Σε κατάσταση συναγερμού φέρνει την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά η έναρξη της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία και οι Έλληνες καταναλωτές αναμένεται να πληρώσουν βαρύ τίμημα, καθώς ήδη η τιμή χονδρικής για το ρεύμα εκτινάχθηκε κατά 34%. Η κυβέρνηση αναζητεί ευρωπαϊκή λύση και αναμένεται να συζητηθεί στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας πρόταση της Αθήνας για ένα ευρωπαϊκό ταμείο που θα παρέχει κεντρικά επιδοτήσεις στους καταναλωτές, στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η κυρίαρχη ανησυχία που οδηγεί την εξέλιξη των τιμών του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας αφορά το ενδεχόμενο μείωσης της παροχής από τη Ρωσία, που θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών σεναρίων:
- Να περιορίσει σκόπιμα, ακόμη περισσότερο, η Gazprom τις ροές προς την Ευρώπη, ως μέσο για την άσκηση πολιτικής πίεσης και διατήρησης των υψηλών τιμών, ενδεχόμενο για το οποίο έχει απειλήσει ήδη η Μόσχα, με αφορμή την απόφαση για το πάγωμα της έγκρισης του αγωγού Nord Stream 2 από τη Γερμανία -ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος Μεντβέντεφ είχε αναφερθεί σε υπερδιπλασιασμό των τιμών του αερίου, σχολιάζοντας την απόφαση της Γερμανίας.
- Προβλήματα εφοδιασμού της αγοράς θα μπορούσαν να προκύψουν και ως αποτέλεσμα των πολεμικών επιχειρήσεων, εάν γίνονταν ζημιές στον αγωγό που διέρχεται από την Ουκρανία, ή ακόμη και ως αποτέλεσμα ενδεχόμενων εξαιρετικά σκληρών οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, που θα δυσκόλευαν την εκκαθάριση των συναλλαγών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αγορά φυσικού αερίου της Ολλανδίας βρέθηκε σήμερα σε πανικό, που οδήγησε την τιμή για τα συμβόλαια του Μαρτίου σε εξωφρενική άνοδο κατά 51,9% το απόγευμα, στα 135 ευρώ/μεγαβατώρα. Η τιμή βρέθηκε αρκετά κοντά στο ρεκόρ των 166 ευρώ που είχε καταγραφεί στις 21 Δεκεμβρίου, ενώ μόλις τη Δευτέρα βρισκόταν στα 72,5 ευρώ -πρόκειται για διπλασιασμό μέσα σε λίγα 24ωρα, που δείχνει την αγωνία των traders να προλάβουν να κλείσουν ποσότητες το συντομότερο δυνατό.
Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι όλα τα μελλοντικά συμβόλαια μέχρι και για το πρώτο τρίμηνο του 2023 έχουν πάρει τιμές στο επίπεδο των 130 - 140 ευρώ, καθώς η αγορά προεξοφλεί ότι αυτή η κρίση δεν θα λήξει γρήγορα.
Στους Έλληνες καταναλωτές αυτές οι ανατιμήσεις θα φθάσουν μέσω των λογαριασμών για το ρεύμα, καθώς για την αυριανή ημέρα η τιμή διαμορφώθηκε στη χονδρική στα 235,5 ευρώ/μεγαβατώρα, έναντι 175,61 ευρώ χθες. Πρόκειται για μια αύξηση κατά 34%, που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ημερήσιες μεταβολές στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας. Η μεταβλητότητα στις συναλλαγές παραγώγων στο χρηματιστήριο ενέργειας ήταν τόσο έντονη, που ουσιαστικά οι συναλλαγές διακόπηκαν, αφού το ΕΧΕ επέτρεψε στα μέλη της αγοράς να μην εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους για παροχή ζευγών εντολών σε όλες τις σειρές παραγώγων. Στην Ευρώπη, οι τιμές εκτινάχθηκαν πάνω από τα 200 ευρώ, με εξαίρεση τις αγορές της Γερμανίας και της Αυστρίας, ενώ η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στην Ιταλία (284 ευρώ).
Πρωτοβουλία για ευρωπαϊκή λύση
Στην κυβέρνηση επικρατεί έντονη ανησυχία για τις επιβαρύνσεις που θα έχουν οι καταναλωτές το προσεχές διάστημα και το κόστος που θα έχουν για τον προϋπολογισμό οι κρατικές επιδοτήσεις, καθώς μάλιστα η Κομισιόν προειδοποίησε χθες ότι δεν θα πρέπει να εξαντληθούν τα όρια του ειδικού λογαριασμού για τις ΑΠΕ και να μεταφερθούν βάρη στον κρατικό προϋπολογισμό.
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καταλήξει στην ιδέα ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό Ενεργειακό Ταμείο, το οποίο θα διανέμει κεντρικά επιδοτήσεις για τους καταναλωτές, ώστε το κόστος αυτών των ενισχύσεων να μην επιβαρύνει δυσανάλογα τις ασθενέστερες χώρες. Σύμφωνα με το σκεπτικό αυτό, αφού η Ευρώπη ενεργοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας, ιδρύοντας το Ταμείο Ανάκαμψης, θα ήταν σκόπιμο να κάνει αντίστοιχη κίνηση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης, ιδρύοντας Ευρωπαϊκό Ταμείο Ενέργειας.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας ζήτησε ήδη την έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε., με επιστολή, την οποία συνυπογράφουν οι υπουργοί Ενέργειας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας και με σκοπό να υπάρξει κοινή λήψη μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο κ. Σκρέκας ζητά να συγκληθεί εκτάκτως το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να συζητηθεί η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των μεγάλων ανατιμήσεων στο κόστος ενέργειας, μετά τις ανησυχητικές εξελίξεις στην Ουκρανία. Όπως επισημαίνει, η παρούσα κρίση απαιτεί συντονισμένη δράση σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο, για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και των οικονομιών των κρατών - μελών.
Εξάλλου, για τα ζητήματα της ενεργειακής ασφάλειας συνεδριάζει αύριο το πρωί η ομάδα διαχείριση κρίσεων υπό τον κ. Σκρέκα. Στη συνεδρίαση που έχει συγκληθεί αύριο στις 08:30, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα λάβουν μέρος η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου, ο Προέδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Αθανάσιος Δαγούμας, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, ο Πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Κωνσταντίνος Ξιφαράς και η CEO του ΔΕΣΦΑ, Rita Maria Galli.