρώπη, ήταν 8,7% αυξημένη, στα 105 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ νωρίτερα, την Τετάρτη, είχε εκτιναχθεί σε επίπεδο ρεκόρ 162 ευρώ. Η χονδρική τιμή του ρεύματος στη Γερμανία ισορροπούσε στα 209 ευρώ, ενώ νωρίτερα είχε φθάσει σε επίπεδο ρεκόρ 350 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρώπη μπαίνει στον χειμώνα εντελώς «ανοχύρωτη» ενεργειακά, καθώς το επίπεδο των αποθεμάτων φυσικού αερίου είναι μόλις 76%, δηλαδή στο χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων ετών.
Η ρωσική Gazprom, που καλύπτει κατά 60% την κατανάλωση της Ευρώπης, είναι ο μόνος «παίκτης» που μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην κάλυψη της ζήτησης. Εκτιμάται όμως ότι δεν θα είναι σε θέση να αυξήσει ουσιαστικά τις παρεχόμενες ποσότητες πριν από τον Νοέμβριο, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αναπλήρωσης των αποθεμάτων στη εσωτερική αγορά της Ρωσίας.
Το... ακορντεόν των επιδοτήσεων
Η κυβέρνηση φαίνεται ότι θα υποχρεωθεί, το αργότερο στις αρχές Νοεμβρίου, να ανοίξει και πάλι το... ακορντεόν της επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος, ενώ ήδη το κόστος των επιδοτήσεων αυτών ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ και έχει γίνει μια από τις σημαντικότερες απειλές για τον προϋπολογισμό, καθώς οι υψηλές τιμές αναμένεται να διατηρηθούν όλο τον χειμώνα και το κόστος της επιδότησης των καταναλωτών εμποδίζει την υλοποίηση μέτρων φορολογικής ελάφρυνσης, όπως η αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς του Δημοσίου και συνταξιούχους.
Ο υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, τόνισε την Παρασκευή ότι η εξέλιξη της κρίσης έχει υπερβεί κάθε πρόβλεψη ενώ έκανε λόγο για πιθανότητα περαιτέρω κλιμάκωσής της. Για το λόγο αυτό, εφόσον χρειαστεί, το ύψος των ενισχύσεων θα επανεκτιμηθεί μετά από 1-2 μήνες ώστε να γίνουν οι απαιτούμενες προσαρμογές, όπως ανέφερε.
Σημειώνεται ότι η επιδότηση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας για το τετράμηνο Σεπτεμβρίου - Δεκεμβρίου αυξάνεται από τα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα σε 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα για κατανάλωση έως 300 κιλοβατώρες το μήνα. Δηλαδή, η επιδότηση ανεβαίνει από τα 9 στα 18 ευρώ το μήνα. Επιπλέον η ΔΕΗ θα προχωρήσει σε πρόσθετες εκπτώσεις για τις καταναλώσεις από 300 - 600 κιλοβατώρες το μήνα, πάνω από την έκπτωση 30% που χορηγεί από τον Αύγουστο. Η κυβέρνηση συνιστά και στους εναλλακτικούς προμηθευτές να προχωρήσουν σε ανάλογες κινήσεις. Για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου η επιδότηση διαμορφώνεται στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα ή 24 ευρώ το μήνα «ώστε», όπως είπε ο κ. Σκρέκας, «να μη δουν καμία αύξηση στους λογαριασμούς».
