Η κατεύθυνση του USD αποτελεί το βασικό ερώτημα για το 2017, αφού ένα νόμισμα που βρίσκεται στο +20% εδώ και έναν χρόνο αναπόφευκτα θα προκαλέσει κάποια αντίδραση – και η επικείμενη προεδρία Τραμπ αναμένεται ότι θα απορρίψει το 20ετές και πλέον δόγμα που πρεσβεύει ότι το ισχυρό δολάριο εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Ας καλωσορίσουμε το 2017 και την εποχή Τραμπ, έναν κόσμο όπου τα tweet ορίζουν τυχαία την πολιτική επικαιρότητα στις ΗΠΑ και όπου ό,τι πιο ανορθόδοξο είναι και περισσότερο της μόδας. Όσο και αν προσπαθούμε να μαντέψουμε τη στάση και τις νέες πολιτικές που θα ακολουθήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, τα βασικά ερωτήματα παραμένουν τα ίδια:
- Ποια είναι η γενική κατεύθυνση του USD;
- Προς τα πού οδεύει το νόμισμα και η ανάπτυξη της Κίνας το 2017;
- Το διπλό χτύπημα Brexit και Τραμπ σηματοδοτεί το τέλος ενός κύκλου ή την αρχή μιας νέας κατάστασης;
Ποιο από τα τρία ερωτήματα είναι το πιο σημαντικό; Αυτό που αφορά την κατεύθυνση του USD. Ο οικονομικός κόσμος –ή η παγκοσμιοποιημένη αγορά– στον οποίον κινούμαστε είναι τόσο απλοποιημένος ώστε το δολάριο αντιπροσωπεύει πλέον του 75% των παγκόσμιων συναλλαγών.
Επομένως, όταν το USD βρίσκεται στο +20% σε ετήσια βάση, όπως ισχύει σήμερα, η «δράση» δεν θα μείνει χωρίς «αντίδραση». Η αντίδραση αυτή θα είναι μια σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ λόγω των υψηλότερων επιτοκίων από το αναμενόμενο (τα οποία μειώνουν τη δυνητική ανάπτυξη) και εμμέσως λόγω της μείωσης της παγκόσμιας ανάπτυξης, αφού το βαρύ φορτίο του χρέους σε δολάρια επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα των αναδυόμενων αγορών να ξεπληρώσουν τα τεράστια δάνειά τους σε USD.
Οι ξένες τράπεζες έχουν δανείσει 3,6 τρισ. USD σε εταιρείες των αναδυόμενων αγορών, και σχεδόν 50% αυτού του ποσού αφορά την Κίνα. Συνεπώς το πρώτο και το δεύτερο ερώτημα συνδέονται.
Ο κίνδυνος ύφεσης εντείνεται. Οι καλοί φίλοι μου στη NedBank της Νοτίου Αφρικής, ο Neels Heyneke και ο Mehul Daya, έχουν αναπτύξει το καλύτερο μοντέλο ύφεσης που έχω δει, συνδυάζοντας τις νομισματικές συνθήκες με τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία. Το τρέχον αποτέλεσμα: 60% πιθανότητα ύφεσης, όταν η γενική προσδοκία της αγοράς διαμορφώνεται μόλις στο 5-8%.
Πηγή: Nedbank, Νότιος Αφρική – Neels Heyneke και Mehul Daya
Αυτό αποτελεί μεγάλο κίνδυνο, καθώς γνωρίζουμε ότι οι μαζικές πωλήσεις στην αγορά μετοχών παρατηρούνται κατά κύριο λόγο σε περιόδους ύφεσης. Οι αναμενόμενες αναλήψεις κεφαλαίων θα φθάσουν το 25-40% αν η ύφεση πλήξει την αμερικανική οικονομία.
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις φωνές λαϊκισμού στις ΗΠΑ, ούτε όμως και στην Ευρώπη σε ένα έτος γεμάτο εκλογικές αναμετρήσεις. Ωστόσο, σας διαβεβαιώνω: πρόκειται για το τέλος ενός κύκλου, όχι για την αρχή μιας νέας κατάστασης. Ο κόσμος δεν θα προοδεύσει βασιζόμενος στα κλειστά σύνορα, την αντιπαγκοσμιοποίηση και τους εμπορικούς περιορισμούς, και κόντρα στον ανταγωνισμό − όμως παρ' όλα αυτά οι εν λόγω δυνάμεις πρέπει να γίνουν σεβαστές, ειδικά καθώς παρατηρούμε μια αλλαγή σκυτάλης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το δόγμα «πίσω στο σπίτι» που υιοθετεί ο Τραμπ στις ΗΠΑ αναφορικά με το εμπόριο, τα στρατεύματα και το ΝΑΤΟ, καθώς και η ανατροπή από μέρους του μιας πολιτικής για την Κίνα που εφαρμόζεται από τη δεκαετία του '70, θα έχει συνέπειες. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αποτελεί πλέον την de facto ηγέτιδα του αναπτυγμένου κόσμου, έναν ρόλο που ποτέ δεν θέλησε και με τον οποίο αισθάνεται άβολα στην αυγή ενός έτους εκλογών για τη Γερμανία. Η Κίνα θα συμπληρώσει οποιοδήποτε κενό αφήσει η αλλαγή πορείας των ΗΠΑ.