Διπλή έρευνα για δύο υποθέσεις που «βγάζουν μάτι» και έχουν προκαλέσει αντιδράσεις εδώ και καιρό, ξεκινά η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η πρώτη έρευνα αφορά την παρατηρούμενη διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η δεύτερη σχετίζεται με τις υψηλές τιμές σε έξι κλάδους τροφίμων, πίσω από τους οποίους βρίσκονται πολυεθνικές αλλά και ελληνικές εταιρείες.
Σ’ ό,τι αφορά στην πρώτη έρευνα, είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι οι ελληνικές το… παράκαναν με τα επιτόκια, με περιθώριο (διαφορά μετά επιτοκίου καταθέσεων-χορηγήσεων) να είναι διπλάσιο από το μέσο όρο των ευρωπαϊκών. Σύμφωνα με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) το επιτοκιακό περιθώριο των εγχώριων τραπεζών διαμορφώθηκε στο 3,37%, από το μέσο όρο του 1,62% των συστημικών τραπεζών της Ευρωζώνης.
Οι εγχώριες τράπεζες συντηρούν σε υψηλά επίπεδα τα περιθώρια κέρδους, με ειδοποιό διαφορά να αποτελεί η μικρή – σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τράπεζες- αύξηση που έχει γίνει στα επιτόκια καταθέσεων. Από το 2022, όταν και η ΕΚΤ άρχισε την ανοδική πορεία των επιτοκίων της , οι ελληνικές τράπεζες έχουν αυξήσει το επιτοκιακό περιθώριο κατά 123 μονάδες βάσης από το 2022, σε αντίθεση με την αύξηση κατά μόλις 26 μονάδες βάσης για τις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Το 2023, τη χρονιά όπου οι ελληνικές τράπεζες έσπασαν κάθε ρεκόρ κερδοφορίας, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των τριών χωρών με το υψηλότερο περιθώριο δανείων και καταθέσεων το 2023, ακολουθώντας τη Λετονία και τη Λιθουανία.
H Επιτροπή Ανταγωνισμού, μέσω της ανακοίνωσης που εξέδωσε, επισημαίνει ότι θα διερευνήσει τις συνθήκες ανταγωνισμού στην αγορά των τραπεζικών καταθέσεων, προκειμένου να διαπιστώσει τυχόν στρεβλώσεις και να υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά, προς όφελος των καταθετών (νοικοκυριών και επιχειρήσεων). Σημειώνει, μάλιστα, ότι στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της διεξαγωγής της εν λόγω κλαδικής έρευνας, κηρύσσει έναρξη δημόσιας διαβούλευσης, προσκαλώντας κάθε ενδιαφερόμενο μέρος να εκθέσει τα σχόλια και τις θέσεις του αναφορικά με τις συνθήκες του ανταγωνισμού στις τραπεζικές καταθέσεις.
Στο στόχαστρο οι πολυεθνικές τροφίμων
Η δεύτερη έρευνα αφορά δεκάδες επιχειρήσεις από 6 κλάδους τροφίμων και συγκεκριμένα αυτούς των δημητριακών, του καφέ, των τυροκομικών προϊόντων, του γάλακτος, των μαρμελάδων και των ροφημάτων. Το μέγεθος των ανατιμήσεων που ξεπερνάει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και οι πρακτικές που χρησιμοποιούν κυρίως οι πολυεθνικές, θα βρεθεί στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Η τελευταία έχει στα χέρια της πλούσιο υλικό, από πρότερη έρευνα που είχε ξεκινήσει το 2021 ο πρώην πρόεδρος Ιωάννης Λιανός, το οποίο και αναμένεται να αποτελέσει τον «οδηγό» της έρευνας.
Το μείζον πρόβλημα των υψηλών τιμών και της ευθύνης των πολυεθνικών αποτύπωσε η Τράπεζα της Ελλάδος σε πρόσφατη έρευνά της. Σύμφωνα με την ΤτΕ, η Ελλάδα είναι μια από τις ακριβές χώρες της Ευρωζώνης, στα επώνυμα τυποποιημένα προϊόντα σούπερ μάρκετ.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης που εστιάζει σε 41 κατηγορίες τυποποιημένων επώνυμων προϊόντων σούπερ μάρκετ και συγκρίνει τις τιμές με άλλες εννέα χώρες της ευρωζώνης, οι τιμές στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο περίπου 10% υψηλότερες σε σύγκριση με την ευρωζώνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι διαφορές τιμών στην Ελλάδα από άλλες ευρωπαϊκές χώρε, φτάνουν έως και στο 129% στο ανθρακούχο νερό ή στο 56% στο γάλα μακράς διαρκείας UHT.
Οι υψηλές τιμές, όπως αναφέρει η ΤτΕ, αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό αυξημένη συγκέντρωση στην αγορά των προμηθευτών, όπου δραστηριοποιούνται μεγάλες πολυεθνικές οι οποίες προμηθεύουν την αγορά με εισαγόμενα προϊόντα, στρεβλώσεις στην αγορά της λιανικής, καθώς και διαφορές στις καταναλωτικές συνήθειες, όπως για παράδειγμα αγορά μικρών συσκευασιών.