Τις πρώτες ενδείξεις για ένα υπόγειο δίκτυο αρχαίων λιμνών βρήκε το Mars Express της Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), ενώ το της InSight της NASA ξεκίνησε το σκάψιμο στον "κόκκινο πλανήτη" και έφθασε ήδη σε βάθος μισού μέτρου.
Η ESA ανακοίνωσε ότι ο ευρωπαϊκός επιστημονικός δορυφόρος Mars Express, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον 'Αρη από το 2003, ανακάλυψε τις πρώτες γεωλογικές ενδείξεις για ένα σύστημα αρχαίων διασυνδεμένων λιμνών, που κάποτε βρίσκονταν βαθιά κάτω από την επιφάνεια του «κόκκινου πλανήτη».
Σε πέντε από αυτές βρέθηκαν ενδείξεις για ορυκτά ζωτικά για την ανάπτυξη ζωής, κάτι που ενισχύει την πεποίθηση ότι κάποτε ο πλανήτης διέθετε συνθήκες φιλικές για τη φιλοξενία οργανισμών. Η επόμενη ευρω-ρωσική αποστολή ExoMars, που θα στείλει στην επιφάνεια το ρόβερ «Ρόζαλιντ Φράνκλιν», θα επιχειρήσει να βρει ίχνη ζωής στον 'Αρη.
Αν και σήμερα ο 'Αρης φαίνεται ένας άνυδρος κόσμος, κάποτε μεγάλες ποσότητες νερού υπήρχαν στην επιφάνεια του και κάτω από αυτήν. Πριν τρία έως τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια εκτιμάται ότι υπήρχε ένας μεγάλος αρειανός ωκεανός.
Η νέα έρευνα, με επικεφαλής τον Φρανσέσκο Σαλέζε της Σχολής Γεωεπιστημών του ολλανδικού Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικ;o γεωφυσικής "Journal of Geophysical Research", αποκαλύπτει ένα μεγάλο δίκτυο υπόγειων συγκοινωνούντων δοχείων.
«Πιστεύουμε ότι ο ωκεανός συνδεόταν με ένα σύστημα υπόγειων λιμνών που εξαπλώνονταν σε όλο τον πλανήτη. Αυτές οι λίμνες θα υπήρχαν περίπου πριν τρεισήμισι δισεκατομμύρια χρόνια, δηλαδή την ίδια εποχή με τον ωκεανό», δήλωσε ο ερευνητής Τζιάν Γκαμπριέλε Όρι του ιταλικού Πανεπιστημίου Γκαμπριέλε Ντ' Ανούντσιο της Πεσκάρα.
Οι ερευνητές μελέτησαν δορυφορικές εικόνες 24 βαθιών κρατήρων που τράβηξε το Mars Express στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη και οι οποίοι έφθαναν σε βάθος περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων κάτω από το εκτιμώμενο επίπεδο της «θάλασσας» στον 'Αρη. Οι επιστήμονες βρήκαν γεωλογικούς σχηματισμούς στο βάθος αρκετών κρατήρων, που μπορεί να σχηματίσθηκαν μόνο αν κάποτε υπήρχε νερό μέσα σε αυτούς. Οι κρατήρες αυτοί κάποτε φιλοξενούσαν στα βάθη τους λίμνες και τρεχούμενα νερά.
Εν τω μεταξύ, το γεωλογικό ρομποτικό εργαστήριο InSight της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) άρχισε να εξερευνά το υπέδαφος του 'Αρη. Το γερμανικής κατασκευής αυτόματο όργανο HP3 (γνωστό και ως «Mole», δηλαδή «τυφλοπόντικας») του InSight άνοιξε κιόλας μια τρύπα σε βάθος έως 50 εκατοστών, μετά από 4.000 «σφυριές» σε διάστημα τεσσάρων ωρών.
«Καθώς άνοιγε δρόμο προς το βάθος, το Mole φαίνεται πως χτύπησε κάποια πέτρα, πήρε μια κλίση περίπου 15 μοιρών και την έσπρωξε πέρα ή την προσπέρασε. Στη συνέχεια έκανε το ίδιο με άλλη μια πέτρα σε μεγαλύτερο βάθος», δήλωσε ο υπεύθυνος για το τρυπάνι Τίλμαν Σπον του Γερμανικού Αεροδιαστημικού κέντρου (DLR), που συνεργάζεται με τη NASA γι' αυτή την αποστολή.
Αφού περιμένουν για να κρυώσει το όργανο, καθώς από την τριβή αναπτύσσει μεγάλη θερμοκρασία, οι επιστήμονες θα του δώσουν εντολή να αρχίσει μια νέα αυτόματη τετράωρη γεώτρηση. Ανάμεσα σε κάθε γεώτρηση θα μεσολαβούν τρεις αρειανές μέρες (λέγονται «σολ»).
Στόχος είναι μέσα στις επόμενες εβδομάδες το όργανο να έχει σκάψει σε βάθος τριών έως πέντε μέτρων. Μέσα από την τρύπα που θα ανοιχτεί, ο «τυφλοπόντικας» θα περάσει ένα καλώδιο μήκους πέντε μέτρων εφοδιασμένο με 14 αισθητήρες θερμοκρασίας, ώστε να αρχίσει η καταγραφή των μεταβολών της θερμότητας στο εσωτερικό του γειτονικού πλανήτη. Στην επιφάνεια του 'Αρη η θερμοκρασία κυμαίνεται από λίγους βαθμούς Κελσίου πάνω από το μηδέν ως σχεδόν μείον 100.
Δείτε την επιστημονική δημοσίευση στη διεύθυνση:
https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1029/2018JE005802