Έχει καταστεί κανόνας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ότι η πρόσκαιρη βελτίωσή τους δεν προδικάζει τίποτα για τη συνέχεια και τη συνολική διαμόρφωση του διαλόγου Αθήνας-Άγκυρας. Ενόψει της επίσκεψης Μητσοτάκη στην Άγκυρα και της συνάντησής του με τον Ταγίπ Ερντογάν, το κλίμα έμοιαζε αρκούντως ικανοποιητικό πριν μερικές εβδομάδες και αυτό μολονότι είχε μεσολαβήσει η έντονη τουρκική αντίδραση για τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο.
Οι νέες προκλήσεις εκ μέρους της Άγκυρας, όμως, το τελευταίο διάστημα έφεραν σύννεφα πάνω από τον εν εξελίξει διάλογο ανάμεσα στις δύο πλευρές. Πρώτα ήρθε η λειτουργία ως τζαμί της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, με τον ίδιο τον Ερντογάν να πρωτοστατεί στη σχετική εκδήλωση. Η Αθήνα αντέδρασε στην τουρκική ενέργεια η οποία πήρε σάρκα και οστά σε ένα τουλάχιστον «ακατάλληλο» τάιμινγκ, καθώς έπεται η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα. Σαν να μην έφτανε αυτό, ακολούθησε και δεύτερη υψηλού γεωπολιτικού συμβολισμού πρόκληση από την Τουρκία που εξέδωσε νέα NAVTEX, με την οποία δεσμεύει τρεις περιοχές στο Αιγαίο για άσκηση Έρευνας και Διάσωσης στις 15,16, 22 και 23 Μαΐου. Η γειτονική χώρα αμφισβητεί έτσι την ελληνική αρμοδιότητα για έκδοση NAVTEX ακόμη και στο κέντρο του Αιγαίου, καθώς και την Ελληνική Ζώνη Ευθύνης για Έρευνα και Διάσωση.
O Ερντογάν θέτει ζήτημα κυριαρχίας στο Αιγαίο
Λίγες ώρες προτού υποδεχθεί στην Άγκυρα τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας στην Καθημερινή παρατήρησε ότι υπάρχουν αρκετά σημεία στα οποία οι δύο πλευρές συμφωνούν, τάχθηκε όμως υπέρ της λύσης πακέτο στις διαφωνίες. «Υποστηρίζουμε ότι τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται ως πακέτο. Δεν πρέπει να αγνοούμε άλλα αμφιλεγόμενα σημεία εστιάζοντας σε μία και μόνο διαφορά. Οταν λέμε ότι καταλήξαμε σε μια συνολική λύση, δεν πρέπει να μεταφέρουμε προστριβές στις μελλοντικές γενιές» επισήμανε.
Με αφορμή την αντιπαράθεση για τα θαλάσσια πάρκα, ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρει ότι τα θέματα κυριαρχίας πρέπει να συζητούνται, επαναφέροντας εμμέσως πλην σαφώς το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.
Η συνέχιση του διαλόγου και οι ελληνικές «κόκκινες» γραμμές
Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, με τις τελευταίες τουρκικές ανορθογραφίες θα πραγματοποιηθεί η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Τουρκία. Η Αθήνα αντιμετωπίζει με τον δέοντα ρεαλισμό την επερχόμενη συνάντηση και τα «τσαλιμάκια» εκ μέρους Ερντογάν, γνωρίζοντας ότι αυτό που προέχει είναι η διατήρηση του διαλόγου και η συνέχιση της προσπάθειας για «χτίσιμο» θετικής ατζέντας. Όλα τα παραπάνω, βεβαίως, με τον αστερίσκο ή την αυστηρή προϋπόθεση ότι η Άγκυρα δεν θα υπερβαίνει τα εσκαμμένα, θέτοντας σε κίνδυνο τις ελληνικής «κόκκινες» γραμμές.
Η αλήθεια είναι πως η Τουρκία «φλερτάρει» ξανά με επικίνδυνες τακτικές και εν καιρώ μπορούν να τινάξουν στον αέρα τον διάλογο με την Ελλάδα. Τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο είναι αναμφίβολα μια εξαιρετική συνθήκη που έχει διαμορφωθεί, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα συντηρηθεί με οποιοδήποτε κόστος για την Αθήνα. Η ελληνική κυβέρνηση, μέσω της επίσκεψης του πρωθυπουργού, θέλει να στείλει εκ νέου το μήνυμα ότι δεν θα υπαναχωρήσει από τις πάγιες θέσεις της και θα απαντά σε οιεσδήποτε προκλήσεις της Άγκυρας.
Ανέγγιχτος ο «πυρήνας» των ελληνοτουρκικών
Επί του πρακτέου-διότι αυτό έχει και τη μεγαλύτερη σημασία- Μητσοτάκης και Ερντογάν δεν πρόκειται να εισέλθουν στον «πυρήνα» των μεγάλων και ακανθωδών ελληνοτουρκικών ζητημάτων. Θα ήταν άτοπο να περιμένει κανείς πως θα προκύψει ουσιαστική πρόοδο στη δύσκολη ελληνοτουρκική ατζέντα. Το μάξιμουμ ζητούμενο είναι η διατήρηση ενός θετικού κλίματος, χωρίς περαιτέρω προκλήσεις και δυσάρεστες εκπλήξεις. Το τελευταίο, ωστόσο, με τον Ερντογάν στο τιμόνι της Τουρκίας, έχει αποδειχθεί ότι είναι δύσκολο να αποφευχθεί και προφανώς η Αθήνα είναι προετοιμασμένη για όλα τα σενάρια.