Πρόωρη επικουρική σύνταξη θα μπορούν να λαμβάνουν οι ασφαλισμένοι στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, σύμφωνα με εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, με την οποία διευκρινίζεται επίσης, πότε μπορούν να λάβουν δάνειο ή προκαταβολή της σύνταξης.
Με εγκύκλιο που υπογράφει ο υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου, κοινοποιούνται οι σχετικές διατάξεις του ν. 5078/2023 με τις οποίες επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την ίδρυση και λειτουργία των προαιρετικών Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ).
Σε ότι αφορά στις ελάχιστες προϋποθέσεις λήψης της συνταξιοδοτικής παροχής από Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλιση, προκύπτει ότι τα μέλη των ΤΕΑ διαχωρίζονται πλέον σε δύο κατηγορίες:
- Στα μέλη που έχουν εγγραφεί πριν τις 20/12/2023 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου νόμου), για τα οποία ισχύουν οι υφιστάμενες καταστατικές διατάξεις περί προϋποθέσεων λήψης συνταξιοδοτικής παροχής για το σύνολο του ατομικού τους λογαριασμού (προ και μετά την 31/12/2023).
- Στα μέλη που εγγράφονται πρώτη φορά στο ΤΕΑ μετά τις 20/12/2023, για τα οποία ισχύουν οι ελάχιστες προϋποθέσεις λήψης συνταξιοδοτικής παροχής, ή τυχόν αυστηρότερες που προβλέπονται στα καταστατικά των ΤΕΑ.
Πρακτικά, ο διαχωρισμός αυτός σημαίνει πως, ο ασφαλισμένος μπορεί να λάβει σύνταξη από τον κύριο φορέα ασφάλισης στα 62 έτη (ή όποιο είναι το ισχύον τότε όριο ηλικίας) ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλιση στο ΤΕΑ ή να λάβει μειωμένη σύνταξη στα συντστα ικά ισχύει η συνταξιοδότηση στα 55 έτη με 20 έτη ασφάλισης στο ΤΕΑ. Το ίδιο ισχύει ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλισης αν η εργασιακή σχέση τερματίζεται λόγω οικειοθελούς αποχώρησης με τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη, ή αν υπάρξει τερματισμός της εργασιακής σχέσης χωρίς τη βούληση του εργαζόμενου.
Για προγράμματα συνταξιοδοτικών παροχών των οποίων τα μέλη φέρουν τον επενδυτικό κίνδυνο, η προκαταβολή συνταξιοδοτικής παροχής προβλέπεται σε περιπτώσεις που τα μέλη ΤΕΑ συνεχίζουν να απασχολούνται, δηλαδή εξακολουθούν να είναι ασφαλισμένα, πλην όμως έχουν συμπληρώσει:
- είτε (α) το 62ο της ηλικίας τους
- είτε (β) το 55ο έτος της ηλικίας τους και 20 έτη ασφάλισης.
Δεδομένου ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πληρούνται οι ελάχιστες προϋποθέσεις λήψης της παροχής, δηλαδή, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα θα μπορούσαν ούτως ή άλλως να λάβουν το σύνολο της συνταξιοδοτικής παροχής τους, δύνανται, εάν επιθυμούν να παραμείνουν ασφαλισμένα στο ΤΕΑ λόγω ενεργής επαγγελματικής δραστηριότητας, να λάβουν μέχρι το πενήντα τοις εκατό (50%) της αξίας του ατομικού λογαριασμού τους, ως προκαταβολή, και να αφήσουν το υπόλοιπο να σωρεύεται ώστε να λάβουν στο μέλλον την αναλογούσα παροχή.
Για τους λόγους αυτούς, η χρήση της σχετικής δυνατότητας δεν αποτελεί πρόωρη λήψη της παροχής και δεν επιβάλλεται στην περίπτωση αυτή η προσαύξηση των φορολογικών συντελεστών κατά 50%.
Όμως, η πρόωρη λήψη της συνταξιοδοτικής παροχής παρέχεται στα μέλη ως καταστατική δυνατότητα εφόσον έχουν διανυθεί 15 έτη ασφάλισης, χωρίς ηλικιακή προϋπόθεση και επισύρει την προσαύξηση των φορολογικών συντελεστών κατά πενήντα τοις εκατό (50%).
Επίσης με την εγκύκλιο διευκρινίζοντα τα ακόλουθα:
- Τα μέλη και δικαιούχοι ΤΕΑ δεν επιτρέπεται να ζητήσουν από αυτό δάνειο ή προκαταβολή ή να λάβουν πρόωρα τη συνταξιοδοτική παροχή τους πριν από τη συμπλήρωση των απαιτούμενων από το καταστατικό προϋποθέσεων χορήγησής της.
- Τα μέλη και οι δικαιούχοι δεν δύνανται να εκχωρούν, να ενεχυριάζουν ή να διαθέτουν με οποιονδήποτε τρόπο τη συνταξιοδοτική παροχή τους ή την προσδοκία επί της συνταξιοδοτικής παροχής τους. Συναφώς διευκρινίζεται ως προς τα ΤΕΑ ότι δεν επιτρέπεται να δανείζονται, να δανείζουν, να ενεχυριάζουν τα περιουσιακά τους στοιχεία ή να ενεργούν ως εγγυητές, με εξαίρεση την περίπτωση δανειοδότησής τους για λόγους ρευστότητας.
- Δεδομένου αφενός ότι πλέον ο χρόνος ασφάλισης στο ΤΕΑ λαμβάνεται υπόψη τόσο για λόγους θεμελίωσης δικαιώματος σε παροχή όσο και για την φορολογική αντιμετώπιση αυτής, αφετέρου ότι η ασφάλιση προϋποθέτει καταβολή εισφορών, εφιστάται η προσοχή των ΤΕΑ ώστε να μεριμνούν για την τακτική καταβολή εισφορών κατά τρόπο ομαλό και εμπρόθεσμο.
- Δεν επιτρέπεται η πρόβλεψη καταβολής έκτακτων εισφορών χωρίς την πρόβλεψη καταβολής τακτικών εισφορών.
- Χρονικό διάστημα κατά τον οποίο δεν έχουν καταβληθεί τακτικές εισφορές δεν μπορεί να λογιστεί ως χρόνος ασφάλισης στο ΤΕΑ.
- Ως χρόνος ασφάλισης που λαμβάνεται υπόψη για την λήψη της συνταξιοδοτικής παροχής λογίζεται το χρονικό διάστημα, για το οποίο έχουν καταβληθεί εμπρόθεσμα οι εισφορές (όπως αυτές προβλέπονται στο καταστατικό κάθε ΤΕΑ) ή έχουν εξοφληθεί εντός του ορισμένου από το καταστατικό εύλογου διαστήματος.
- Τα ΤΕΑ οφείλουν να διαμορφώνουν αποτελεσματικό μηχανισμό είσπραξης των εισφορών και δη των καθυστερούμενων.
- Η τελικώς χορηγούμενη συνταξιοδοτική παροχή αντιστοιχεί στις πραγματικά καταβληθείσες εισφορές και στις αποδόσεις επ' αυτών και δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της τυχόν οφειλόμενες εισφορές.
- Ως προς τις μη καταβληθείσες οφειλόμενες εισφορές, αν αυτές καταβληθούν εκπρόθεσμα και εκτός του ευλόγου χρόνου, δεν προσμετρώνται στο χρόνο ασφάλισης που λαμβάνεται υπόψη για τη λήψη της συνταξιοδοτικής παροχής, όπως προκύπτει από την παρ. α) ανωτέρω, πιστώνονται όμως στον οικείο λογαριασμό προκειμένου να επενδύονται στο μέλλον.
- Ορίζεται ανώτατο όριο καταβαλλόμενων εισφορών και ασφαλίστρων, αφορά σωρευτικά τις εισφορές (εργοδότη ή/και μέλους, τακτικές και έκτακτες κλπ) που καταβάλλονται υπέρ ΤΕΑ, αλλά και τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων. Το όριο αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνει ετησίως και σωρρευτικά για τους μισθωτούς και όσους αποκτούν εισόδημα από μισθωτή εργασία, το 20% του ακαθάριστου εισοδήματός τους από μισθωτή εργασία. Για τους μη μισθωτούς, τα 20.000 ευρώ, ποσό που αναπροσαρμόζεται κάθε έτος σύμφωνα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.