Την εξέλιξη της αναταραχής στις αγορές ομολόγων παρακολουθούν πολύ στενά το υπουργείο Οιονομικών και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου χρέους, καθώς η συνεχιζόμενη άνοδος των αποδόσεων απειλεί να αυξήσει το κόστος δανεισμού του Δημοσίου και να δημιουργήσει δυσκολίες στις επόμενες εξόδους στην αγορά. Ανήσυχος είναι και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, που ήταν και ο πρώτος κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης, ο οποίος ζήτησε να παρέμβει στις αγορές η ΕΚΤ.
Οι προσδοκίες ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την πανδημία και ανόδου του πληθωρισμού έχουν προκαλέσει αναστάτωση στις αγορές ομολόγων, όπου πιέζονται τις τελευταίες ημέρες κυρίως οι τιμές των ομολόγων ασθενέστερων οικονομιών, όπως η ιταλική και η ελληνική. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έχει ανεβεί πάνω από το 1,10%, επίπεδο που είναι διπλάσιο από το ιστορικό χαμηλό του 0,55%, το οποίο είχε καταγραφεί στα μέσα του Δεκεμβρίου.
Για την ελληνική κυβέρνηση, οι εξελίξεις αυτές αρχίζουν να δημιουργούν «πονοκεφάλους», δεδομένου ότι σε όλη τη διάρκεια της κρίσης προσέφευγε τακτικά στην αγορά ομολόγων για δανεισμό, προκειμένου να αναπληρώνει το απόθεμα των ταμειακών διαθεσίμων, το οποίο δέχεται πίεση από τα μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών για την πανδημία και τα μεγάλα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό που είχε κανει ο ΟΔΔΗΧ στα τέλη του 2020, μέσα στο τρέχον έτος προγραμματίζεται να αντληθούν από την αγορά 8 - 12 δισ. ευρώ, ενώ για φέτος οι ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους είναι σχετικά μικρές και διαμορφώνονται στα 10 δισ. ευρώ. Όμως, ήδη υπάρχει πίεση για περισσότερο δανεισμό, δεδομένου ότι το «πακέτο» μέτρων στήριξης αυξήθηκε από τα 7,5 στα 11,6 δισ. ευρώ, λόγω του παρατεταμένου, δεύτερου lockdown.
Θετικό για τον ΟΔΔΗΧ είναι ότι μέσα στον Ιανουάριο και πριν αρχίσει η αναστάτωση πρόλαβε να προχωρήσει σε μεγάλη έκδοση 10ετών τίτλων, αντλώντας 3,5 δισ. ευρώ με ιστορικά χαμηλό επιτόκιο (0,80%), ενώ διέθεσε και 30ετή ομόλογα με ιδιωτική τοποθέτηση στην Εθνική Τράπεζα, αντλώντας άλλα 2 δισ. ευρώ. Έτσι, το «μαξιλάρι» του Δημοσίου παραμένει στα επίπεδα των 32 δισ. ευρώ και δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να τηρήσει στάση αναμονής μέχρι να αποκατασταθούν, όπως ελπίζεται, οι ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά ομολόγων.
Από αυτή την άποψη, κρίσιμη θα είναι η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, από την οποία όλοι περιμένουν ότι θα φανεί συνεπής στις δεσμεύσεις της να διατηρήσει χαλαρές τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες στην ευρωζώνη, μέχρι να ξεπερασθεί αυτή η κρίση. Ο Γιάννης Στουρνάρας κάλεσε την ΕΚΤ να παρέμβει, επιταχύνοντας το ρυθμό αγορών ομολόγων, προκειμένου να σταματήσει την αύξηση των αποδόσεων. «Ίσως η ΕΚΤ να έπρεπε να επιταχύνει το ρυθμό των αγορών μέσω του ΡΕΡΡ για να διασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης», τόνισε ο κ. Στουρνάρας στο Reuters, αναφερόμενος στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων για την περίοδο της πανδημίας.
«Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει αδικαιολόγητη αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, οπότε ίσως να ήταν επιθυμητό η ΕΚΤ να επιταχύνει τον ρυθμό των αγορών του PEPP προκειμένου να εξασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας», σημείωσε ο κ. Στουρνάρας. «Κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει καμία θεμελιώδης οικονομική δικαιολογία για την εκτίναξη των μακροπρόθεσμων ονομαστικών αποδόσεων των ομολόγων», υπογράμμισε ο διοικητής της ΤτΕ.
Ο κ. Στουρνάρας ζήτησε να δοθεί εντολή από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, που θα συνεδριάσει στις 11 Μαρτίου, προς την Εκτελεστική Επιτροπή, ώστε να παρέμβει αναλόγως και πρόσθεσε ότι η συνεδρίαση ενδέχεται να τροποποιήσει «ελαφρώς» τα μηνύματα της ΕΚΤ σχετικά με την πολιτική της. Ωστόσο υπογράμμισε ότι δεν απαιτείται ουσιώδης αλλαγή, καθώς η κεντρική τράπεζα διαθέτει περί το 1 τρισ. ευρώ που μπορεί να δαπανήσει στο PEPP.
