«Βυζαντινές ίντριγκες» στους κόλπους του ΔΝΤ, εσωτερικές αντιπαραθέσεις που φθάνουν στα όρια «εμφυλίου», λάθη και ολιγωρίες στην αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος χρέους, αδιαφάνεια στη διαχείριση της ευρωπαϊκής κρίσης. Τα στοιχεία που έρχονται τώρα στο φως προκαλούν ερωτηματικά για τον τρόπο λειτουργίας και την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων του Ταμείου. Αντικείμενο προβληματισμού και αιτία εσωτερικού πολέμου οι χειρισμοί για τη διάσωση της Ελλάδας.
Η «εσωτερική εποπτεία» του Ταμείου διαπιστώνει ότι τα στελέχη του δεν διέγνωσαν σωστά και έγκαιρα το πρόβλημα και εν συνεχεία δεν έκαναν ό,τι έπρεπε για να επιτύχουν αναδιάρθρωση χρέους, υποκύπτοντας στις απαιτήσεις των Ευρωπαίων της τρόικας. Τα «σκάγια» παίρνουν και τον Πολ Τόμσεν.
Ολα αυτά τα στοιχεία, μαζί με τις ίντριγκες και τις εσωτερικές συγκρούσεις στο ΔΝΤ για την Ελλάδα, φέρνουν στο φως οι New York Times, σε ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα στο οποίο υπογραμμίζεται ότι στους κόλπους του Ταμείου έχει ξεκινήσει εκτενής συζήτηση για την ενίσχυση της διαφάνειας.
Η εσωτερική αξιολόγηση
Σύμφωνα με το το ρεπορτάζ των ΝΥΤ, ο «εμφύλιος πόλεμος» άρχισε όταν το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης (ΙΕΟ) του Ταμείου αποφάσισε να διερευνήσει και να αξιολογήσει πώς τα στελέχη του χειρίστηκαν το θέμα της Ελλάδας και των άλλων χωρών της ευρωζώνης που αντιμετώπισαν δημοσιονομική κρίση (Ιρλανδία, Πορτογαλία).
Το ΙΕΟ λειτουργεί ως αυτόνομη μονάδα του ΔΝΤ, με αρμοδιότητα να αξιολογεί τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τις ενέργειες, τις πολιτικές και την υλοποίηση προγραμμάτων του Ταμείου.
Μετά από έρευνες σχεδόν δύο ετών, το περασμένο καλοκαίρι εξέδωσε έκθεση 86 σελίδων για τις επιδόσεις του ΔΝΤ στη διαχείριση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Η έκθεση περιείχε ασυνήθιστα «ωμές» επικρίσεις για το πώς χειρίστηκε τα προβλήματα χρέους της Ελλάδας το ΔΝΤ:
«Τα στελέχη του Ταμείου υπέκυψαν στους ομολόγους τους από την Ευρώπη. Δεν εντόπισαν τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια και δεν έκαναν όλα όσα έπρεπε για να πιέσουν για την αναδιάρθρωση του χρέους».
Απόκρυψη και συγκάλυψη
Αναφέρει επίσης ότι τα στελέχη που χειρίστηκαν τις διασώσεις στην Ευρώπη, απέφυγαν συστηματικά να δώσουν στοιχεία και έγγραφα που τους ζητήθηκαν από τους αξιολογητές του ΙΕΟ.
Οι διατυπώσεις αυτές και οι επικρίσεις ενόχλησαν σφόδρα τα θιγόμενα στελέχη του ευρωπαϊκού γραφείου του ΔΝΤ – και δεν άρεσαν επίσης καθόλου στους Ευρωπαίους του ΔΣ του Ταμείου.
Απαίτησαν λοιπόν από το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης (ΙΕΟ) να «μαλακώσει» κάποιες διατυπώσεις και να αφαιρέσει ορισμένα κομμάτια της έκθεσης που έλεγαν ότι στελέχη του ΔΝΤ δεν έδινε τα έγγραφα που αναζητούσαν οι αξιολογητές..
Εσωτερικές συγκρούσεις
Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου του ΔΝΤ Ουίλιαμ Μάρεϊ, παραδέχτηκε στους ΝΥΤ ότι ανώτερα στελέχη του Ταμείου «είχαν ορισμένες έντονες συζητήσεις» με τους αξιολογητές για τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε. Προσέθεσε, όμως, ότι το Ταμείο έχει το δικαίωμα να παρέμβει και να ζητήσει αλλαγές που βασίζονται σε «πραγματολογικά λάθη».
«Σίγουρα δημιουργήθηκαν τριβές καθώς περνούσε ο καιρός» δήλωσε ο κ. Μάρεϊ, σχολιάζοντας την 16 μηνών «οδύσσεια» ενός αξιολογητή για τον εντοπισμό εγγράφων. «Αλλά αυτό ήταν ένα μαζικό κυνήγι εγγράφων –δεν υπήρξε καμία συντονισμένη προσπάθεια από το Ταμείο να αποκρύψει πληροφορίες».
Σύμφωνα με τους New York Times, από το 2012 που το ΙΕΟ γνωστοποίησε την πρόθεσή του να εξετάσει τις δραστηριότητες του ΔΝΤ στην Ευρωζώνη, αντιμετώπισε αντιδράσεις όχι μόνο από τα στελέχη του ΔΝΤ, αλλά και από Ευρωπαίους που ήταν μέλη του ΔΣ του Ταμείου,
Όπως αναφέρεται, οι διευθυντές της Γαλλίας και της Γερμανίας δεν ήθελαν να γίνει η έρευνα, και πολλές φορές χρησιμοποίησαν έντονη γλώσσα στις συναντήσεις με τα στελέχη του ΙΕΟ, σε μια προσπάθεια να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν το εγχείρημα.
Όταν έγινε σαφές ότι το Γραφείο θα προχωρούσε την έρευνα, Ευρωπαίοι διευθυντές ζήτησαν να μην δημοσιοποιηθεί η έκθεση.
Η στάση του Τόμσεν
Σφοδρή αντίθεση εκδηλώθηκε από το ισχυρό Ευρωπαϊκό Τμήμα του ΔΝΤ, που επέβλεπε τις διασώσεις της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.
Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος, Πολ Τόμσεν, ο οποίος ήταν επίσης ο «αρχιτέκτονας» του ελληνικού προγράμματος διάσωσης, προσπάθησε αρχικά με κάθε τρόπο να «κρατήσει μακριά» τους αξιολογητές. Τελικά συνεργάστηκε, δίνοντας χιλιάδες emails και έγγραφα και συμφωνώντας να πραγματοποιήσει τρίωρη συνέντευξη με το στέλεχος του Γραφείου που συνέταξε την έκθεση, τον Shinji Takagi.
. Σε ανακοίνωσή του ο κ. Τόμσεν δήλωσε πως το τμήμα του «συμμορφώθηκε πλήρως με τα αιτήματα του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης για πληροφορίες και έγγραφα, «χωρίς εξαιρέσεις». Η έρευνα επικεντρώθηκε ιδιαίτερα σε δυο τομείς:
• Στις ανεπίσημες συνεδριάσεις του ΔΣ κατά τη διάρκεια της κρίσης
• Σε έγγραφα που σχετίζονταν με μια σειρά μυστικών συναντήσεων που πραγματοποίησαν στελέχη του ΔΝΤ το 2010, στις οποίες συζήτησαν διάφορες στρατηγικές για τον χειρισμό της Ελλάδας.
Συσκότιση
Ομως οι αξιολογητές δεν πήραν αυτό που πραγματικά ήθελαν, δηλαδή τα έγγραφα εκείνα που θα έριχναν φως στο πώς και γιατί το Ταμείο ενήργησε όπως ενήργησε.
Οι δικαιολογίες ήταν διάφορες. Τελικά, 16 μήνες μετά την πρώτη υποβολή του αιτήματός τους, οι αξιολογητές έλαβαν τα περισσότερα από αυτά που είχαν ζητήσει – όχι όλα.
Τότε όμως τα στελέχη του ΔΝΤ άρχισαν να πιέζουν το Γραφείο να αφαιρέσει κομμάτια από την έκθεση…