Το εισοδηματικό επίπεδο ενός ανθρώπου και ο εγκέφαλός του δεν είναι άσχετα πράγματα - και αυτό δεν αφορά μόνο ένα παιδάκι που μεγαλώνει μέσα στη φτώχεια. Φαίνεται πως ακόμη και ο ενήλικος εγκέφαλος είναι ευαίσθητος και ευάλωτος στις αντίξοες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα για πρώτη φορά βρήκε ότι ακόμη και στη μέση ηλικία ο εγκέφαλος των πλουσιότερων εμφανίζει διαφορές από τον εγκέφαλο των φτωχότερων, όσον αφορά τόσο τον όγκο της φαιάς ουσίας, όσο και την οργάνωση των δικτύων του εγκεφάλου.
Όσοι βρίσκονται ψηλότερα στην εισοδηματική κλίμακα, τείνουν να έχουν περισσότερη φαιά εγκεφαλική ουσία και πιο αποτελεσματική οργάνωση των εγκεφαλικών δικτύων τους, με αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, να διαθέτουν καλύτερη μνήμη και καλύτερη προστασία έναντι της άνοιας στην τρίτη ηλικία, σε σχέση με όσους έχουν χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ντάλας, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Γκάγκαν Γουίγκ της Σχολής Επιστημών της Συμπεριφοράς και του Εγκεφάλου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), μελέτησαν με λειτουργική μαγνητική απεικόνιση (fMRI) και άλλες μεθόδους τους εγκεφάλους 304 ανθρώπων ηλικίας 20 έως 89 ετών.
Οι ερευνητές συσχέτισαν τη δομή και ανατομία του εγκεφάλου με το εισοδηματικό, το μορφωτικό και εν γένει το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο καθενός. Διαπιστώθηκε ότι τα άτομα 35 έως 64 ετών που ανήκαν στο υψηλότερο επίπεδο της κλίμακας, είχαν περισσότερη φαιά ουσία και καλύτερη οργάνωση εγκεφαλικών δικτύων. Αντίθετα, οι φτωχότεροι είχαν λεπτότερη φαιά ουσία και λιγότερο οργανωμένα εγκεφαλικά δίκτυα. Αυτό μάλιστα ίσχυε ανεξάρτητα από το αν ένας ενήλικας στην παιδική ηλικία του είχε περάσει άνετη ή φτωχική ζωή.
Από την άλλη, δεν διαπιστώθηκε η ίδια συσχέτιση μεταξύ εισοδηματικού επιπέδου και εγκεφάλου για την μικρότερη ηλικιακή ομάδα (20-34 ετών), ούτε για την μεγαλύτερη (άνω των 64 ετών). Αυτό είναι ανοιχτό σε διάφορες ερμηνείες, σύμφωνα με τους ερευνητές, όπως ότι οι πιο υγιείς από τους φτωχούς έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να επιβιώσουν μετά τα 65 ή ότι όταν οι άνθρωποι φθάσουν στα 70 και στα 80 τους, οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες είναι πια λιγότερο σημαντικοί για την υγεία του εγκεφάλου τους σε σχέση με τη βιολογική διαδικασία της γήρανσης.
Τα νέα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε αυτά προηγούμενων μελετών, που δείχνουν ότι η έλλειψη εισοδήματος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σκέψη, τη μνήμη και άλλες νοητικές λειτουργίες, καθώς επίσης να ευνοήσει την εκδήλωση νευροεκφυλιστικών και άλλων παθήσεων. Αυτό αποδίδεται στις συνέπειες των οικονομικών στερήσεων στη διάρκεια κυρίως της μέσης ηλικίας.
Οι άνθρωποι με χαμηλότερα αμειβόμενες δουλειές ή -ακόμη χειρότερα- οι άνεργοι ή οι υποαπασχολούμενοι συχνά έχουν μικρότερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, τρώνε φαγητό χειρότερης ποιότητας, μένουν σε γειτονιές με περισσότερη ρύπανση, έχουν λιγότερα πνευματικά ερεθίσματα κ.α. Επιπλέον, και μόνο το ότι βρίσκονται στο κάτω μέρος της «σκάλας», συνήθως τους δημιουργεί ψυχολογικό στρες. Εξαιτίας όλων αυτών, ολοένα περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν πλέον ότι η χρόνια φτώχεια επιδρά αρνητικά στον εγκέφαλο.