Σε 18,7 δισ. ευρώ ανέρχεται το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων υποδομών στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας μικρή μείωση σύμφωνα με τη μελέτη της PwC Ελλάδας «Υποδομές – Χρηματοδοτώντας το Μέλλον».
Η μελέτη καλύπτει τα έργα υποδομών (μεταφορές, ενέργεια, αναβάθμιση τουριστικού προϊόντος, ύδρευση και διαχείριση αποβλήτων) που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη ή σε προχωρημένο σχεδιασμό.
Βάσει της μελέτης, 11,1 δισ. ευρώ εκ του συνόλου των 18,7 δισ. ευρώ αφορά σε έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Από τα 75 έργα που προγραμματίζονται να παραδοθούν έως το 2023, η ενέργεια καλύπτει το 38%, οι σιδηρόδρομοι και τα έργα σε μετρό/τραμ το 36% και οι οδικές συγκοινωνίες το 15%. Ωστόσο, 37 έργα αξίας 9δισ. ευρώ υλοποιούνται χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης.
Αναφορικά με τον κλάδο υποδομών, ο αριθμός των έργων σε εξέλιξη ή σχεδιασμό, δεν έχει μειωθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης με την αξία τους να ανέρχεται σε € 18,7 δισ. μέχρι το 2023. Συγκεκριμένα, από το 2014 έως το 2017, ολοκληρώθηκαν 25 έργα με συνολικό προϋπολογισμό 7,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ο αυτοκινητόδρομος “ Ολυμπία Οδός” με προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ και ο Μορέας (1δισ.) αποτελούν τα μεγαλύτερα έργα.
Σε επίπεδο υλοποίησης, τα περισσότερα έργα ενέργειας και σιδηρόδρομων είναι σε εξέλιξη με 4 από τα τελευταία να βρίσκονται σε τελικό στάδιο παράδοσης, ενώ τα έργα αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος βρίσκονται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης με τον σχεδιασμό 62% εξ αυτών να μην έχει ολοκληρωθεί.
Όπως προκύπτει, οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην έλλειψη χρηματοδότησης των έργων υποδομής είναι ο κακός σχεδιασμός, η αργή διαδικασία πολιτικής συναίνεσης και οι καθυστερήσεις.
Ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση των επενδύσεων σε έργα υποδομών είναι η αποτελεσματική απορρόφηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, η δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή παραχωρήσεων και η σταδιακή αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Μέσω του νέου ΕΣΠΑ, από το 2014 έως το 2020 αναμένεται να αντληθούν 8,7 δισ. ευρώ για χρηματοδότηση έργων υποδομών.
Οι ΣΔΙΤ και τα Ομόλογα Έργου θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση των έργων υποδομών, εμπλουτίζοντας τα χαρτοφυλάκια των θεσμικών επενδυτών με χαμηλού κινδύνου προϊόντα αλλά προϋπόθεση αποτελεί η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και η μείωση της πολιτικής αβεβαιότητας.
Ο Ευάγγελος Μαρκόπουλος, Director, Επικεφαλής του Τομέα Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών στην Ενέργεια και τις Υποδομές της PwC σχολίασε:
«Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης αποτυπώνονται και στις επενδύσεις σε υποδομές οι οποίες ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκαν εντόνως από 3,7% το 2006 στο 1,1% το 2017 χάνοντας € 2 δισ. σε ετήσια βάση (συνολική απώλεια € 67 δισ.). Ως αποτέλεσμα, οι άμεσες θέσεις απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών υποδομών από το 2009 μειώθηκαν κατά 37% ενώ τα έργα υποδομών επηρεάστηκαν σημαντικά από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και την μείωση της ροής της ιδιωτικής χρηματοδότησης».
Ο Μάριος Ψάλτης, Διευθύνων Σύμβουλος της PwC σημείωσε:
«Οι επενδύσεις σε έργα υποδομής έχουν οικονομικό πολλαπλασιαστή 1,8 ενισχύοντας την ζήτηση σε άλλους κλάδους. Ως εκ τούτου δημιουργούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης, ελκύουν ξένες επενδύσεις και συμβάλλουν στην βελτίωση των οικονομικών δεικτών και της ανάπτυξης. Προς αυτή τη κατεύθυνση, είναι απαραίτητη η επιτάχυνση των έργων υποδομής με τη στήριξη του κρατικού μηχανισμού»