Η ανάπτυξη της Οφθαλμολογίας και των βοηθητικών μέσων που τη συνοδεύουν είναι τεράστια, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Όπως μας εξηγεί ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος κ.Σπύρος Νίκας, στις τελευταίες καινοτόμες ανακαλύψεις συγκαταλέγεται και ένας νέος ενδοφακός που τοποθετείται στο εσωτερικό του οφθαλμού με μια ολιγόλεπτη χειρουργική διαδικασία. Ο σκοπός της ένθεσης του φακού αυτού είναι να βοηθήσει τους ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία στην κοντινή όραση, να μπορέσουν να ανακτήσουν κατά ένα μεγάλο μέρος την ικανότητά τους να διαβάζουν χωρίς βοηθήματα χαμηλής όρασης.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας μπορεί να διακριθεί στην ξηρή και στην υγρή μορφή. Στην ξηρή εκφύλιση, που αποτελεί και το 90% των περιπτώσεων, η περιοχή του αμφιβληστροειδούς που είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση, αρχίζει και καταστρέφεται σταδιακά λόγω μορφολογικών αλλοιώσεων των στιβάδων του. Η υγρή μορφή (10% των περιπτώσεων), λόγω της δημιουργίας νεοαγγείων, οδηγεί σε καταστροφή των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για την όραση.
Μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν έχει βρεθεί ικανοποιητική αντιμετώπιση της ξηρής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, ενώ για την υγρή μορφή υπάρχει βελτίωση με τη μέθοδο της έγχυσης ειδικού παράγοντα που σταματά τη δημιουργία νεοαγγείων. Παρά όμως την ύπαρξη θεραπευτικής αντιμετώπισης για την εκφύλιση ωχράς κηλίδας υγρού τύπου, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ακόμα και με πολλαπλές εγχύσεις εντός του οφθαλμού δεν εμφανίζονται τα αναμενόμενα αποτελέσματα και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας οδηγείται σε τελικό στάδιο και ουλοποίηση.
Νέος καινοτόμος διεστιακός μεγεθυντικός φακός
Ο νέος ενδοφακός που χρησιμοποιούμε έχει μία ιδιαιτερότητα σε σχέση με τους υπόλοιπους ενδοφακούς. Είναι έτσι κατασκευασμένος, ώστε κεντρικά να μεγεθύνει τα αντικείμενα κατά 10 φορές περίπου, ενώ περιφερικά είναι οπτικά ουδέτερος (διεστιακός φακός). Το αποτέλεσμα είναι ότι στο διάβασμα παρατηρούμε τα αντικείμενα (γράμματα, εικόνες κτλ.) μεγεθυμένα κατά 10 φορές, ενώ η μακρινή όραση δεν επηρεάζεται.
Ο ενδοφακός τοποθετείται με μια απλή επεμβατική μέθοδο που διαρκεί περίπου 20 λεπτά, στην περιοχή μεταξύ ψευδοφακού και της εσωτερικής πλευράς της ίριδας (sulcus), ενώ η ένθεσή του αφορά τις εξής περιπτώσεις ασθενών:
• Ασθενείς που πάσχουν από ξηρή ή τελικού σταδίου υγρής εκφύλισης ωχρά κηλίδα χωρίς υγρό, με μεγάλη δυσκολία στην κοντινή αλλά και στη μακρινή όραση.
• Ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη με προχωρημένη εκφύλιση ωχράς κηλίδας (2/3 των ασθενών).
• Ασθενείς με προχωρημένη εκφύλιση ωχράς κηλίδας που δεν έχουν υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη, αλλά πρόκειται να χειρουργηθούν για την αφαίρεσή του ακόμα και αν αυτός είναι αρχόμενος. Στην περίπτωση αυτή, η επέμβαση καταρράκτη μπορεί να πραγματοποιηθεί παράλληλα με την ένθεση του μεγεθυντικού φακού, αλλά προτιμάται να γίνει πρώτα η επέμβαση καταρράκτη και μετά από περίπου 2 εβδομάδες η ένθεση του διεστιακού φακού (1/3 των ασθενών).
• Έχει διαπιστωθεί η θετική ανταπόκριση σε ασθενείς με άλλες παθήσεις της ωχράς κηλίδας, όπως είναι η διαβητική ή μυωπική ωχροπάθεια καθώς και σε συγγενείς παθήσεις της ωχράς κηλίδας.
Τα θετικά στοιχεία της τοποθέτησης του μεγεθυντικού φακού
• Πρόκειται για μία ολιγόλεπτη επεμβατική διαδικασία, περίπου 20 λεπτών, η οποία είναι ιδιαίτερα ασφαλής. Ο φακός τοποθετείται σε έναν από τους 2 οφθαλμούς και συγκεκριμένα σε αυτόν που βλέπει καλύτερα.
• Δεν επηρεάζει τη μακρινή όραση καθώς και την ενδοφθάλμια πίεση.
• Δεν μειώνει το οπτικό πεδίο των ασθενών.
• Απαιτεί μικρό σε χρόνο προεγχειρητικό έλεγχο και η καμπύλη μάθησης, μετά την τοποθέτησή του, είναι σχετικά εύκολη και σύντομη, σε αντίθεση με τους τηλεσκοπικούς φακούς που χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος φακός χρησιμοποιείται ήδη από το 2010 στην Ευρώπη και έχει τοποθετηθεί σε 2500 χιλιάδες μάτια ασθενών με θεαματικά αποτελέσματα.
Στη χώρα μας άρχισε να χρησιμοποιείται τον τελευταίο χρόνο. Ελπίζουμε πραγματικά ότι ο ενδοφακός αυτός θα λύσει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ασθενών με προχωρημένη εκφύλιση ωχράς κηλίδας ως προς το διάβασμα, απασχόληση που αποζητά ο κάθε άνθρωπος είτε είναι σε νεαρή είτε σε προχωρημένη ηλικία.