Μια μίνι-έκπληξη επεφύλασσε η ελληνική πλευρά στην πενταμερή διεθνή διάσκεψη για το Κυπριακό, που ξεκίνησε σήμερα στο ελβετικό θέρετρο Crans-Montana: Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, παρουσίασε ολοκληρωμένη πρόταση για κατάργηση του ισχύοντος συστήματος εγγυήσεων και παρεμβατικών δικαιωμάτων από Ελλάδα- Τουρκία- Μ. Βρετανία, προτείνοντας να δημιουργηθεί στη θέση του ένας μηχανισμός που θα παρακολουθεί και θα ελέγχει την τήρηση των συμφωνιών.
Η πρόταση προκάλεσε αίσθηση και έφερε σε αμηχανία την τουρκική πλευρά και τους Βρετανούς, που προτάσσουν προς συζήτηση-συμφωνία άλλα θέματα, όπως το εδαφικό και η «ισότητα» των δύο κοινοτήτων στο ενιαίο ομοσπονδιακό κυπριακό κράτος.
Με ενδιαφέρον αναμένεται τώρα η αντίδραση της Αγκυρας στην συνέχεια των απογευματινών συζητήσεων. Διπλωματικοί παράγοντες εκτιμούν ότι το αποτέλεσμα της διάσκεψης θα εξαρτηθεί από την ευελιξία και τον βαθμό διαλλακτικότητας που θα επιδείξει η Τουρκία. Το γεγονός ότι επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας είναι ένας ακροδεξιός εθνικιστής, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ερτογρούλ Τουρκές, ο οποίος στο παρελθόν εξέφραζε πολιτικά τους «Γκρίζους Λύκους», δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας.
Όμως, και μόνο το γεγονός ότι η Αγκυρα μπορεί να δεχθεί να συζητήσει θέμα ασφάλειας και κατάργησης των εγγυήσεων, θα είναι σημαντική εξέλιξη και ένα σημαντικό βήμα προόδου στις διαπραγματεύσεις.
Πρώτες αντιδράσεις
Το τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ΙΗΑ έσπευσε να μεταδώσει αρνητικά σχόλια, υποστηρίζοντας ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά βάζει εμπόδια στην πρόοδο των διαπραγματεύσεις, επειδή προτάσσει το ζήτημα εγγυήσεων-ασφάλειας και θέλει μία συμφωνία επ’ αυτών, πριν προχωρήσει η συζήτηση σε άλλα κεφάλαια.
Κατά την προσφιλή τακτική της, η Αγκυρα θέλει παράλληλες συζητήσεις για όλα τα ανοιχτά ζητήματα – οι οποίες είναι βέβαιο ότι δεν μπορούν να καταλήξουν πουθενά.
Οι προθέσεις της τουρκικής πλευράς θα γίνουν εμφανέστερες στη συνέχεια των συζητήσεων, όταν πάρουν θέση οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ και της Μ. Βρετανίας.
Αρνητική διάθεση υποδηλώνει πάντως η δήλωση του επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας Ερτογρουλ Τουρκές, ο οποίος είπε ότι η διάσκεψη γίνεται μόνον λόγω των πιέσεων του ΟΗΕ και όχι υπάρχει πραγματικά δυνατότητα συμφωνίας.
Προβληματίζει η στάση του ΟΗΕ
Μη εποικοδομητική είναι μέχρι στιγμής και η στάση του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Espen Barth Eide, ο οποίος παρουσίασε αρχικά ως βάση συνομιλιών ένα υποτιθέμενα «κοινό» κείμενο, το οποίο όμως δεν είχε συζητήσει με την κυπριακή κυβέρνηση.
Η ελληνική πλευρά υποχρέωσε τον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών να αποσύρει αυτό το κείμενο, το οποίο δεν περιλάμβανε προτάσεις για αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων με σταθερό ρυθμό και καταληκτική ημερομηνία, κατάργηση του καθεστώτος των εγγυήσεων κλπ.
Ως προς τη συνέχεια της διαπραγμάτευσης, το σημαντικό είναι ότι καμία πλευρά δεν θέλει να επωμισθεί την ευθύνη μιάς εμπλοκής που θα απομακρύνει πάλι την προοπτική συμφωνίας και τελικής επίλυσης του προβλήματος.