Πρόσθετο στήριγμα στην εθνική οικονομία και τα δημόσια έσοδα μπορεί να προσφέρει, υπό προϋποθέσεις, ο εγχώριος κλάδος των κινητών επικοινωνιών. Σε περίπτωση που η Ελλάδα καταφέρει να κάνει το “ψηφιακό άλμα” και να συγκλίνει με την Ευρώπη στη διείσδυση της χρήσης δεδομένων, δημιουργώντας, παράλληλα, ένα ευνοϊκό επενδυτικό πλαίσιο, το ΑΕΠ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2,2% (€4,49 δις) και τα δημόσια έσοδα κατά €2,06 δις έως το 2020.
Αντίθετα, με τη διατήρηση ή και επιδείνωση του υφιστάμενου περιβάλλοντος και την “ψαλίδα” που χωρίζει τη χώρα από την Ε.Ε. να μην κλείνει, η επιπρόσθετη συμβολή των ψηφιακών επικοινωνιών στην οικονομία θα μειωθεί σε υπο-διπλάσιο ποσοστό (1,1% στο ΑΕΠ και μόλις €1 δις δημόσια έσοδα έως το 2020). Στο απαισιόδοξο σενάριο, ο κλάδος θα αντιμετωπίσει συνεχιζόμενη ύφεση στα έσοδα του, τα οποία θα περιοριστούν κατά 12,1% έως το 2020.
Τα δύο σενάρια στηρίζονται στις παραδοχές διεθνών μελετών, σύμφωνα με τις οποίες η αναβάθμιση από δίκτυα 2ης γενιάς (2G) σε δίκτυα 3ης γενιάς (3G) σε μια χώρα με 100% χρήση κινητών υπηρεσιών συμβάλλει σε ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7%. Αντίστοιχα, για τα δίκτυα 4ης γενιάς (4G), (από 2ης γενιάς) η αύξηση αγγίζει το 1% κατ’ έτος.
Σε κάθε περίπτωση, ο δρόμος που πρέπει να διανύσει η Ελλάδα για να γεφυρώσει το ψηφιακό χάσμα που τη χωρίζει από την Ευρώπη είναι μακρύς, καθώς, για παράδειγμα, κατατάσσεται στην 26η στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) στην ΕΕ‐28.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) για τις Ψηφιακές Επικοινωνίες, εμπόδια για τη μεγέθυνση του οφέλους του κλάδου στην οικονομία δημιουργούν οι εκκρεμότητες στην αδειοδότηση των σταθμών βάσης, η υπερφορολόγηση και οι διαδικασίες κοστολόγησης του φάσματος.
Αδειοδότηση - Υπερφορολόγηση
“Οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες και οι ασάφειες στη νομοθεσία συνεχίζουν να δημιουργούν σημαντικές καθυστερήσεις στην αδειοδότηση των σταθμών βάσης - την ομαλή ανάπτυξη των δικτύων και το ξεδίπλωμα των επενδύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι εξακολουθούν να απαιτούνται έως και δύο χρόνια για την αδειοδότηση σταθμών βάσης έναντι τεσσάρων μηνών, που προβλέπει το νομοθετικό πλαίσιο”, αναφέρει η μελέτη.
Βασικό ανάχωμα στην περαιτέρω ενίσχυση του οικονομικού αποτυπώματος των κινητών επικοινωνιών στην Ελλάδα δημιουργεί, κατά τη μελέτη, η υπερφορολόγηση της κινητής τηλεφωνίας. Με την επιβολή ειδικού τέλους κινητής τηλεφωνίας (το 2007 και το 2009) η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στη φορολόγηση των κινητών επικοινωνιών στην ΕΕ-28 με τη συνολική φορολογική επιβάρυνση να φτάνει έως και το 49%.
“Τα δε δημόσια έσοδα, που προέρχονται από το ειδικό τέλος κινητής, εμφανίζουν σταθερή συρρίκνωση τα τελευταία χρόνια, απόδειξη ότι οι αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών εντείνουν την ύφεση στον κλάδο, χωρίς να επιφέρουν τα επιθυμητά δημοσιονομικά οφέλη”, διαπιστώνει η μελέτη που δημοσιοποίησε χθες η Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας.
Προτάσεις
Η μελέτη του ΟΠΑ διαπιστώνει ότι το επενδυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα δεν ευνοεί τις επενδύσεις σε δίκτυα νέας γενιάς και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Για την αναστροφή της κατάστασης, προτείνει την υιοθέτηση ενός Εθνικού Σχεδίου Ψηφιακής Ανάπτυξης για την Ελλάδα με ορίζοντα το 2020.
Βασικοί άξονες του σχεδίου θα είναι η ενίσχυση των υποδομών, η θέσπιση φιλικότερου και σταθερού θεσμικού πλαισίου, η παροχή κινήτρων για την υιοθέτηση ψηφιακών υπηρεσιών από τη δημόσια διοίκηση, τους ΟΤΑ, τις επιχειρήσεις και η ενίσχυση της εκπαίδευσης, της έρευνας και της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.
Η μελέτη του ΟΠΑ, ωστόσο, εντοπίζει σημαντικές ευκαιρίες από τη δημιουργία δικτύων νέας γενιάς και την αύξηση της χρήσης υπηρεσιών δεδομένων, τις οποίες η Πολιτεία θα μπορούσε να αξιοποιήσει για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Οικονομικό αποτύπωμα
Παρά την ύφεση που αντιμετωπίζει ο κλάδος και παρά το δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον, το οικονομικό αποτύπωμα των κινητών επικοινωνιών στην Ελλάδα είναι, ήδη, σημαντικό.
Ο κλάδος συμβάλλει με €9,5 δις ή 5,4% του ΑΕΠ, συνεισφέροντας στα δημόσια έσοδα κατά €1,165 δις, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί 42.500 θέσεις εργασίας άμεσα και έμμεσα.
Αποτελεί δε τον τρίτο κλάδο σε παραγωγικότητα, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις επενδύσεις κατά 35%, με αποτέλεσμα να αποτελεί, μαζί με τη σταθερή τηλεφωνία, τον έβδομο πιο σημαντικό κλάδο με συνολικές επενδύσεις €719 εκατ.
Τέλος, ο κλάδος συνδράμει στη μείωση του κόστους των σχετικών υπηρεσιών, καθώς, για παράδειγμα, την περίοδο 2010-2015, το κόστος ομιλίας μέσω κινητών μειώθηκε κατά 45,5% και το κόστος χρήσης δεδομένων κατά 38,6%.