Τι κι αν αυτή τη φορά σχηματίστηκε ένα ισχυρό μέτωπο που συγκρότησαν 15 κράτη μέλη-ανάμεσά τους και η Ελλάδα- ζητώντας επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο; Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδείχθηκε ξανά άτολμη να προχωρήσει σε ρηξικέλευθες επιλογές για να αναχαιτίσει την ενεργειακή ακρίβεια, η οποία έχει λάβει διαστάσεις κερδοσκοπίας εδώ και πολλούς μήνες.
Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης άφησαν εκτός νυμφώνος την πρόταση για επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο. Επί της ουσίας πέρασε η «γραμμή» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τα «θέλω» της Γερμανίας η οποία επέμεινε σθεναρά να αντιτίθεται στην πρόταση για πλαφόν.
Οι ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας κατέληξαν σε μια πολιτική συμφωνία που μοιάζει περισσότερο με ημίμετρα, παρά σε μια δυναμική παρέμβαση που θα μπορούσε να μετριάσει τις υψηλές τιμές των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Η πολιτική συμφωνία, όπως ανακοίνωσε μέσω Tweet πριν από λίγο η τσέχικη προεδρία, είναι επί τριών βασικών προτάσεων που έχει καταθέσει η Κομισιόν και ούτως ή άλλως είχαν τύχει της αποδοχής των ευρωπαίων εταίρων.
Συγκεκριμένα η πολιτική συμφωνία προβλέπει:
- Υποχρεωτική μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
- Ανώτατο όριο στα έσοδα όσων παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με άλλες τεχνολογίες
- Συνεισφορά αλληλεγγύης από τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμω
⚡️ #TTE Energy | DEAL!👏 Ministers reached a political agreement on measures to mitigate high electricity prices: mandatory electricity demand reduction, cap on market revenues from inframarginal electricity producers and solidarity contribution from fossil fuels producers. pic.twitter.com/BLU4fxWNWj
— EU2022_CZ (@EU2022_CZ) September 30, 2022
Μείωση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
Το Συμβούλιο συμφώνησε σε εθελοντικό στόχο συνολικής μείωσης 10% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και υποχρεωτικό στόχο μείωσης 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ώρες αιχμής. Τα κράτη μέλη θα προσδιορίσουν το 10% των ωρών αιχμής μεταξύ 1ης Δεκεμβρίου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, κατά τη διάρκεια των οποίων θα μειώσουν τη ζήτηση. Τα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης και για τους δύο στόχους κατά την περίοδο αυτή.
Ανώτατο όριο στα έσοδα της αγοράς για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω διαφορετικών τεχνολογιών
Το Συμβούλιο συμφώνησε να περιορίσει τα έσοδα της αγοράς στα 180 ευρώ/MWh για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των μεσαζόντων, που χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πυρηνικά και λιγνίτη. Τέτοιοι φορείς εκμετάλλευσης σημείωσαν απροσδόκητα μεγάλα οικονομικά κέρδη τους τελευταίους μήνες, χωρίς να αυξηθεί το λειτουργικό τους κόστος.
Το επίπεδο του ανώτατου ορίου έχει σχεδιαστεί ώστε να διατηρείται η κερδοφορία των φορέων εκμετάλλευσης και να αποφεύγεται η παρεμπόδιση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν μέτρα της επιλογής τους για τη συλλογή και τον αναπροσανατολισμό των πλεονασματικών εσόδων προς την υποστήριξη και την προστασία των τελικών πελατών ηλεκτρικής ενέργειας. Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ορισμένες ευελιξίες για να αντικατοπτρίζουν τις εθνικές τους συνθήκες και τα μέτρα που ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ορισμού υψηλότερου ανώτατου ορίου εσόδων, τη χρήση μέτρων που περιορίζουν περαιτέρω τα έσοδα της αγοράς, τη διαφοροποίηση μεταξύ τεχνολογιών και την εφαρμογή ορίων στα έσοδα άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων, μεταξύ άλλων.
Σε περιπτώσεις όπου η καθαρή εξάρτηση ενός κράτους μέλους από τις εισαγωγές είναι ίση ή μεγαλύτερη από 100%, θα συνάψουν συμφωνία έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 για την επαρκή κατανομή των πλεονασματικών εσόδων με το κράτος μέλος εξαγωγής. 'Αλλα κράτη μέλη καλούνται επίσης να συνάψουν τέτοιες συμφωνίες.
Εισφορά αλληλεγγύης για τον τομέα των ορυκτών καυσίμων
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ορίσουν μια υποχρεωτική προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης στα κέρδη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. Η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογίζεται επί των φορολογητέων κερδών, όπως καθορίζονται από τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες για το οικονομικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023 και τα οποία είναι πάνω από 20% αυξημένα σε σχέση με τα μέσα ετήσια φορολογητέα κέρδη από το 2018. Η εισφορά αλληλεγγύης θα ισχύει επιπλέον των τακτικών φόρων και εισφορών που ισχύουν στα κράτη μέλη.
Τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρήσουν τα εθνικά μέτρα που ισοδυναμούν με την εισφορά αλληλεγγύης υπό τον όρο ότι είναι συμβατά με τους στόχους του κανονισμού και παράγουν τουλάχιστον συγκρίσιμα έσοδα.
Τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιήσουν τα έσοδα από τη εισφορά αλληλεγγύης για την παροχή οικονομικής στήριξης σε νοικοκυριά και εταιρείες και για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των υψηλών λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Μέτρα λιανικής για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν προσωρινά μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για να στηρίξουν περαιτέρω τις ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν υψηλές τιμές ενέργειας. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν επίσης ότι μπορούν κατ' εξαίρεση και προσωρινά να ορίσουν μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας η οποία είναι χαμηλότερη του κόστους.
Τα μέτρα έχουν προσωρινό και έκτακτο χαρακτήρα. Θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύουν έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο των εσόδων από την αγορά θα ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2023.
Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ειδικές εξαιρέσεις για την Κύπρο και τη Μάλτα.
Τι πρότεινε η Κομισιόν
Η Κομισιόν είχε προιδεάσει για την απόρριψη της πρότασης για επιβολή πλαφόν το φυσικό αέριο. Με non-paper που είχε διανείμει από προχθές απέρριπτε την ιδέα 15 κρατών-μελών για το γενικό πλαφόν στη χονδρική τιμή του αερίου, λόγω των κινδύνων που ενέχει για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Η πρόταση για πλαφόν της Επιτροπής αφορά αποκλειστικά την τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου — πρόταση την οποία απέρριψε η πλειοψηφία των χωρών-μελών στο έκτακτο συμβούλιο ενέργειας της 9ης Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει διαπραγμάτευση φθηνότερων τιμών με «αξιόπιστους» προμηθευτές αερίου μέσω αγωγών και με προμηθευτές υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Προτείνει επίσης την εισαγωγή νέου σημείου αναφοράς για το ΥΦΑ, προκειμένου να αποσυνδεθεί από το χρηματιστήριο του Άμστερνταμ (TTF) και αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα «προσωρινού» καθορισμού ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (κατά το υπόδειγμα της Ισπανίας).
