Σε μία πολύωρη συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο, Έλληνες και Ιταλοί ευρωβουλευτές «ανταποδίδουν» τα πυρά για πλημμελή φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Ωστόσο, η κριτική προς την Αθήνα συνεχίζεται. Είχε προηγηθεί η δημοσιοποίηση της «επιτροπής αξιολόγησης Σένγκεν» από την Κομισιόν, η οποία, όπως αναμενόταν, καλεί την Ελλάδα να βελτιώσει τις διαδικασίες για την υποδοχή και καταγραφή των προσφύγων, αλλά και για την πιθανή επαναπροώθηση όσων δεν δικαιούνται άσυλο. Ιδιαίτερα η Ελλάδα, αλλά δευτερευόντως και η Ιταλία, δέχονται κριτική για «ελλειπή» σχετική προετοιμασία, ενώ η Ελλάδα αντιμετωπίζει και κριτική για πλημμελή φύλαξη των συνόρων με την Τουρκία, που αποτελούν και εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Όλα αυτά συζητήθηκαν την Τρίτη το απόγευμα στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου, συχνά σε υψηλούς τόνους. Πριν καν αρχίσει η συζήτηση, ο ιταλός επικεφαλής των ευρωπαίων σοσιαλιστών Τζιάνι Πιτέλα θέλησε να δώσει το δικό του στίγμα, μιλώντας στους δημοσιογράφους, και θυμίζοντας ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο τεχνοκρατικό, αλλά και ανθρωπιστικό. «Κατηγορούν τώρα την Ελλάδα και την Ιταλία, παρότι για πολλά χρόνια είχαν αφήσει αυτές τις δύο χώρες εντελώς μόνες τους. Ναι, να συζητήσουμε κι αυτό, αλλά πριν λύσουμε τα νομοθετικά θέματα πρέπει να δούμε ένα πολιτιστικό ζήτημα: ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να νικηθεί από τον φόβο. Και τί ακριβώς φοβόμαστε; Ποιός είναι ο κίνδυνος; Ο φόβος είναι ο πραγματικός κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε» τόνισε , ιταλός ευρωβουλευτής.
«Εκτός Σένγκεν» με ειδική πλειοψηφία;
Διαμετρικά αντίθετη φαίνεται η προσέγγιση του Γκυ Φερχόφσταντ, επικεφαλής των ευρωπαίων Φιλελευθέρων. Ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου, από τη μία πλευρά κατηγόρησε τον αρμόδιο επίτροπο Δημήτρη Αβραμόπουλο για απαθή στάση απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση, ενώ από την άλλη πλευρά ζήτησε από την Αθήνα άμεση υλοποίηση των «συμπεφωνημένων». Μάλιστα προειδοποίησε ότι, σε διαφορετική περίπτωση, η Ελλάδα απειλείται με έκτακτα μέτρα απομόνωσης στη ζώνη Σένγκεν, τα οποία μάλιστα δεν χρειάζεται καν να ληφθούν με ομοφωνία, αλλά με ειδική πλειοψηφία. «Η τελευταία ανάλυση της Κομισιόν για την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά σύνορα ήταν δραματική. Δεν υπάρχει καμία αλλαγή, οι περισσότεροι πρόσφυγες δεν καταγράφονται. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Και η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να το αποδεχθεί αυτό. Γιατί αν δεν το αποδεχθεί, τότε θέτει εαυτόν εκτός Σένγκεν» υποστηρίζει ο Γκυ Φερχόφσταντ.
Αλλά ποιά ακριβώς είναι τα «συμπεφωνημένα» που δεν τηρούνται; Η Ελλάδα έχει πράγματι αμελήσει τις δεσμεύσεις που έδωσε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Σεπτεμβρίου, ιδιαίτερα εκείνες που αφορούν τα κέντρα υποδοχής μεταναστών, τα αποκαλούμενα hot spots. Όμως την ίδια στιγμή πολλά άλλα κράτη-μέλη έχουν αμελήσει τις δικές τους δεσμεύσεις για μετεγκατάσταση 160.000 προσφύγων. Αναφέρεται μάλιστα το παράδειγμα της Σλοβακίας, η οποία προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ώστε να μην δεχθεί τον συμβολικό αριθμό των 800 προσφύγων που προβλέπει η πρόσφατη, κατά πλειοψηφία, σχετική απόφαση των ευρωπαίων ηγετών. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης υπενθυμίζει την αθέτηση και αυτών των δεσμεύσεων, μιλώντας στην Ολομέλεια: «Όχι μια Ευρώπη α λα καρτ που θέλει τις αγροτικές επιδοτήσεις ή τα διαρθρωτικά ταμεία για υποδομές για την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, αλλά δεν θέλει την υλοποίηση των κοινών ευρωπαϊκών αποφάσεων για αντιμετώπιση του προσφυγικού. Η Ελλάδα και η Ιταλία χρειάζονται περισσότερη αλληλεγγύη και ευρωπαϊκή βοήθεια για τον έλεγχο των ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων και όχι να μετατρέπονται σε εύκολους αποδιοπομπαίους τράγους» τονίζει ο έλληνας ευρωβουλευτής.
Ευθύνες σε όλες τις πλευρές
Μοιρασμένες ευθύνες βλέπει από την πλευρά του ο ευρωβουλευτής των γερμανών Φιλελευθέρων Αλεξάντερ Λάμπσντορφ. «Ο συνάδελφος κ.Παπαδημούλης έχει δίκιο» επισημαίνει. «Πράγματι έχουν μετεγκατασταθεί μόνο 400 πρόσφυγες από τους 160.000. Αλλά αυτό προσφέρει στην Ελλάδα μία δικαιολογία για να μην καταβάλει τις απαραίτητες προσπάθειες...»
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, το επιχείρημα αυτό προφανώς μπορεί και να αντιστραφεί, και η ευθύνη να περάσει στους σημερινούς επικριτές, δηλώνει από την πλευρά του ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι». «Ο κίνδυνος δεν είναι να βγούμε από το Σένγκεν, ο κίνδυνος είναι να μην κάνει η κυβέρνηση τη δουλειά της. Γιατί αν κάνει τη δουλειά της και προχωρήσομε στα hot spots, μετά το μπαλάκι είναι στους Ευρωπαίους. Γιατί μετά, αφού έχεις καταγραφή και φιλοξενία, το επόμενο στάδιο είναι να έχεις μετεγκατάσταση» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.
Ωστόσο, η επωδός παραμένει: η Ελλάδα πρέπει να κάνει το homework, το καθήκον που της αναλογεί, λένε πολλοί, και παραπέμπουν στην αντίστοιχη φρασεολογία κατά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης. Το συμπέρασμα από την συν-προεδρεύουσα των ευρωπαίων Πρασίνων Ρεμπέκα Χαρμς: «Νομίζω ότι, εν μέρει τουλάχιστον, πρόκειταi για ένα κοινό, ευρωπαϊκό homework. Δεν μπορεί να κατηγορεί κανείς μόνο την Ελλάδα για κακή διαχείριση των εξωτερικών συνόρων. Κάποιοι ανακάλυψαν τώρα το πρόβλημα λόγω μαζικής προσέλευσης των προσφύγων προς την Ευρώπη, και μάλιστα όχι μόνο στην περιφέρεια της Ευρώπης, αλλά επίσης στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ουγγαρία. Χρειάζεται μία κοινή απάντηση σε όλα αυτά και έχω πει από την αρχή ότι για τα κοινά εξωτερικά σύνορα απαιτούνται κοινή ευθύνη και κοινοί κανόνες».
