Σε επιδημία εξελίσσεται η υποδηλωμένη εργασία στην Ελλάδα όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία του ΣΕΠΕ από τους ελέγχους που πραγματοποιούν ανά τη χώρα τα κλιμάκιά του.
Από τις παραβάσεις που εντοπίστηκαν οι περισσότερες αφορούν εργαζόμενους που δεν είναι εγγεγραμμένοι πουθενά αλλά και άγραφες υπερωρίες.
Αναλυτικότερα, το 42,5% των παραβάσεων που βεβαίωσαν οι ελεγκτές της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας τον περασμένο Ιούλιο, αφορούσαν υπερβάσεις ωραρίων, υποδηλωμένη και αδήλωτη απασχόληση.
Πιο συγκεκριμένα για το συγκεκριμένο μήνα, σε σύνολο 917 παραβάσεων, οι 285 αφορούσαν τους πίνακες προσωπικού ή υποδηλωμένη απασχόληση, οι 77 αδήλωτη εργασία και 28 υπέρβαση χρόνου.
Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν ανήλθαν στα 2.726.675 ευρώ, από τα οποία το 1.561.000 (ποσοστό 57,24%), αφορούσε τις ανωτέρω παραβάσεις.
Με την προσθήκη και των ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν από την Αρχή για θέματα εργασιακών σχέσεων, μαζί με εκείνους που έγιναν και αφορούσαν ζητήματα υγείας και ασφάλειας αλλά και όσους έκαναν οι ειδικοί επιθεωρητές, τότε ο συνολικός αριθμός των ελέγχων ανήλθε σε 6.059.
Εντοπίστηκαν 1.211 παραβάσεις και εντοπίστηκαν και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 3.109.186 ευρώ.
Κατά το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου καταγράφηκαν 6.147 παραβάσεις εκ των οποίων οι 2.749 (44,7%) αφορούσαν τις υπερβάσεις των ωραρίων οι 1.937 πίνακες προσωπικού – υποδηλωμένη εργασία, οι 659 αδήλωτη εργασία και οι 153 υπέρβαση χρόνου απασχόλησης.
Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στο επτάμηνο για το σκέλος των εργασιακών σχέσεων ανέρχονται σε 19.774.151 ευρώ. Από αυτά, τα 12.034.261 ευρώ, προέκυψαν από τις ανωτέρω παραβάσεις (ποσοστό 60,85%).
Για την αδήλωτη απασχόληση τα πρόστιμα ανέρχονται σε 10.500 ευρώ, ενώ για την υποδηλωμένη εργασία το πρόστιμο κυμαίνεται από 500 έως 2.000 ευρώ ανά περίπτωση.
Σύμφωνα με την Επιθεώρηση Εργασίας, το μέγεθος της αδήλωτης οικονομίας εκτιμάται ότι ισοδυναμεί με περίπου 25% του ΑΕΠ στην Ελλάδα. Καταλυτικό ρόλο για το ύψος της αποτελεί το σχετικά υψηλό επίπεδο αυτό-απασχόλησης και το μεγάλο μερίδιο μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ειδικότερα, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις με 1-9 εργαζόμενους αντιπροσωπεύουν το 96% όλων των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, απασχολώντας το 55% του εργατικού δυναμικού (σε σύγκριση με λιγότερο από το 30% στην ΕΕ-28).
Τι είναι η αδήλωτη και η υποδηλωμένη
Η αδήλωτη εργασία αναφέρεται στην εργασία που δεν έχει δηλωθεί πουθενά στο κράτος, για λόγους φορολογίας, κοινωνικής ασφάλισης ή και εργατικού δικαίου.
Αυτό περιλαμβάνει μη εγγεγραμμένους υπαλλήλους χωρίς συμβόλαιο που εργάζονται για μια επιχείρηση, για ένα νοικοκυριό, ως μέλη της οικογένειας, ιδιωτικούς δασκάλους ή ως εργάτες.
Μπορεί να είναι Έλληνες πολίτες, νόμιμοι μετανάστες ή μετανάστες με παράτυπο καθεστώς. Αυτοί οι εργαζόμενοι μπορεί να κατέχουν δευτερεύουσα ή πολλαπλές θέσεις εργασίας, οι οποίοι έχουν κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης στην κύρια εργασία τους, αλλά δεν συνεισφέρουν στο κράτος για τη δεύτερη εργασία τους, ή μπορεί να είναι συνταξιούχοι, μαθητές ή άλλοι που δεν έχουν πρόσθετες μορφές δηλωμένης εργασίας.
Εκτός από την αδήλωτη μισθωτή εργασία, υπάρχει επίσης και η αδήλωτη εργασία για τον αυτοαπασχολούμενο, όπου όλες ή ορισμένες από τις συναλλαγές τους δεν δηλώνονται. Πολλοί από αυτούς τους αυτοαπασχολούμενους στην Ελλάδα μπορεί να είναι «ψευδο-αυτοαπασχολούμενοι».
Η υποδηλωμένη εργασία, από την άλλη, αναφέρεται στην παράνομη πρακτική των εργοδοτών σχετικά με την μειωμένη δήλωση μισθών και κυρίως στην πρακτική να πληρώνουν σε νόμιμα δηλωμένους υπαλλήλους δύο μισθούς:
- Επίσημο μισθό που δηλώνεται για φορολογικούς σκοπούς, κοινωνική ασφάλιση και εργατικό δίκαιο και
- Πρόσθετη αδήλωτη αμοιβή που λαμβάνεται «κάτω από το τραπέζι» ή σε «φάκελο».
Μια άλλη παραλλαγή της υποδηλωμένης εργασίας στην Ελλάδα είναι όταν οι επιχειρήσεις απασχολούν ένα άτομο, για παράδειγμα, με μια σύμβαση 4 ωρών, αλλά εργάζονται για 7-8 ώρες.